Selman Ada ve ‘Başka Dünya’ operası

İstanbul Opera ve Balesi (İDOB), tarihi konumu olan Kadıköy’deki Süreyya Operası’nda yeni bir dünya prömiyerini gerçekleştirdi (21 Kasım Cumartesi 2015 Saat 20.00). Dünya prömiyeri yapılan yapıt, Selman Ada’nın ‘Başka Dünya’ adıyla bestelediği son operasıydı. Şair, yazar Tarık Günersel’in librettosu ile Selman Ada dördüncü opera yapıtına imza atmış oldu. Başka Dünya, libretto ve müziğiyle besteci Selman Ada’nın yeni bir aşamasıydı. Böylece ulusal opera repertuvarımız ‘Başka Dünya’ ile yeni bir ivme kazanmış oldu. Bugüne kadar Türk bestecilerin yazmış oldukları operalarda müziğin öne çıkmasına karşın librettolarda zaman zaman kelime ve hecelerde müziksel uyum sıkıntısının hissedildiğini hep anımsardım. Bu kez Başka Dünya’da bestecinin libretto ile sağladığı müzikal uyum dikkati çeker niteliktedir. Daha açık söylemem gerekirse bestecilerimize güvenim ve değerim her zaman için olumludur. Bu olumlu görüşüm senfonik yapıtlardan her tür müziğe konçertolara başarıyla yansıdığını yeri ve zamanı geldiğinde yazılarımda öne çıkarmışımdır. Başka Dünya operasında libretto ve müzik Batı opera yapıtlarında olduğu gibi başarılı olarak dikkati çekiyor. Şair Günersel’in librettosu artık Selman Ada’nın soluklu bestesiyle ulusaldan evrensele uzanan bir operayı izlemenin önemini vurgulamak istiyorum. İtalyan, Alman ve Rus operalarında gördüğüm libretto ve müzik uyumunun benzerini Başka Dünya operasında da izledim. Özellikle bu ikilinin başarısının altını çizmek isterim.
MÜZİĞE UYGUNDU SESLERBestecilerimizin her birinin yazmış oldukları operalarını karşılaştırmak aklımdan geçmez. Her birinin biçemi (üslûbu) farklıdır. Ancak söz ve müziğin müzikal olarak örtüşmesini bütün büyü içerisinde ‘Başka Dünya’da gördüm. Hem bestecinin hem libretto yazarının başarısı olarak yapıtı tanımlamak istiyorum. Başka Dünya adından da anlaşılacağı gibi konusuyla, söylencesiyle tanımını doğruluyor ve bu açıdan da bir yeni deneme olduğunu, başarılı bir deneme olduğunu belirtmek istiyorum. İDOB opera solistleri sesleri ve yorumlarıyla genel bir başarı düzeyinde olduklarını söylemem yerinde bir değerlendirme olacaktır. Söylencenin baş kahramanı ‘Zeus’ tu. Bu rolde Caner Akgün yorumuyla ilgi uyandırdı ve dikkati çekti. Söylenceden gerçeğe dönüyor ve ‘Leyla’da Evren Ekşi, rolünü müziksel bir yorumla seslendiriyor. İlginç rollerden biri de ‘Başkan’ karakterinin operada yer almasıydı. İzlendiğinde bu karakterin yerindeliğinin önemini Caner Akın başarıyla ortaya koyuyor.
OPERANIN TİYATROYLA BULUŞMASI‘Başka Dünya’ operası kurgusu, müziği, librettosu ve karakter betimlemeleriyle gerçekten de bir başka dünyayı çağrıştırıyor. Aylin Ateş ‘Hera’da aşkın mitolojisini sahneye başarı ile taşıyan, usta yorumuyla operaya değer katan bir sanatçı. Aşk tanrısı ‘Hera’ ile Aylin Ateş’in olumlu buluşmasını görüyoruz. ‘Soytarı’ karakteri ile Ahmet Baykara yapıta renk katıyor. Operanın tiyatro ile buluşmasının ilginç bir örneğidir ‘Soytarı’ karakteri. Bu yapıtta ‘Kâhin’ yani ‘Bilici’ değil ama ‘Bilgin’ karakteri yapıta ayrı bir nitelik katıyor. Yani sıradışı bir karakter çözümlemeleri yok her rolün yorumunda sanatsal ve müziksel değeri açıkça görülüyor..Yekta Kara’nın yerli operalara uzaktan bakmasına karşın bu kez sıcak ve doğru yaklaştığını gördüm. Başarılı olduğunu da eklemeliyim. Dekor, kostüm ve ışık tasarımları gösterime yardımcı oluyordu.Burada bir parantez açmak istiyorum. Her zaman İDOB orkestrasının nitelikli varlığından söz ederim. Aynı sözümü bu yeni operada da yineliyorum. Zdravko Lazarov’un başarılı yönetiminde orkestra aynı düzeyde yapıtın tümünü seslendirdi ve solistlere eşlik etmekte başarısını öne çıkardı. Ali Baba & Kırk Haramiler (1989), Aşk-ı Memnu (2003), Mavi Nokta (1998) adlı operalarından sonra Başka Dünya (2015) operası ile çalışmalarını sürdürmekte olan Selman Ada diğer müzik parçaları ile de Cumhuriyet Aydınlanmasındaki çalışmalarını sürdürüyor.