2023'te uzay çalışmalarının artmasının sebebi ne?

İnsanları Ay'a ve daha sonra Mars'a götürmek için tasarlanan uzay aracı SLS-Orion’la yürütülen Artemis I uzun vadeli bir uzay keşif projesinin ilk adımı.Hangi ülkeler Ay'a yolculuk planlıyor? Hindistan, Ay yüzeyini keşfetmek için planlanan Chandrayaan 3 programını Haziran 2023'te başlatmayı planlıyor. Hindistan, Ay'a ilk kez 2008'de Chandrayaan 1 ile ulaşmıştı. Rusya, Ay’ın güney kutbundan örnekler toplamak için planladığı Luna 25 görevini Temmuz 2023'te başlatmayı hedefliyor.SpaceX, 2023'ün sonlarında Japon milyarder Yusaku Maezawa ve diğer sekiz yolcuyu Ay'ın etrafında gezdirecek DearMoon yolculuğuna çıkarmayı planlıyor. Bu, 100 kişi taşıma kapasiteli Starship aracının ilk görevi olacak. NASA'nın Artemis II olarak adlandırılan bir sonraki Ay görevi 2024'te başlayacak. Bunu 2025 ya da 2026'da, Artemis III isimli, Ay'a ilk kadın ve ilk siyahın inmesinin planlandığı misyon takip edecek.Böylece NASA'nın 1972'deki son Apollo görevlerinin ardından Ay'da ilk kez insan yürüyecek. NASA, bu görev için Space X Starship aracının kullanacağını açıkladı. Çin de 2035 yılına kadar Rusya ile Ay'da ortak bir üs kurma planlarını açıkladı, ancak zaman çizelgesi açıklanmadı.Neden Ay'a tekrar gidilecek? Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astronom Dr. McDowell; ABD, Rusya ve Çin gibi uzay güçlerinin amacının Ay'da astronotların yaşaması için üsler kurmak olduğunu söylüyor: "Ay, Mars gibi yerlere ulaşmak için bir basamak olarak kullanılıyor. Ay uzay teknolojilerini test etmek için harika bir yer". İngiltere'de Portsmouth Üniversitesi'nde uzay proje yöneticisi Dr. Lucinda King de, Ay'dan bir uzay aracını fırlatmanın, Dünya'dan fırlatmaktan daha az yakıt gerektirdiğini söylüyor. Ay'da bir yakıt kaynağı keşfedildiğini de ekliyor. King, "Ay'ın güney kutbunda su olduğu biliniyor. Bu, Mars'a ve başka yerlere yolculuk için gemiye yakıt ikmali yapmak adına kullanılabilecek hidrojen ve oksijene bölünebilir. "Ay'a gitmek için acele edilmesinin bir nedeni de bu, oradaki su üzerinde hak iddia etmek."2023'te başka hangi uzay misyonları planlanıyor? NASA, Güneş Sistemi'nde çok eski bir gezegenin kalıntısı olduğu düşünülen 16 Psyche adlı bir asteroidi keşfetmek için 2023 yazında Psyche uzay aracını fırlatacak. 22 Avrupa ülkesi tarafından desteklenen Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Nisan 2023'te Jupiter Icy Moon Explorer'ı (JUICE) fırlatmayı planlıyor.Araç, Jüpiter'in üç uydusu Ganymede, Callistro ve Europa'nın yüzey altında olduğu düşünülen su buzunda yaşam belirtileri arayacak. ESA, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini protesto etmek için, gelecek yıl Öklid uzay teleskopunu yörüngeye yerleştirmek Rus roketi kullanmayacak. Bunun yerine bir SpaceX Falcon 9 roketi kullanılacak. ESA ayrıca, Mars'a bir gezici göndereceği ExoMars görevinde Rusya ile çalışmayı durdurdu ve fırlatmayı 2028'e kadar erteledi.Çin, uzak yıldızları ve kara delikleri haritalamak için Xuntian adlı bir teleskopu Aralık 2023'te alçak Dünya yörüngesine yerleştirmeyi planlıyor. Çin halihazırda Ay ve Mars'a keşif araçları indirdi, uzayda Tiangong adlı bir bilimsel araştırma istasyonu oluşturdu. McDowell, son yıllarda insanlığın Mars'a ve ötesine uzanan bir ilgisinin ortaya çıktığını söylüyor. Çin ile Hindistan gibi ülkelerin son yıllarda ABD, Rusya ve Avrupa'nın yanı sıra uzay güçleri haline geldiğini belirtiyor. "Hükümetler 'gelecek bu yöne evriliyorsa ülkemizin geride kalmasını istemiyoruz' diyor."Türkiye'nin uzay aracını ilk fırlatmayı 2023 sonunda uluslararası iş birliğiyle gerçekleştireceği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada ""İnşallah Ay'a gidiyoruz. İlk aşamada 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle Ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz. İlk fırlatmayı uluslararası işbirliğiyle gerçekleştireceğiz. Böylece ikinci aşama Ay misyonu için de gerekli bilgileri toplamış olacağız. 2028'de gerçekleştirmeyi planladığımız ikinci aşamada ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı bu kez kendi milli roketlerimizle yapmayı ve yumuşak inişi planlıyoruz. Böylece Ay'da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz." demişti.

2023'te uzay çalışmalarının artmasının sebebi ne?

2023 yılında Rusya, Hindistan ve Avrupa Uzay Ajansı, Ay'ı da kapsayan uzay misyonları başlatacak. Keşif çalışmaları, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) yakın zamanda düzenlediği Artemis I programını izliyor.