Yeni emeklilik sistemi geliyor: EYT ile yeni dönem başlıyor

Türkiye'de yeni yılla birlikte SSK ve Bağkurluları yakından ilgilendiren emeklilik sisteminde köklü değişiklikler olacak. Yeni sistemde primler eşitlenerek standart bir uygulamaya geçilecek. EYT yasası ile birlikte de yeni mağduriyetler olmadan sorun çözülecek. Türkiye özellikle emekli sayısı ile öne çıkıyor. Yaklaşık 14 milyon kişi Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan maaş alırken, sayı 140'dan fazla ülkenin nüfusunu de geçiyor.Yine OECD ülkeleri arasında en uzun emekli maaşı ödeyen ülkelerin başında Türkiye geliyor. Ancak aktif pasif oranına bakıldığında standart olarak 4 çalışanın bir emekliye karşılık gelmesi gerekirken Türkiye7de bu oran henüz yaklaşık 2 çalışana denk geliyor.Bu durum aslında sistemi de zorluyor. Geçtiğimiz dönemlerde iki ayrı düzenleme yapıldı. 8 Eylül 1999 yasası ile emekliliğe yaş şartı getirilirken 2008 reformuyla da kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleştirildi.Fakat bu birleşme yapılmasına rağmen yine de eski kurumlar (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, Banka sandıkları) üzerinden prim ödeme devam ettiği için kurallar da farklı uygulanmaya devam etti.YENİ ÇALIŞMA BAŞLIYOR Geçtiğimiz günlerde açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in sözleri bir reformun da habercisi olmuştu.Bakan Bilgin açıklamasında "Esnafın bazı sorunları mevzuatla ilgili sorunlar. Prim gün sayısındaki farklılık ciddi bir sorun. Bunu eşitlememiz lazım. Bunu eşitleyecek bir düzenlemeyi yapacağımızı size söyleyeyim. Burada emekliliği hak etme şartlarını standardize etmemiz lazım. Bu hem farklı mesleklerde çalışan insanlar arasında adaletsizlik duygusunun oluşmasını ortadan kaldırır hem de devletle toplum arasındaki güven duygusunu güçlendirir" İfadelerini kullanmıştı.3 KURUM 8 SİSTEM Bugün hem eski adıyla SSK hem Bağ-Kur hem de Emekli Sandığı kapsamında olanların tabi oldukları sistemler de farklılaşıyor. Bakıldığı zaman üç kuruma bağlı farklı emeklilik sistemleri bulunuyor.3 ayrı kurumdan sonra emeklilik sistemlerinde , SSK (4A), Tarım Bağ-Kur'u, Esnaf Bağ-Kur'u, Tarım SSK (EK-5), Banka sandıkları, Memurlar (4C), staj sigortası, çıraklık sigortası gibi farklılıklar bulunuyor. bu sistemlerde hem emeklilik şartları farklılık gösterirken hem de maaş belirleme formülleri de değişiyor. Bütün bunlarla birlikte hem emeklilik hakkedişlerinin standart olması hem de prim sisteminde eşitlik gelmesi söz konusu olabilecek.EMEKLİLİKTE DÖRT AYRI AŞAMA Emeklilik sistemindeki değişiklik aslında dört ayrı aşamayı da gerektiriyor. Bu düzenlemeler sonunda emeklilikte bir standart sağlanıp, bundan sonra kurum farkı olmadan herkesin eşit şartlarla emekliliği de söz konusu olabilecek.1-EYT'YE ÇÖZÜM Öncelikli gündemde olan konu EYT sorununun çözüme kavuşturulması. Böylece 1999 yılında ortaya çıkartılan bu sorun bugün yapılacak bir düzenleme ile devrim niteliğinde bir karar ile sona erdirilmiş olacak. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış ancak o zamanki şartlarda yaş koşulu bulunmayan vatandaşlar sonradan getirilen yaş şartıyla emeklilik haklarını ileri bir tarihe ertelemişti.Bu vatandaşların getirilecek yeni modelle emekliliğe kavuşturulması söz konusu olacak. İlk etapta 1,5 milyon vatandaşın yararlanacağı belirtilen düzenlemede kalan vatandaşlar da şartları sağladıklarında kademeli olarak emekli olacak. Emeklilik sisteminin prime dayalı olacağı da gelen bilgiler arasında. Söz konusu düzenlemenin Kasım sonu Aralık ayı başı gibi kamuoyu ile paylaşılması da bekleniyor.2-PRİMLERİN EŞİTLENMESİ Söz konusu düzenleme ağırlıklı olarak Bağ-Kur ile SSK arasındaki prim ve emeklilik şartlarının farklılıklarını giderici bir özellik taşıyacak. Bakan Vedat Bilgin'in yaptığı açıklama da zaten bu yönde. Bugün işveren pozisyonundaki bir işveren erkek ise Bağ-Kur'dan 9 bin gün ile emekli olabilirken, yanında çalıştırdığı işçisi 8 Eylül 1999 öncesi için 5000-5975 sonrası için 7000 ile emekli olabiliyor. Burada Bağ-Kur primlerinin düşürülmesi söz konusu olabilecek.3- STANDART EMEKLİLİK Prim şartlarının eşitlenmesinin artından emeklilik işlemlerinde de bir standart gelmesi söz konusu olabilecek. Böylece SGK çatısı altında birleştirilen kurumlarda tüm işlemler tek bir sistem ile yürütülecek ve hızlanacak. Herkes eşit şartlarda emeklilik hakkı kazanırken, maaş bağlama sistemlerinde de bir birlik sağlanabilecek. Bu arada prim ödeme sisteminde de birlik sağlanmış olacak.4-EMEKLİ MAAŞLARI İÇİN İNTİBAK Emeklilik şartlarında standart sağlandıktan sonra maaş bağlama sistemi de eşitlenmiş olacak. Bugün üç dönem olarak hesaplanan emekli maaşında tek bir hesaplama yöntemi kullanılabilecek. Bugün 2000 öncesinde emekli olan bir SSK'lı ile sonrasında emekli olan bir SSK'lı arasında taban maaşlarda farklılık bulunuyor. Yapılacak bir intibak düzenlemesi ile bu farklılık da giderilebilecek. Daha önce 31 Aralık 1999 öncesinde emekli olanları için bir intibak düzenlemesi yapılmış ve maaşlarda belli oranlarda artış yaşanmıştı. Şimdi 2000 ve sonrasında emekli olanlarda da böyle bir intibak yasası beklentisi bulunuyor.KAYNAK: SABAH / FARUK ERDEM

Yeni emeklilik sistemi geliyor: EYT ile yeni dönem başlıyor

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için yapılacak düzenleme emeklilik sisteminde köklü bir değişikliği de beraberinde getirecek. İşte 4 ayaklı yeni emeklilik sistemi...