13 Kasım 2021 Dama Çözümleri
Türk Daması Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi ve Sponsorluk Kurulu Başkanı Ahmet Murat Çelik'in hazırladığı Dama Köşesi her cumartesi Aydınlık Gazetesi'nde, yanıtlar Aydinlik.com.tr'de..
Dostlar bu hafta sizlere dama üzerine efkârı olan değerli dama araştırmacısı Suat Boztepe
dostumun bir makalesini aktarmak istiyorum. Damacı Başı İbrahim Bey'in dama risalesi üzerine
hazırlamış olduğu makalesinin bir bölümünü okuyucularımıza ulaştırma talebimizi nezaketle kabul
ettiği içinde kendisine camiamız adına şükranlarımı sunuyorum.
Bilindiği gibi dama kitaplarının sayısı oldukça azdır. Üstelik Osmanlıca olduklarında
çok nadir bulunurlar.
Aslında bu taş baskı kitap, el yazma gibi bir şey. Fazla basılamıyor, hemen yıpranıyor.
O yıllarda ofset baskı henüz olmadığı için. Tipo baskı kadar dayanıklı olmuyor.
Bahsedeceğimiz dama risalesi Damacıbaşı İbrahim Bey (1843? – 1902?) tarafından 1883 ve
1892 yıllarında yazmıştır. Bu risalede ‘…tenezzül buyurulmadığından bu abd-i acizimiz
İbrahim bendenize bundan sabıken el-mezkur risalelerin içinden mehuz olarak gayet güzel
açmaz …’ diye yazmaktadır.
İbrahim Bey Abdülaziz saltanat döneminin (1861 – 1876) en güçlü dama oyuncusudur
ve Damacı Ethem Efendinin (1810 - 1886) damadıdır. Feyz aldığı kişiler Ziya Bey ve Agop
ustadır. 1869 yılında damacıbaşı olarak tayin edilmiş olup çok nüktedan bir insan olduğu
söylenir. Mâ-beyn-i Hümâyûn yani padişah kabul dairesinden yaklaşık 1892 yılında emekli
olmuştur.
Bu kitap Ankara Milli Kütüphane ve Çorum Hasan Paşa Kütüphanesinde
bulunmaktadır. Bahsettiğimiz kitap o kadar değerli ki, 2018 yılında İstanbul Nişantaşı’nda bir
müzayedede yüksek bir fiyata satılmış ve şimdi de Amerika’da bir müzayede evinde ’an
ottoman manuscript on checkers’ başlığında 12000 $ (9140 £) karşılığında satışa sunulmuş.
Bu kitapçıkta 67 adet oyun bulunmakta olup bunların arasında 17 oyun Kitapçı Arakel
tarafından 1888 yılında basılan iki dama kitapçığında ve emekli öğretmen Ali Erdoğan Örnek
tarafından 1974 yılında yazılan kitapta yoktur.
Kitaptan bir yaprak
Bunların dördü:
33 Türkmen Kırması
1.d3
-d4 d5xd3xf3xh3
2.e2
-f2 e5xe3
3.h4
-h5 h6xh4
4.f4
-g4 h4xf4
5.c3
-c4 c5xc3
6.b3xd3xf3xf5xf7xh7
50 Onlu çarpma
1.a3
-b3 a5xa3xc3
2.h4
-h5 h6xh4xf4xd4
3.g3
-g4 g5xg3
4.h3xf3xd3xd5xd7xb7
52 Mumcuzade Oyunu
1.a5
-b5 h4xf4
2.a4
-a5 a6xa4
3.b5
-a5 a8xa6
4.a4xa7
66 Kürt Atlaması
1.a3
-a5 a6xa
2.c4
-c5 (2.c4
-b4 a4xc4) ...c6xc4
3.e4
-e5 e6xe4
4.g4
-g5 g6xg4
5.d3xd4 d5xd3
6.c2
-c3 c5xc2
7.b2xh8