19 Ağustos 2023 Dama Çözümleri

Kitapçı Arakel Tozluyan Efendi ( ? - 1912)

Kitapçı Arakel birçok konuda kitap çıkaran ve Osmanlı imparatorluğunun son döneminde yaşamış bir yayıncıdır.  1887 yılında iki adet kitapçık çıkararak o döneme ait tarihi oyunları ve taktikleri günümüze taşımıştır.

Bu iki kitapçıkta çok sayıda ustanın oyunları olduğu gibi ikinci sınıf oyuncuların da çok güzel kombinezonları vardır.

Daha önce İbrahim Bey’in kitabında da oyunları olan Seryaver Halil Paşa’nın oyunları bu kitapta da vardır. Kendisi hakkında fazla bir bilgi yoktur. Abdülaziz’in emir subayıdır. Kabataş’ta konağı vardır ve bazı ikici sınıf oyuncuları konağına davet ederek oynatırdı. Yabancı dili iyi olduğu için bazı yazışmaları o yapıyor, yurt dışı gezilerde padişahı koruyordu. Pehlivan yapılı, cüsseli bir kişiydi. Padişahın Ayazağa köşküne çağırdıkları arasında Halil Paşa ve Ziya Bey de vardı. Emekli olduktan sonra güçlü oyuncuların gittiği Selimiye’deki Çiçekçi kahvesinde oynamaya başlamıştır. Halil Paşa’nın hizmetlisi Derviş Hampar’dır. O dönemin güçlü oyuncularından biri de Ziya Bey’dir. Ziya Bey Mâ-beyn-i Hümâyûn yani padişah kabul dairesinde kâtip olarak çalışıyordu ve Sultan Abdülaziz saltanat döneminin (1861-1876) en güçlü dama oyuncusu olan Damacıbaşı İbrahim Bey’in de feyz aldığı güçlü bir oyuncudur.

BİRKAÇ ANEKTOD

Yazar Abdülaziz Bey (1850-1918) Osmanlı Adet, Merasim ve Tabirleri kitabında şöyle yazıyor:

İstanbul’da meşhur ve yaygın olan ve uzun zamandan beri bilinen dama çok ustalık isteyen bir oyundur. Dama oynanırken yapılan hareketlerde kestirme, çevirme, kapım denen duruma sokup dökülmeye mecbur etmek gibi maharet isteyen oyunlar vardır. Damada en son üne kavuşanlar arasında yukarıda adı geçen Mâbeyn Katibi Ziya Bey ve yine adı geçen Defterhane ketebesinden Hacı Kâmil Efendi bu oyunda da son derecede mahirdiler. Eyüp Kadısı Esad Efendi, Kantar Müdürü Bedri Efendi, Kağıtçı Müneccim Ali Efendi, mevaliden Necmeddin Efendi, mülkiye kaymakamlarından Hafız Vahit Efendi, Sivaslızade Arif Efendi, Rıfkı Efendi, Şahap Bey de şöhret sahibiydiler.

  II. ABDÜLHAMİD’İN VEHMİ

Babası Abdülmecid’in “İçli/Kuruntulu oğlum” dediği Sultan Hamid’in vehminin, “Alelâde denecek derecenin çok fevkinde” olduğunu söyleyen Tahsin Paşa (1859?-1910), bizzat Sultan Abdülhamid’den dinlediği şehzâdelik dönemine ait şu hâtırayı nakleder: “Murad Efendi (Sultan V. Murad) küçük biraderi Abdülhamid’e; ‘Birader; bugün benziniz biraz soluk ne oldu gene’ diyerek vehmini tahrik eder ve telâşını arttırdığını görerek hiç ciddiyetini bozmadan lâtifede ısrar edermiş.”  Tahsin Paşa ayrıca Padişahın kendisine; “Benim kimseye itimadım yoktur. Damacı Ziya Bey derler biri var idi. Amcam ile (Abdülaziz) dama oynar ve birçok lütfu inâyetini görür idi. Sonra oradan çıkıp birader Sultan Murad’a gelir ve amcamın taklidini yapardı” dediğini nakletmektedir.

Bu makale ve oyunlar sevgili dostum Suat Boztepe tarafından hazırlanmıştır.

https://www.youtube.com/shorts/q8nMuMVSItY

https://www.youtube.com/shorts/WvCKU24HLMU