2 bin yıl önce şubat ayı ağustostan uzundu: Artık yılın hikayesi
Ülkemizde de kullanılan Gregoryen ya da daha çok bilinen ismiyle miladi takvime göre bir yıl normalde 365 gün kabul edilir ancak her 4 yılda bir genellikle bir gün daha eklenir ve böylece artık yıllar ortaya çıkar.
Bu fazladan gün şubat ayına eklenir ve bu da 29 Şubat tarihinin 4 yıllık aralıklarla yaşandığı anlamına gelir
Peki, bu artık yılların önemi nedir ve neden gerçekleşiyor? Bilmeniz gereken her şeyi bu yazıda bulabilirsiniz.
Artık yıl neden genellikle 4 yılda bir yaşanıyor?
Artık yılda Miladi takvime fazladan bir gün eklenir ve bu yılın toplamda 366 güne çıkmasıyla sonuçlanır.
Takvim bir yılda 365 gün bulunması gerektiğini söyler ve bu Dünya'nın Güneş'in etrafında bir tur atması için gereken yaklaşık süredir.
Ancak Dünya'nın Güneş'in yörüngesinde geçirdiği süre, kesin olmak gerekirse, 365,25 güne daha yakın.
Bu nedenle, takvimdeki mevsimlerin Güneş'ten kaynaklanan mevsimlerle uyumlu kalmasını sağlamak için her 4 yılda bir takvime bir gün ekleniyor.
Nottingham Trent Üniversitesi'nin Bilim ve Teknoloji Fakültesi'nden doçent Daniel Brown'a göre, eğer artık yılları fark etmeseydik takvim kullanmaya başladıktan sonra yaklaşık 750 yıl içinde yılın en soğuk zamanı haziran ayına denk gelmeye başlardı.
Brown şöyle diyor: "Bu kaymanın gerçekte takvimin kendi üzerinde yapacağı etki işte bu kadar fazladır."
Her ne kadar her 4 yılda bir artık yıl gerçekleştiği yaygın şekilde bilinse de, bu kuralın istisnaları var.
Puget Sound Üniversitesi'nden fizik profesörü James Evans şöyle açıklıyor: "Ortaya çıktı ki, her dört yılda bir artık yıl uygulanmaya devam edilirse bu da biraz fazla gelecek."
Bu nedenle dörde tam bölünebilen yıllarda artık yıl uygulanırken, 100'e tam bölünebilen tarihler bunun istisnasını oluşturuyor.
Ancak 100'e tam bölünebilen yıllarda genellikle artık yıl uygulanmasa da, 400'e tam bölünen (yani hem 4'e hem 100'e tam bölünen) yıllarda artık yıl yeniden takvimde yer alıyor. Dolayısıyla, 1600 veya 2000 gibi yıllarda takvime 29 Şubat eklenirken, 1700 veya 1900 gibi tarihlerde artık gün bulunmadı.
Artık gün nedir?
Artık gün şubat ayının sonunda gerçekleşiyor ve normalde 28 gün olan yılın bu ikinci ayını 29 güne çıkartıyor.
Dünya artık gün kavramıyla ilk defa Jül Sezar'ın M.Ö. 45 yılında uygulamaya koyduğu Jülyen takvimiyle birlikte tanıştı.
M.Ö. 27'de tahta oturan Roma İmparatoru Augustus'a kadar şubat ayı 30 gün, Ağustos ayıysa 29 gün olarak bu takvimde yer aldı.
Augustus'un kendi adıyla anılan 29 günlük Ağustos ayının da, ismini Jül Sezar'dan alan 31 gün içeren Temmuz (Latince "iūlius", İngilizce "July") kadar güne sahip olmasını istediğine inanılıyor.
Bu fikre göre imparator, şubat ayından iki gün silip Ağustos ayına eklemeye karar verdi ve sonuç olarak şubat ayı 28 güne düştü.
Hamline Üniversitesi'nden astronomi ve fizik profesörü Ben Gold'a göre, şubat ayı artık günün ekleneceği ay olarak seçildi çünkü "Romalılar şubattan çok da fazla hoşlanmıyordu" ve şubatı "kimsenin gerçekten başlamasını istemediği artık ay" olarak görüyordu."
Gold, şöyle diyor: "Gerçekten çok da hoşlanmadıkları uzun kışlar geçiriyorlardı. Bunu aylara bile yerleştirmek istemediler"
29 şubatta doğan kişilere "artık yıl bebeği" (“leap-year baby”), "leaper" ya da "leaping" (İnglizce'de "leap" kelimesi sıçramak ve fırlamak gibi eylemleri ifade ettiğinden, sırasıyla sıçrayıcı ve sıçrayan anlamlarında -ç.n.) gibi isimler verilebiliyor.
29 şubatta doğmuş tanınmış kişilerin arasında rapçi Ja Rule, yaşam koşu Tony Robbins, şarkıcı ve aktör Dinah Shore, Papa III. Paulus gibi isimler yer alıyor.
Bir sonraki artık yıl ne zaman gerçekleşecek?
Bir sonraki artık yıl 2024'te yaşanacak.