30 bin ton üreticinin elinde kaldı! Malatya kayısısına ithalat darbesi
Deprem yaralarını kayısıyla saracaklardı ama tüccar izin vermedi. Malatya’da 76 bin ton kuru kayısı ürettiler, tüccar fiyat düşürdü, zarar ettiler. Bir de üstüne ihracatçı, dışarıdan kayısı getirdi. TMO ise listede olmasına rağmen hâlâ alım yapmıyor.
Kuru kayısının kilogramı marketlerde, pazarlarda 300 ile 350 lira arasında satılıyor. Malatyalı üreticiden ise tüccar, kayısıyı 130 liraya alıyor. Depremde büyük kayıplar yaşayan üreticiler, bu yıl yaralarını kayısıyla sarmak için 76 bin ton ürettiler ama pazarlamaya gelince yine sorun yaşadılar.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), listede olmasına rağmen kayısıyı almadı, tüccar fiyatları düşürdü. Hatta ihracatçı dışardan 2 dolara kötü kayısı getirdi, Malatya kayısısı diye ihraç etti. Bunu anlayan Avrupalılar ise kayısıları geri gönderdi. Hakiki Malatya kayısısı ise üreticinin elinde kaldı. Depremin yaraları ise daha da derinleşti.
‘8 KEZ İNSAN ELİNDEN GEÇİYOR’
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Malatya İl Ziraat Odaları Koordinasyon Kurulu Başkanı Yunus Kılınç, ihracatçının kayısıya şu anda 130-140 lira verdiğini belirtti. Kılınç, “Bu fiyat maliyeti karşılamaz. Geçen yılda aynı fiyata sattık. Girdiler yüzde 100 artmışken kayısı aynı fiyata hatta daha düşük fiyata satılıyor. Çiftçi şu anda kazanamıyor. İşçilik çok pahalı kayısıda, 6 kez ilaçlama yapıyoruz. Zor bir ürün, kurutulana kadar 8 kez insan elinden geçiyor…” diye konuştu.
‘ERİK DİYE DIŞARIDAN KAYISI GETİRDİLER’
Kılınç, önemli bir bilgi de verdi. Üreticinin elinde kayısı varken ihracatçı, dışarıdan ‘erik getiriyoruz’ diyerek kayısı getirdi. Kılınç, şöyle devam etti:
“Dışarıdan İran’dan Özbekistan’dan 2 dolara kötü kayısıları getirip hile yaptılar, ‘erik getiriyoruz’ dediler, kasaların altını kayısıyla doldurdular. Türkiye’ye tonlarca kayısı soktular. Bu kayısıları Avrupa’ya sattılar ama Avrupa ‘Bunlar Malatya kayısısı değil’ diyerek kayısıları geri gönderdi. Rusya’ya, Japonya’ya 6-7 dolara sattılar, onlar da marmelatlık olarak aldılar. Kayısıyla, üreticiyle oynadılar.”
‘TMO 10 BİN TON ALSAYDI SORUN OLMAZDI’
Bu sene rekoltenin biraz düştüğü, Malatya’da 76 bin ton kuru kayısı üretimi gerçekleştiği bilgisini veren Kılınç, “Depremin yaralarını kayısıyla sarmak istemiştik ama maalesef olmadı. Dışarıdan kayısı gelince 30 bin ton elimizde kaldı, satamıyoruz. TMO da kayısıyı almadı. Listelerinde kayısı var, lisanslı depolar da kiralandı ama fiyat düşünce müdahale edeceklerini söylediler. Düştü ama hâlâ almıyorlar. 10 bin ton kayısıyı TMO alsaydı bu sorunu yaşamazdık.” dedi.
‘ÜRETMEKTEN DEĞİL SATMAKTAN KORKUYORUZ’
Market ile üretici arasındaki fiyat farkına da değinen Yunus Kılınç, sözlerini şöyle tamamladı:
“Türk üreticisi üretiyor, kalkınmak için üretiyor. Ama satışa geldiğinde zarar ediyor. Marketlerdeki fiyat farkı 10-15 kata kadar çıktı. Artık artık bu sorun çözülmeli. Çiftçiyi korusunlar. 4 tüccarın eline bırakmasınlar. Tüccar çiftçinin ekmeğini alıyor. Devlet her üründe müdahale etsin. Çiftçi üretimden korkmuyor, pazarlamadan korkuyor.”