80 bin kişi protestolara katıldı! Fransa'da polisin ırkçı eylemlerine karşı halkın öfkesi tırmanıyor

Fransa'da polisin uyguladığı ırkçı eylemler, toplum tarafından protestolarla karşılandı. Ülke genelinde 23 Eylül Cumartesi günü, 80 bine yakın kişi Fransız polisinin beyaz olmayan kişilere karşı orantısız güç kullanımını protesto etmek amacıyla toplandı. Pankartlar taşıyarak ve sloganlar atarak yürüyüş düzenleyen eylemciler, polisin uyguladığı şiddetin bir an önce durdurulmasını istedi.

Çeşitli toplulukların uzun süredir polis ayrımcılığından şikâyetçi olduğu Paris'in banliyölerindeki gösteriler sırasında, protestocular polis memurlarının saldırısına uğradı, çatışmalar ve arbedeler yaşandı.

FRANSA'DA POLİS IRKÇILIĞINA KARŞI HALKIN ÖFKESİ TIRMANIYOR

Tahran Times'ın haberine göre haziran ayında Paris'te azınlık kökenli bir gencin "infaz tarzı" olarak nitelendirilen ölümcül bir şekilde vurulması, başkent Paris'te ve başka yerlerde bir haftadan fazla süren şiddetli huzursuzluğu tetikledi.

Protestocular, Fransa'daki sol partilerin sokağa çıkma çağrısına kulak verdi. Ülke genelindeki meydanlarda binlerce gösterici buluştu.

Paris'te her yaştan ve her kesimden protestocular "Devlet şiddetini durdurun", "Affetme ya da unutma" ve " Yasa öldürür" yazılı pankartlar taşıdı. Eylemciler, Fransız polisinin uyguladığı ırkçı eylemlerin bir an önce sona erdirmesini talep etti.

80 BİN KİŞİ PROTESTOLARA KATILDI

Göstericiler özellikle 2017 yılında kabul edilen ve Fransız güvenlik güçlerinin ateşli silah kullanma ve itaatsizlik olarak gördükleri eylemlere, silahlı müdahale etme yetkilerini genişleten iç güvenlik yasasının 435-1 maddesini hedef aldı. Yasaya karşı çıkanlar, polisin sahip olduğu bu yeni yetkiyi kötüye kullanmakla suçladı.

Analistler, Fransa polisinin özellikle beyaz olmayan bir gençlere yönelik çok sık ırkçı eylemlerde bulunduğu ifade etti. Yasanın uygulanma biçimini eleştirenler, 435-1 maddesinin polis tarafından azınlık gruplarına karşı ayrımcı bir şekilde kullanıldığını ileri sürüyor.

Sendikalar, 15.000'i Paris'te olmak üzere Fransa genelinde yaklaşık 80.000 kişinin protestolara katıldığını açıkladı.

POLİS 18 AYDA 16 BEYAZ OLMAYAN ERKEK ÖLDÜRDÜ

2023 yılının haziran ayı sonunda Fas ve Cezayir kökenli 17 yaşındaki Nahel Merzouk'un tartışmalı bir şekilde polis tarafından vurularak öldürülmesinin yol açtığı son gösteriler, Fransız polisinin etnik azınlıkları adil olmayan bir şekilde hedef aldığı görüşünü bir kez daha gündeme getirdi.

Fransız yetkililer ulusal polisin ırkçılıkla bir sorunu olmadığını iddia etmeye devam ederken, ülke genelinde yapılan araştırmalar bunun tam tersini gösteriyor.

Araştırma verileri, azınlıkların polis aramaları sırasında ayrımcı güçle hedef alındığını ve nüfusun geri kalanıyla karşılaştırıldığında azınlıklara yönelik şiddet düzeyinin daha yüksek olduğunu gözler önüne seriyor.

Fransa'da son 18 ay içerisinde trafik çevirmeleri sırasında polis tarafından vurulan16 kurbanın tamamını beyaz olmayan erkekler oluşturuyor.

Uzmanlar; ırkçılık, ayrımcılık ve durdurarak yapılan üst aramasının Batı toplumundaki birçok polis gücünün ırksal profillemesinin bir parçası olduğunu söylüyor.

Ancak konu polis teşkilatı içindeki ırkçılığı kabul etmeye geldiğinde, Fransa'nın gerçekleri kabul etmeme gibi bir durumu ortaya çıkıyor. Eleştirmenlere göre bu durum sorunun çözümüne giden yolu asla açmayacak.

OLAYLAR BURAYA NASIL GELDİ?

Merzuk'un öldürülmesinden sonra insanlar Fransa'nın yoksul ve çok etnikli banliyölerinde polis şiddetini ve aşırı güç kullanımını protesto etmek için sokaklara döküldü. Merzuk'un ölümünü takip eden beş günlük ayaklanma, 2005 yılında biri Siyahi Afrikalı diğeri Kuzey Afrika kökenli olan iki gencin polis kovalamacası sırasında elektrik verilerek öldürülmesiyle patlak veren ayaklanmaları hatırlattı.

Paris Emniyet Müdürü Laurent Nunez, Fransız polisinin sistematik olarak ırkçılık yaptığını defalarca reddetti.

Fransız medyasına Fransız polisinde ırkçılık olmadığını söyledikten sadece bir gün sonra Temmuz ayında Paris belediye meclisi toplantısında konuşan Nunez, "Evet, belli sayıda polis memuru ırkçı bir dil kullanıyor ama siz sistematik ırkçılıktan bahsediyorsunuz" dedi.

Fransa, ırk ve etnik kökene ilişkin istatistiklerin toplanmasını resmi olarak yasaklıyor. Fakat ülke genelinde yapılan özel araştırmalar Nunez ve diğer yetkililerin iddialarıyla çelişiyor.

Konuyu eleştirenler, ırkçılığın ne yazık ki Fransız polisinin çalışma şeklinin bir parçası olduğunu, kimlik kontrollerinde ırksal profil çıkarmanın Fransız banliyölerinde polisliğin temel bir unsuru olduğunu belirtiyor.

Fransa'nın sivil özgürlükler ombudsmanı, 2017 yılında 5,000 kişi üzerinde yaptığı bir ankette, siyah ya da Kuzey Afrika kökenli olarak algılanan kişilerin yüzde 80'inin son beş yıl içinde polis tarafından durdurulduğunu söylerken, bu oran ankete katılan beyaz tene sahip kişilerin yalnızca yüzde 16'sında kaldı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 2020 yılında ırksal profilleme sorununu kabul ederek "beyaz olmayan bir ten rengine sahip olduğunuzda çok daha fazla durduruluyorsunuz. Bir sorunun parçası olarak tanımlanıyorsunuz ve bu kabul edilemez bir durum" ifadesini kullandı.

30 Haziran 2023'de Birleşmiş Milletler insan hakları ofisi sözcüsü Ravina Shamdasani, Merzuk'un ölümünün ve bunun yol açtığı ayaklanmanın "[Fransa'nın] kolluk kuvvetlerindeki ırkçılık ve ayrımcılıkla ilgili derin sorunları ciddi bir şekilde ele alması için önemli bir an" olduğunu söyledi.

Ancak Fransa Dışişleri Bakanlığı bu iddialara karşı savunmaya geçti.

Bakanlıktan yapılan açıklamada "Fransa'da polis teşkilatına yönelik ırkçılık ya da sistematik ayrımcılık suçlamaları tamamen asılsızdır" denildi.

FRANSA'DA SON YILLARDA YAŞANAN ÖRNEK OLAYLAR

- 17 yaşındaki Nahel Merzouk, 27 Haziran 2023 tarihinde Nanterre'de bir trafik çevirmesinde polis tarafından vurularak öldürüldü. Video, gencin araç dururken yakın mesafeden vurulduğunu göstererek polisin ilk açıklamasıyla çelişti.

- 19 yaşındaki Alhoussein Camara 14 Haziran 2023'te Angouleme'de bir trafik çevirmesinde vurularak öldürüldü. Polis memuru kasıtlı cinayetle suçlandı.

- 42 yaşındaki Cedric Chouviat, Ocak 2020'de Paris'te trafik çevirmesi sırasında polis tarafından boğazı sıkılarak öldürüldü.

- 41 yaşındaki müzik yapımcısı Michel Zecler, Kovid karantinası sırasında yüz maskesi takmadığı için 21 Kasım 2020'de Paris'te beyaz polis memurları tarafından dövüldü ve ırkçı hakarete uğradı. Olay güvenlik kameralarına yansıdı ve olaya karışan dört polis memuru saldırı suçlamasıyla yargılanmayı bekliyor.

- 22 yaşındaki Theodore Luhaka, 2 Şubat 2017 tarihinde Aulnay-sous-Bois'da bir durdurma ve arama sırasında polis copuyla tecavüz edildikten sonra ömür boyu sakat kaldı. Üç polis memurunun Ocak 2024'te kasıtlı şiddet suçundan yargılanması bekleniyor.

- 24 yaşındaki Adama Traore, 19 Temmuz 2016 tarihinde Beaumont-sur-Oise'da yaşanan bir polis kovalamacasının ardından üç polis memuru tarafından yere yatırıldıktan sonra gözaltında hayatını kaybetti. Uzmanlar, Traore'nin fiziksel baskı nedeniyle ağırlaşan kalp yetmezliğinden öldüğü sonucuna vardı. Polise karşı herhangi bir suçlamada bulunulmadı ve ailesi adalet için kampanya yürütmeye halen devam ediyor.

- 15 yaşındaki Bouna Traore ve 17 yaşındaki Zyed Benna, 27 Ekim 2005 tarihinde polis takibinin ardından Clichy-sous-Bois'deki bir elektrik trafosunda elektrik çarpması sonucu hayatını kaybetti. Ölümleri üç hafta süren ayaklanmalara yol açtı. Gençlere yardım etmemekle suçlanan iki polis memuru 2015 yılında beraat etti.