AB rekabet gücünü kaybediyor... IMF’den AB’ye ‘kamu yatırımlarını artır’ çağrısı
Dünya ekonomisinin mevcut görünümüne ilişkin yayınladığı raporda Batılı kuruluş IMF, ticaret savaşlarının yükseleceğine ve Avrupa ekonomisindeki zayıflamanın devam edeceğine dikkat çekti. IMF, Avrupa’ya kamu yatırımlarına artırma çağrısı yaptı.
Uluslararası Para Fonu (IMF), ekim ayı Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nu yayınladı. Raporda AB ekonomisindeki toparlanmaya ilişkin güçsüz beklentilere yer verilirken, kamu yatırımlarını artırma çağrısı yapıldı. Özellikle ABD ekonomi karşısında AB’nin yaşadığı kayıpları vurgulayan IMF ABD ile Avrupa arasındaki ekonomik büyüme farkının artmasının beklendiği uyarısında bulunarak, verimliliği artırmak ve rekabet gücünü korumak için Avrupa'da daha fazla kamu yatırımı yapılması gerektiğini belirtti. Avro Bölgesi’ndeki süregelen ekonomik zorluklarla işaret eden IMF “Avro Bölgesi ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki zıtlıklar önemlidir” dedi.
2023 YILINDA DİP NOKTAYI GÖRDÜ
Rapora göre, “Avro Bölgesi’nde büyüme 2023 yılında en düşük noktasına ulaştı.” Bunun üzerine şu ifadeler kullanıldı: “Nisan ve Temmuz 2024'te öngörülenden bir miktar daha zayıf olan GSYİH büyümesinin, özellikle mal ihracatındaki iyileşmenin bir sonucu olarak 2024 yılında yüzde 0,8 gibi mütevazı bir seviyeye yükselmesi beklenmektedir. 2025 yılında, daha güçlü iç talep sayesinde büyümenin yüzde 1,2'ye yükseleceği tahmin edilmektedir.”
ALMAN SANAYİNİN ZAYIFLIĞI DEVAM EDECEK
Raporda, “Almanya ve İtalya gibi ülkelerde imalat sektöründeki zayıflığın devam etmesi büyüme üzerinde baskı yaratmaktadır. Ancak İtalya'nın iç talebinin AB tarafından finanse edilen Ulusal Toparlanma ve Dayanıklılık Planı'ndan faydalanması beklenirken, Almanya mali konsolidasyon ve emlak fiyatlarındaki keskin düşüş nedeniyle zorlanıyor.” ifadeleriyle Alman ekonomisinde toparlanmanın gecikeceği vurgulandı. IMF Avro Bölgesi için Temmuz 2024’te yaptığı büyüme tahminlerini yüzde 0,1 ve 2025 büyüme tahminini yüzde 0.3 düşürürken tahminlerdeki en önemli değişiklik yine Alman ekonomisi üzerinde oldu. IMF, Temmuz ayındaki tahminlerini 2024 için yüzde 0,2 ve 2025 için yüzde 0,5 düşürerek Alman ekonomisinin 2024 yılında hiç büyümeyeceğini, 2025 yılında ise yüzde 0,8 oranında büyümesinin beklendiğini kaydetti.
BATI ASYA’NIN BÜYÜME HIZI ARTIYOR
Raporda, Asya ekonomilerinin yakın geleceğine ilişkin şu değerlendirmeler yapıldı: “Asya'nın gelişmekte olan ekonomilerinin güçlü büyümesinin 2023 yılında yüzde 5,7'den 2025 yılında yüzde 5,0'a düşmesi beklenmektedir. Bu durum bölgenin en büyük iki ülkesindeki yavaşlamanın devam edeceğini göstermektedir. Hindistan'da GSYİH büyümesinin 2023'te yüzde 8,2'den 2024'te yüzde 7'ye ve 2025'te yüzde 6,5'e düşmesi bekleniyor, çünkü pandemi sırasında biriken bastırılmış talep tükendi ve ekonomi potansiyeliyle yeniden döndü. Çin'de yavaşlamanın daha kademeli olacağı öngörülmektedir. Gayrimenkul sektöründe devam eden zayıflığa ve düşük tüketici güvenine rağmen, büyük ölçüde beklenenden daha iyi net ihracat sayesinde büyümenin 2024'te sadece marjinal bir yavaşlama ile yüzde 4,8'e düşeceği tahmin ediliyor. Nisan ayındaki tahminle karşılaştırıldığında, tahmin 2024 yılında 0,2 yüzde puan ve 2025 yılında 0,4 yüzde puan yukarı yönlü revize edilmiştir. Son dönemde alınan politika önlemleri yakın vadeli büyüme üzerinde yukarı yönlü risk oluşturabilir. Buna karşılık, Orta Doğu ve Orta Asya'daki büyümenin, petrol üretimi ve nakliyesindeki geçici aksaklıkların bölge üzerindeki etkisinin azalacağı varsayımıyla, 2023'teki yüzde 2,1'lik büyümenin 2025'te yüzde 3,9'a yükseleceği öngörülmektedir.”
FRANSA VE İSPANYA’DA KISMİ TOPARLANMA
IMF’nin Fransa’ya yönelik tahminleri 2024 için iyileşirken, 2025 için yine kötüleşti. İspanya’ya ilişkin büyüme tahminleri ise 2024 yılı için 0.5 puan artırılırken, 2025 için aynı bırakıldı. Bu durumda Fransa ekonomisinin 2024 ve 2025 yıllarında yüzde 1.1 oranında büyümesi beklenirken; İspanya ekonomisinin sırasıyla yüzde 2.9 ve 2.1 büyümesi bekleniyor.
KORUMACILIK YÜKSELİYOR
Batı dünyası başta olmak üzere, hem ihracat hem ithalata yönelik olarak kısıtlamaların son yıllarda arttığı biliniyor. Bu gelişmelere ilişkin güncel durumu paylaşan IMF, korumacılığın yükselmekte olduğu tespitini yeniledi: “Gümrük tarifelerinde küresel bir artış yaşanıyor. Ticari gerilimler, 2025 yılının ortalarında başlayacak ve küresel ticaretin büyük bir bölümünü etkileyecek kalıcı bir gümrük vergisi artışına yol açacaktır. ABD, Avro Bölgesi ve Çin, üç bölge arasındaki ticari faaliyetlere yüzde 10 gümrük vergisi uygulamaktadır; Amerika Birleşik Devletleri ile dünyanın geri kalanı arasındaki ticari faaliyetlere de (her iki yönde) yüzde 10 gümrük vergisi uygulanmaktadır. Tarifelerdeki artış, tüm mal ticaretinin yaklaşık dörtte birini doğrudan etkilemekte ve küresel GSYİH'in yaklaşık yüzde 6'sını temsil etmektedir. Tarifelerden elde edilen gelir hane halklarına geri aktarılmaktadır.”
AB, DEVLETİN PAYINI ARTIRMALI
AB’ye kamu yatırımlarını artırma çağrısında bulunan IMF şunları kaydetti: “Düşük verimlilik artışı ve iddialı yeşil dönüşüm hedefleri, Avrupa'da daha yüksek yatırım ihtiyacının altını çizmiştir ve bu durum en son Avrupa Komisyonu'nun ‘Avrupa Rekabetçiliğinin Geleceği’ adlı raporunda savunulmuştur. Gelişmiş ekonomilerdeki kamu yatırımları, yeşil dönüşümden altyapının iyileştirilmesine ve bilim ve teknolojiye yapılan yatırımların artırılmasına kadar çeşitli acil politika hedeflerini karşılamak için hızlanabilir. Bu tür yatırımlar özel sektörün de ilgisini çekerek özel yatırımları artırabilir ve küresel talep ve ticarette öngörülenden daha yüksek bir toparlanmaya yol açabilir. Daha yüksek toplam talep enflasyonist olabilir, ancak bu baskı, bu yatırımların arz yönlü kapasiteyi ne ölçüde artırdığına bağlı olarak hafifletilebilir.”
YÜKSEK FAİZ TÜRKİYE’NİN ÖNÜNDE ENGEL
Türkiye’nin yakın dönemli büyüme tahminlerine ilişkin “Türkiye'de 2023 yılında yüzde 5,1 olarak gerçekleşen büyümenin 2025 yılında yüzde 2,7'ye gerilemesi beklenmektedir. 2023 yılının ortalarından itibaren para ve maliye politikalarında sıkılaşmaya gidilmesi büyümenin yavaşlamasına neden olmuştur.” değerlendirmesinin yapıldığı raporda Avro Bölgesi’nde para politakasının gevşetilmesinin ise büyümeyi destekleyeceği ifade edildi: “Artan reel ücretlerin tüketimi artırması ve para politikasının kademeli olarak gevşetilmesinin yatırımı desteklemesi beklenmektedir.”
ELEKTRİKLİ ARAÇ REKABETİ İŞSİZLİĞE YOL AÇACAK
Raporda, Avrupa’nın elektrikli araç yarışında geride kalmasının öngörülen etkileri paylaşıldı: “Elektrikli araç pazarının gerçekçi bir şekilde yaygınlaşması senaryoları altında, Avrupa'da GSYİH orta vadede yaklaşık yüzde 0,3 oranında azalacaktır. Bu senaryolarda, otomotiv sektöründe istihdam azalmakta ve işgücü kademeli olarak daha az sermaye yoğun sektörlere (işçi başına daha düşük katma değerle) yeniden tahsis edilmektedir.”
ESTONYA, İRLANDA, AVUSTURYA VE FİNLANDİYA KÜÇÜLECEK
Avro Bölgesi’nde 2024 yılında en önemli GSYİH düşüşünü yaşayacak olan ekonominin yüzde 0,9 ile bu yıl da yüzde 3 küçülmüş olan Estonya ekonomisi olması bekleniyor. Öte yandan, küçülmeyi takip eden 2025 yılında yüzde 1,6’lık bir büyüme öngörülüyor. Ayrıca İrlanda, Avusturya ve Finlandiya ekonomileri de IMF’nin tahminlerine göre 2024 yılını küçülmeyle kapatacak. Almanya, Hollanda ve İtalya’da ise büyüme oranlarında düşük bir toparlanma bekleniyor. Öte yandan dünya çapında ülkeler karşılaştırıldığında, rapora göre kişi başına gelir 2024 yılının sonunda Hindistan’da yüzde 6, Çin’de yüzde 4,9 ve ABD’de yüzde 2,3 artarken Almanya’da yüzde 0,4 ve Kanada’da yüzde 1,5 azalacak.
ÜRETİMİN ÇOĞUNU GELİŞEN DÜNYA YAPIYOR
IMF’nin raporunda bölgelerin, dünya ekonomisinden aldıkları pay da aktarıldı. Buna göre aralarında ABD, AB, Japonya, İngiltere ve Kanada’nın da bulunduğu gelişmiş ekonomiler dünya toplam üretiminin yüzde 40,7’sini meydana getirdi. Türkiye’nin ve BRICS ülkelerinin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkeler ise dünyadaki toplam üretimin yüzde 59,3’ünü gerçekleştirdi. Yüzde 18,7 ile Çin, dünya ekonomisinde en büyük paya sahip ülkeyken onu yüzde 15 ile ABD, yüzde 11,9 ile Avro bölgesi ve yüzde 7,9 ile Hindistan takip etti.
IMF öngörülerine göre dünya ekonomisindeki toplam mal ve hizmet üretiminin 2025 yılında yüzde 3,2 ve 2029 yılında yüzde 3,1 artması bekleniyor. Gelişmiş ekonomiler olarak isimlendirilen ülkelerin üretimi 2025’te yüzde 1,8, 2029’da ise yüzde 1,7 artacak. ABD’de sırasıyla yüzde 2,2 ve yüzde 2,1’lik artış beklenirken Avro Bölgesi’nde iki dönemde de artışın yüzde 1,2 ile sınırlı olacağı tahmin ediliyor. Almanya, İtalya ve Avusturya’da ise 2025 ve 2029 yıllarında büyüme yüzde 1’in altında kalacak.
Öte yandan, gelişmekte olan ülkeler 2025’te yılında yüzde 4,2 ve 2029 yılında yüzde 3,9 reel büyüme kaydedecek. Hindistan’ın 2025 ve 2029 yıllarının ikisinde de yüzde 6,5 büyümesi beklenirken, Çin ekonomisindeki büyümenin de aynı yıllar için yüzde 4,5 ve yüzde 3,3 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. 2025 yılında büyüme oranın yüzde 2,7’ye düşmesi beklenen Türkiye’nin ise 2029 yılında yüzde 3,9 büyüyeceği öngörülüyor.