AB üyesi ülkelere ‘bütçe açığı’ uyarısı
AB Konseyi, ulusal bütçelerinde açık olduğu düşünülen yedi üye ülke hakkında resmi işlem başlattı. Bu adımın atılmasında Avrupa Komisyonu'nun bütçe açıklarının ekonominin yüzde 7'sine kadar yükseleceği yönündeki uyarısı etkili oldu. Brüksel Kovid-19 pandemisi nedeniyle artan açıklara göz yummuştu.
AB Konseyi, ulusal bütçelerinde açık olduğu düşünülen Belçika, Fransa, İtalya, Macaristan, Malta, Polonya ve Slovakya’ya resmi uyarı gönderdi. Konsey, üye devletlerin “bütçe disiplinine” uymasını talep ederken, incelemelerin artacağının sinyallerini verdi.
BRÜKSEL’İN ZAMANLAMASI DİKKAT ÇEKTİ
Euronews’te yapılan değerlendirmeye göre Konsey’in bu kararının zamanlaması dikkat çekti. Hamle, Fransa ve Belçika gibi yüksek borçlu ülkelerin, parçalı koalisyonlardan hükümet kurmaya çalıştığı bir dönemde gerçekleşti. İki ülkede de kamu borcunun gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 100'ün üzerinde bulunuyor. İki hafta önce Fransa Sayıştayı, kamu maliyesinin durumunun “endişe verici” olduğunu söyledi. Euronews’e göre bu aynı zamanda Brüksel ile İtalya’daki Giorgia Meloni hükümeti arasındaki “savaşta” yeni bir cepheyi temsil ediyor.
SAVUNMA HARCAMALARINA ESNEKLİK SAĞLANDI
2020’de bütçe açıklarına yönelik denetimlerin hafiflemesini takiben gerçekleşen uzun pazarlıkların ardından üye devletler bu yılın başlarında, “iklim değişikliği” ve “savunma harcamaları” için daha fazla hareket alanı sağlayan daha esnek bir bütçe yapısı üzerinde anlaşmaya vardılar. Geç varılan anlaşma, ulusal bütçe politikalarının belirlenmesi için ayrılan zamanın kısalmasına ve bu iki kalem dışında ülkelerin hareket alanlarının kısıtlanmasına yol açtı.
Brüksel yetkilileri, zaten vergi artışları veya harcama kesintileri anlamına gelen yörüngeler önermek üzere bütçe açığı veren ülkelerdeki maliye bakanlıkları üzerinde baskı kuruyordu.
KAMU BORCU HENÜZ GÜNDEME GELMEDİ
Öngörülen sınırın üzerinde bütçe açığı veren ilgili yedi ülke Avrupa Komisyonu tarafından uyarılırken yüksek borçlu ülkelere yönelik ise henüz bir hamle gelmedi. Avro Bölgesi’ndeki ülkeler içinde GSYİH’in yüzde 60’ı olarak tanımlanan kamu borcu sınırını aşmış birçok ülke bulunuyor. Portekiz, İspanya, Fransa, İtalya, Belçika ve Yunanistan yüzde 90’ın üzerindeki kamu borcu/GSYİH oranıyla en borçlu ülkeleri temsil ederken; Almanya, Avusturya, Macaristan, Slovenya ve Finlandiya da öngörülen yüzde 60’lık borç sınırının üzerinde bulunuyor.
AB’nin bütçe açığı ve borç kuralları
Maastricht Kriterleri adıyla bilinen AB'nin 1990'larda ortak avro para birimiyle birlikte uygulamaya koyduğu mali kurallar, üye devletlerin ulusal mali pozisyonlarındaki açığı gayri safi yurtiçi hasılalarının (GSYH) yüzde 3'üyle sınırlamalarını öngörüyor ve toplam borcun GSYİH’e oranın da yüzde 60'ın altında tutulması gerektiğini söylüyor. Özellikle pandemi döneminde kamu harcamalarının artırılması ihtiyacı, bu kuralların fiili olarak askıya alınması sonucunu doğurmuştu. Öte yandan, bütçe açıklarının kontrol edilmesine yönelik tartışma özellikle Fransa ve Almanya arasında yıllardır sürüyor. Fransa, mevcut sınırlamalara karşı ülkelerin başını çekerken; Almanya, kriterlerin uygulanmasını ve üye devletlerin bütçe açıklarının kontrol altında tutulmasını savunan ülkeleri temsil ediyor.