ABD neden Afganistan'da hezimete uğradı?

Afganistan'da yaşayan halkın sosyal desteği, özellikle Çin'in siyasi ve ekonomik yardımları, Taliban'ın siyasi ve diplomasi alanında tecrübe kazanması, Afganistan'daki sosyal sınıfların, Asya merkezli yani küresel gücün içerisinde yer almak istemesi, Taliban'ın ülkedeki üretim yetersizliği ve Afgan halkının bıkkınlık ve isyanını iyi analiz ederek halka karşı uzlaşmacı yaklaşımının ön planda yer alması...

VAHİT ÖZDEMİR - EMEKLİ DİPLOMAT

8 Ağustos 1919 tarihinde imzalanan İngiltere'den bağımsızlık antlaşması olan meşhur Ravalpindi Antlaşması'nın ardından, 19 Ağustos 1919 tarihinde Emanullah Han tarafından Afganistan'ın bağımsızlığı resmen ilan edilmiştir.

TBMM Hükümeti ile Afganistan Şahlığı arasında Moskova'da 1 Mart 1921 tarihinde dostluk antlaşması imzalanmıştır.

Dostluk antlaşmasını TBMM Hükümeti adına Ekonomi Bakanı Yusuf Kemal Tengirşenk ve Maarif (Eğitim) Bakanı Dr.Rıza Nur, Afganistan Hükümeti adına ise Muhammed Veli Han imzalamıştır.

TBMM Hükümetini tanıyan ülkelerin başında dost ve kardeş Afganistan'ın geldiğini bilmem hatırlatmaya gerek var mı?

Kurtuluş Savaşı sırasında Atatürk Medine Fatihi Fahrettin Paşayı Kabil'e Büyükelçi olarak atamıştır.

Afganistan 1919-1973 yıllarında Şahlıkla yani monarşi ile yönetildi.

1973 yılında askeri darbe ile Şahlık rejimine son verildi.

1979 yılında SSCB Afganistan'ı Sovyet yanlısı kukla hükümetin çağrısı üzerine işgal etti.

Sovyetler Birliği 1989 yılında Afganistan'dan çekilmek mecburiyetinde kaldı.

Ülke 1973-1996 yıllarında Rusya yanlısınsözde demokratik halk cumhuriyetleriyle yönetildi.

Sovyet yanlısı kukla hükümetler ülkeyi kaosa sürekledi ve Taliban'ın ekmeğine yağ sürdü.

1996-2001 yıllarında Taliban Afganistan'ın tek hakimiydi.

2001 yılında ABD ve NATO güçleri Afganistan'ı işgal etti.

20 yıl fiilen Afganistan'ı idare eden ABD, Taliban güçleri karşısında ülkeyi terketmek zorunda kaldı.

ABD NEDEN AFGANİSTAN'DA HEZİMETE UĞRADI?

-Afganistan'da yaşayan halkın sosyal desteği,

-Özellikle Çin'in siyasi ve ekonomik yardımları,

-Taliban'ın siyasi ve diplomasi alanında tecrübe kazanması,

-Afganistan'daki sosyal sınıfların, Asya merkezli yani küresel gücün içerisinde yer almak istemesi,

-Taliban'ın ülkedeki üretim yetersizliği ve Afgan halkının bıkkınlık ve isyanını iyi analiz ederek halka karşı uzlaşmacı yaklaşımının ön planda yer alması vb gibi sebepler.

Şu anda Afganistan'dan şu veya bu şekilde kaçanların veya kaçmak isteyenlerin büyük çoğunluğu rüşvet, irtikap ile yolsuzluğa bulaşanlar ve ABD ile işbirliği yapanlardır.

Bu arada kendilerine güzel bir gelecek hayal eden ve planlayan namuslu Afgan vatandaşlarının da çeşitli ülkelere firar ettiklerini büyük bir üzüntüyle takip etmekteyiz.

Şimdiden Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), yeni kurulacak hükümeti tanıdığını açıkladı.

Afganistan'daki kadim dostlarımdan aldığım özel bilgilere göre, halkın büyük bir kısmı Taliban'ı çiçeklerle ve büyük tezahüratlarla karşıladıkları dillendirilmektedir.

Daha önce Afganistan'da ağır bir hezimete uğrayan SSCB'den sonra Afganistan'ı işgal ederek 20 yıl hakimiyet kurmaya çalışan ABD'nin akibetinin de Sovyetler Birliğindan farklı olmadığını görüyoruz.

Bugün sadece Afganistan'ın yeni konumu açıklandı:

ÇHC'nin tek kuşak-tek yol projesi.

Öte yandan Türkiye'nin yeni Taliban rejimini ve hükümetini tanımasının uygun olacağını, Sayın Cumhurbaşkanımızın bir mesajla saygın bir özel temsilcisini Kabil'e göndermesinin Türkiye'nin yararına olacağını düşünüyorum.

vahitzahir@yahoo.com