ABD savaş lobisinin gözü Biden’da

ABD'nin eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Kuzey Irak'tan yayın yapan Rudaw'a verdiği röportajda Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulması gerektiğini savudu. ABD Başkanı Donald Trump'la araları bozulmadan önce ABD’nin en güçlü ve en önemli isimleri arasında yer alan Bolton, “Uzun bir süredir Irak’ın yıkılmasının faydalı olacağını düşünüyorum” dedi ve sürdürdü: “ABD’nin en azından Irak’ta bir Kürt devletinin varlığını kabul etmesi gerekiyor. Bölgedeki diğer ülkelerde yaşayan Kürtler için mesele daha ağır bir durumdadır. Benim görüşüme göre Amerika bu konuya daha stratejik eğilmeli. Çünkü sonuçları çok daha önemli ve olumlu olabilir.”

ABD Başkanı Trump'ın, neden Barzani'nin 2017’deki bağımsızlık referandumunu desteklemediği sorusuna Bolton şöyle yanıt verdi: “Bu benim göreve başlamamdan önceydi. Sanırım bu, o dönem ABD Dışişleri Bakanlığı’nda yer alan ve hiçbir zaman referandumu desteklemeyenlerin etkisi ile oldu. Ayrıca Irak’ın parçalanmasını istemeyenler. Ya da Irak’ın parçalandığı gerçeğini kabul etmiyorlar. O dönem referandumun Kürt bağımsızlığına düşman olanların elindeki kartı güçlendireceği şeklinde çok yoğun bir tartışma yaşandı. En azından Bağımsızlık Referandumu tüm dünya halklarına Kürtlerin bağımsızlığa karşı güçlü bir his taşıdığını yansıtan iyi bir fikir beyanı oldu.”

“ABD yönetimi genel olarak Kürdistan Bölgesi’nin (Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi kastediliyor) statüsüne nasıl yaklaşıyor?” sorusu üzerine Bolton, “Genelde ABD yönetimi ve kesinlikle özelde de ABD Kongresi çoğunlukla Kürtlere karşı çok samimidirler. Ancak bu duygu örgütlü değil” ifadelerini kullandı.

TRUMP'IN FİKİRLERİ PENTAGON'UN DEĞİL!

Bolton'a, ABD Başkanı Trump'ın, Türkiye'nin harekatı öncesi, PKK/YPG'nin TSK'nın operasyonuna direnemeyeceğine ilişkin “Kürtler F-16’lar olmadan kaçıyor” ifadesi de soruldu. Bolton, “Elbette her güç F-16’ların desteği ile daha iyi savaşabilir. Suriye ve Irak’taki IŞİD savaşında Kürtlerin rolü hakkında Trump’a yanlış bilgilendirme yapılmış. Kimden duyduğunu bilmiyorum. Sanırım ben yanına gitmeden önce bunu Erdoğan veya başkalarından duymuş olabilir. Fakat kesinlikle bu Kürtlerle IŞİD savaşı boyunca omuz omuza savaşan Pentagon yetkililerinin büyük çoğunluğunun görüşü değildi. Fakat bu da Trump’ın aklına yatan görüşlerden biriymiş demek ki. Trump’ın aklına yatan şeyin bir daha çıkması çok zor oluyor.”

Bolton, Trump'ın Suriye'den asker çekme kararı ve sonrası, bir kez daha başkan seçilirse ne olacağı ve “Kürtlerin” ne yapması gerektiği ile ilgili de şunları söyledi: “Ben 2019’un sonlarına doğru istifa ettim. En çok yoğun olduğum dönem ise 2018’in son aylarıydı. Trump, Erdoğan’ın bütün ABD askerlerinin Rojava’dan çekilmesi önerisine razı gelmişti. Biz de bu önerinin iyi bir fikir olmadığını Trump’a ilettik. 2019’da olanlar, Erdoğan ve Türkiye’nin baskıları sonucu gelişmiş ve sonuç itibariyle bu baskılar işe yaramıştı. Erdoğan 2018'de yapmak istediğini Trump’a yaptırdı. Bu kez daha da başarılı oldu. Ancak Trump bir kez daha bu kararı gözden geçirmeye karar verdi. Bu karar Trump’ı uzun süre aynı politikayı uygulamaya itti. Rojava’daki durumun ne zamana kadar bu şekilde devam edeceğini açıkçası bilmiyorum. Ayrıca Trump’ın yeniden seçilmesi konusunda duyduğum endişelerden biri bu. 3 Kasım’dan sonra atacağı diğer adımları kestiremiyoruz. 2018 yılında ABD ve Uluslararası Koalisyon Güçleri’nin Suriye’nin kuzeydoğu’unda kalması yönünde getirilen sınırlamalar şu anda daha da gevşek.”

“Bana göre Kürtler ABD Dışişleri, Kongre ve Pentagon ile ilişkilerini muhafaza etmelidir. Bana göre sizler (Kürtler) ABD’de yapılacak seçimlerin sonrası için hazırlık yapmalısınız. Joe Biden ya da Trump, hangisi kazanırsa, önümüzdeki Ocak ayında yeni başkan görevi devralacak. ABD’nin politikasında iyi veya kötü yönde bir değişim olacaktır. Avrupa ülkeleri ile istişareye devam edin. Kürtlerin Avrupa’da iyi dostları var. Siyasi ve diplomatik çabalarınızı ortaya koyarak Amerikalıların söz konusu bölgenin önemini anlamaları için dikkatlerini çekmeye çalışın. Bu çok önemli.”

UMUTLARI BİDEN

Bolton “Suriye’de Kürtlerin yasal yollarla haklarına kavuşması ve ABD’nin de kendilerine olan desteği sürdürmesi için ne yapmaları gerekiyor” sorusuna şöyle yanıt verdi: “Bana göre en iyi çözüm tıpkı 2018’de olduğu gibi Koalisyon güçlerinin Rojava ve Fırat’ın doğusuna dönmesidir. Rusya hava güçlerinin bölgeden çıkarılması gerekiyor. İran ve Rusya güçlerinin bölgeden uzaklaştırılması gerekiyor. Aynı zamanda Esad güçleri de bu bölgelerden kovulmalı. Bu doğrultuda atılacak her adım istikrarı sağlayacak ve Esad ile etkili bir müzakerenin oluşması için büyük fırsatlar yaratacaktır. Halihazırda, Esad ile müzakere için Kürtlerin konumu çok zayıf, müzakerelerin başarılı bir sonuca ulaşmasına yardımcı olmayacaktır. Esad taviz sözü bile verse ben güvenmem. Bir kez daha söylüyorum; Kürtler siyasi ve diplomatik çabalar harcamalı. Joe Biden’in ABD Başkanı seçilmesiyle bir ihtimal, bölgenin durumu 2018’deki sürece geri dönebilir.”

'ERDOĞAN TRUMP'I NASIL İKNA EDİYOR BİLMİYORUM'

John Bolton, “Recep Tayyip Erdoğan nasıl bu kadar kolay Trump’ı ikna etmeyi başarıyordu? Trump’ın Erdoğan’a bu kadar saygı duymasının nedeni nedir” sorusuna şöyle yanıt verdi: “Keşke bu soruya iyi bir yanıt verebilseydim. Ben kendim de anlayamıyorum. Bunun Trump’ın Türkiye’deki yatırımları ile veya başka bir şeyle ilgili olduğuna inanmıyorum. Sanırım bu Trump’ın Vladimir Putin, Xi Jinping, Kim Jong-un gibi otoriter liderlerle olan ilişki biçiminden kaynaklanıyor. İzah etmesi çok zordur. Hatta Trump’ın kendisi de bunu izah edemeyeceğini söylemiş. Fakat açık ki bu Amerika ve müttefikleri için büyük bir tehdit. Kuzeydoğu Suriye’de birkaç defa tekrarlanan olaylar bunu kanıtlıyor.”

BOLTON'IN AÇIKLAMALARI NEDEN ÖNEMLİ

ABD Başkanı Trump'ın “askeri-endüstriyel kompleks” diye nitelendirdiği “savaş lobisi”nin sözcülerinden olan Bolton, Savunma Bakanlığı (Pentagon)-'ndaki bir eğilimi yansıtması açısından önem taşıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı ile özellikle Ortadoğu politikasında önemli görüş ayrılıkları yaşayan bu ekip, Trump'ın sıcak savaşlardan çekilme politikasına şiddetle karşı çıkıyor. Pentagon'daki ağırlıkları nedeniyle Washington'un politikalarında etkisi hissedilen ekip, ABD Başkanlığına “şahin” bir ismin gelmesi gerektiğini savunuyor. Bu ekibin en önemli hedeflerinden biri, bölgede ABD denetiminde bir Kürt devletinin kurulmasını sağlamak.

Türkiye'de özellikle İdlib ve Libya konusunda yani Rusya'yla fiilen farklı konumlanmaya girdiğimiz alanlarda ABD ile birlikte çalışılması gerektiğini savunan sesler, güçlü biçimde duyuluyor. Bu seslerden bazılarının Ankara'da ağırlığının hissedildiği biliniyor. Bolton'un açıklamaları, “dengeleme” dedikleri bu politikaların aslında ne kadar tehlikeli olduğunu göstermesi açısından önem taşıyor.

TÜRKİYE DÜŞMANI

Öte yandan John Bolton, Türkiye'ye düşmanlığıyla nam salmış bir isim. 15 Temmuz 2016'da yaşanan darbe girişimi gecesi Fox'a yaptığı açıklamada “(Cumhurbaşkanı Tayyip) Erdoğan devrilirse gözyaşı dökmem” demişti. Bolton, “Türk ordusuna, Erdoğan'ın yıkmaya çalıştığı anayasayı koruma yetkisi verildiğini” söylemişti. Bolton, “Eğer darbe başarılı olursa Erdoğan'ın yeniden Osmanlı hilafetini geri getirme, Orta Doğu'da baskın bir güç olma ve Türkiye'yi daha İslamcı bir yöne götürmesi engellenecek” demişti.

Erdoğan hükümetinin 2003 yılında Irak'ın işgali konusunda ABD'ye destek vermediğini söyleyen Bolton, “Ben her zaman Erdoğan'ın Irak'taki eylemlerimizi sabote ettiğine inandım. Erdoğan'a karşı kalbimde merhamet yok. Eğer devrilirse gözyaşı dökmem. Bence o ABD'nin dostu değil” diye konuşmuştu.