‘İran yanıtı’ endişesi ABD’yi ateşkese zorluyor

İran ve direniş cephesinin İsrail’e vereceği yanıtın zamanı ve ölçeği hala belirsizliğini korurken, ABD, Katar ve Mısır 15 Ağustos’ta görüşülmek üzere ateşkes için yeni bir çağrı yaptı. Perşembe akşamı yapılan açıklamada, İsrail ve HAMAS arasında uzun süredir durmuş olan görüşmelere aracılık eden üç ülke, "her iki tarafı da kalan tüm boşlukları kapatmak ve gecikmeden bir anlaşmayı uygulamak için 15 Ağustos Perşembe günü Doha veya Kahire'de acil görüşmelere devam etmeye çağırdıklarını" duyurdu.

İSRAİL HEYET GÖNDERECEK

Başkan Joe Biden, Mısır Cumhurbaşkanı Abdel-Fattah El-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Tani tarafından imzalanan bildiride, "Arabulucular olarak, gerekirse, kalan uygulama sorunlarını tüm tarafların beklentilerini karşılayacak şekilde çözen nihai bir köprü önerisi sunmaya hazırız. Kaybedecek daha fazla zaman ya da daha fazla gecikme için herhangi bir tarafın mazereti yok." denildi.

İsrail Başbakanlık Ofisi’nin X’teki hesabından yapılan paylaşıma göre de İsrail 15 Ağustos'taki görüşmelere bir heyet gönderecek. Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan üst düzey bir ABD yetkilisi, perşembe günü gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD'nin 15 Ağustos'ta bir anlaşmanın hemen imzalanmaya hazır olmasını beklemediğini, çünkü her iki tarafın da sağlam pozisyonlarını koruması için hala yapılması gereken önemli miktarda iş olduğunu söyledi.

‘SADECE 4 YA DA 5 ANLAŞMAZLIK ALANI VAR’

Yetkili, yine de arabulucuların, Biden'ın mayıs ayında ana hatlarını çizdiği ilk çok aşamalı ateşkes önerisinde bir çerçeve üzerinde anlaşıldıktan sonra kalan boşlukları kapatmanın mümkün olduğuna inandıklarını söyledi. Aynı zamanda yetkili, iki taraf arasında uygulama konusunda çözülmesi gereken sadece dört ya da beş anlaşmazlık alanı kaldığını söyledi.

Görüşmeler, kısmen HAMAS’ın çatışmaların kalıcı olarak durdurulmasının başlangıçta kabul edilmesi konusundaki ısrarı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ise bir duraklamadan sonra İsrail güçlerinin HAMAS'ı tamamen yok edene kadar savaşı sürdürmesine izin verilmesi gerektiği konusunda uzun süredir ısrar etmesi nedeniyle aylardır durdu.

ANLAŞMA HER ZAMANKİNDEN YAKIN

ABD'li yetkililer, HAMAS ve Hizbullah'ın üst düzey yetkilileri ve komutanlarının hedef alınarak öldürülmesinin İran'ın İsrail'i vurma sözü vermesine yol açmasına rağmen anlaşmanın her zamankinden daha yakın olduğunu söylüyor. Görüşmelerde HAMAS’ı kimin temsil edeceği belli değil.

‘İRAN’IN PRESTİJİ ARTAR’

İsrail çalışmaları üzerine uzman olan İranlı Seyid Hadi Burhani, 8 Ağustos 2024 Perşembe günü İranlı "Election" sitesine verdiği röportajda, "İran'ın Gazze'de ateşkes karşılığında İsrail'e misilleme yapmaktan kaçınması, İran'ın Filistin ve İslam ülkelerindeki güvenilirliğini ve popülaritesini artıracaktır." ifadelerini kullandı.

Arap ve Batılı arabulucuların İran'dan Gazze'de ateşkes karşılığında İsrail'e askeri operasyon yapmaktan kaçınmasını istediğini, İran temsilcisi ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılan açıklamaların da bunu doğruladığını sözlerine ekleyen uzman, özellikle Filistinlilerin kendilerinin talep etmesi halinde İran'ın bu arabuluculuklara karşılık verebileceğini belirtti.

‘BU EYLEM BEDELSİZ DEĞİLDİR’

İran'ın misilleme tehdidinden geri adım atmasının ya da bu tehdidi İsrail'e baskı yapmak için kullanmasının olumlu sonuçları konusunda Burhani şunları söyledi: “HAMAS ve Filistin halkı için Gazze'de bir ateşkes, bitmek bilmeyen acılarına son verebilir ve Filistin halkına insani ve İslami açıdan büyük bir yardım olabilir.

İkinci olarak, bu son İran adına olacak ve İran'ın Arap, İslam ve Batı ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmenin yanı sıra Filistin ve İslam ülkelerindeki güvenilirliğini ve popülaritesini artıracaktır.” Burhani, İran'ın İsrail'e misilleme yapma hakkı konusunda da “İran'ın güvenliği Haniye suikastıyla zarar gördü ve bu, acı verici ve ağır bir askeri saldırıyla telafi edilebilecek büyük bir maliyettir, ancak bu eylemin de bir maliyeti vardır ve bu eylem bedelsiz değildir.” ifadelerini kullandı.