ABD’li insan hakları uzmanı: Afgan hukuku, çocuk evliliklerinde Florida’dan daha ileri

Taliban’ın Afganistan’da kontrolü ele almasından sonra Batı’da ve sosyal medyada çıkan tartışmaların başında, Afganistan’da uygulanacak rejim ve yeni kanunlar geliyor. İslam kurallarına göre şeri bir devlet kuracağını açıklayan Taliban, önceki pratiğine göre ise daha ılımlı açıklamalar yaptı. İlk açıklamalarda, kadınların eğitim hayatından mahrum bırakılmayacağı; hükümette de kadınlara yer vermek istedikleri; özellikle sağlık gibi sektörlerde çalışan kadınların işe dönmeleri için çağrı yaptıkları vurgulandı.

Tüm bu açıklamalara rağmen Batı’dan gelen yoğun propagandanın etkisiyle ABD’nin Afganistan’daki mağlubiyetini gizlemek ve ülkede istikrarsızlık yaratmak için kadın ve insan hakları üzerinden Taliban’a eleştiriler başladı. Afganistan’a ait olmayan sokak ortasında kadın infazları, Kabil’e girildikten sonra kadınların taşlanarak recm edildiği haberleri sosyal medyada sistemli bir şekilde yayılıyor. Haberlere konu olan kadınların bile yalanladığı bu söylentilerin sonrasında amacın aslında ABD işgalinin enkazını örtmek olduğu görülüyor.

HAMİLE KALAN HER YAŞTA EVLENEBİLİYOR

Human Rights Watch adlı internet sitesinde insan hakları üzerine çalışma yapan Heather Barr, yazdığı yazıyla ilginç bir gerçekliğe dikkat çekti. Barr yazısında Afganistan yasalarının çocuk evliliklerine karşı Florida eyalet yasalarından daha katı olduğunu söylüyor. Barr, “Afganistan'da kızlar babalarının veya hakimin izniyle 16 veya 15 yaşında evlenebilirler. Florida'da hamile bir kız, hakim onayı ile her yaşta evlenebilir.” ifadelerini kullanıyor. İnsan hakları kuruluşlarının raporlarını inceleyen Barr, Florida’da 2011-2015 yıllarında 16 bin çocuğun evlendiğini aktarıyor. Afganistan'da da çocuk yaşta evlilik, kız çocuklarının okulu bırakması, yoksulluğa düşmesi, aile içi şiddet riskinin artması ve ölüm dahil ciddi sağlık risklerinin olduğunu vurgulayan Barr, yaklaşık 22 milyon ile ABD’nin en büyük üçüncü eyaleti olan Florida’da çocuk evliliğinin büyük bir sorun olduğunu belirtiyor.

167 BİNDEN FAZLA ÇOCUK EVLENDİ

38 eyaletten alınan 2000-2010 verilerine göre, sadece bu eyaletlerde 167 binden fazla çocuğun evlendiği bildiriliyor. İnsan hakları kuruluşlarının Florida’da evlilik yaşını 18 yapmak için çalıştıklarını da belirten Barr, Florida’nın, bazı koşullar altında her yaştan çocuğun evlenebileceği 25 eyaletten biri olduğunu söylüyor.

2010'da yapılan bir araştırmaya göre ise, ABD'de 19 yaşından önce evlenen kızların veya genç kadınların, evli olmayan meslektaşlarına göre liseyi bırakma olasılıklarının yüzde 50 ve üniversiteyi bitirme olasılıklarının yalnızca yüzde 25 olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca ABD'de 16 yaşından önce genç yaşta evlenen kızların hayatlarının ilerleyen dönemlerinde yoksulluğa düşme olasılıkları yüzde 31 daha fazla.

TALİBAN’DAN DAHA KÖTÜ BİR İKTİDAR YARATILDI

Özel Kuvvetler'den ayrılan bir Yüzbaşı olan Dan Quinn, ABD’nin Afganistan’da yarattığı iktidar ile ilgili “Taliban'dan daha kötü şeyler yapacak insanları iktidara getiriyorduk.” dedi. Askeri personele, mahremiyet veya kültürel farklılıklar nedeniyle olayları görmezden gelmelerinin söylendiği ile ilgili raporlar mevcut. Yayımlanan raporlara göre ABD’nin ‘müttefik’ olarak nitelendirdiği Afgan yöneticilerin çocuk istismarlarına göz yumulması gerektiği söyleniyor. Yalnızca 2010-2016 yılları arasında bildirilen yaklaşık 6 bin, çocuk cinsel istismarı suçlaması vardı ve bu suçlamaların karşısında herhangi bir işlem yapılmadı.

Bacha bazi veya "erkek çocuk oyunu" olarak bilinen bir uygulamada, üst düzey Afgan yöneticileri veya zenginleri, 10 ila 18 yaş arasındaki erkekleri, makyajlı ve kız kıyafetleri giymiş dansçılar olarak eğlenmek için kullanıyor. Daha sonra çocukları rehin tutuyorlar, onlara tecavüz ediyorlar ve uzun süre boyunca başka cinsel eylemlerde bulunmaya zorluyorlar. Bu çocuklar kölelikten kurtulduklarında sonra derin psikolojik, duygusal ve sosyal travma yaşıyorlar. ABD ordusu yıllardır bu kötü niyetli uygulamaların farkındaydı, ancak Afgan polisi ve ordusuyla iş birliğine dayalı ilişkisini sürdürmek için bunları kamuoyundan gizlemeye çalıştı.

ÇOCUK İSTİSMARINI BİLDİRENE CEZA

ABD işgali boyunca yozlaşan sistemde, çocukların istismara uğraması sonucu çeşitli raporlar tutuldu. Bazı askerlerin gördükleri çocuk istismarı olaylarını bildirmeleri sonrası sicillerine olumsuz kayıtlar düştüğü belirtildi.

Kongre üyesi Vern Buchanan, dönemin ABD Genelkurmay Başkanı General Martin Dempsey'e bir mektup göndererek Pentagon'un Afganistan'daki çocuklara yönelik cinsel istismarı görmezden gelme politikasını tersine çevirmesini istedi. Buchanan mektupta, “Pentagon'un askerlerimize bu tür barbar ve vahşi davranışları görmezden gelmelerini söylemesi yeterince kötü, ancak bunu durdurmaya çalışanları cezalandırmamız daha da kötü. Cezalandırılması gereken sadece bu ahlaksız ve vahşi kanunu yaratan ve göz yumanlardır." dedi.