ABD'li Senatör'den al haberi: F-16'lar için 'güvenceler'

ABD Dışişleri Bakanlığının Türkiye'ye 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ile 79 adet modernizasyon kiti ve çok sayıda mühimmatın satışıyla ilgili Kongre'ye yaptığı resmi bildirim, ABD Senatosu'nda ele alındı.

Satış onayını verecek Dış İlişkiler Komitesi'nin de üyesi olan Senatör Chris Van Hollen, konuyla ilgili dikkat çeken açıklamalar yaptı.

Van Hollen, yaklaşık 23 milyar dolarlık söz konusu satışa onay vermek için Biden yönetiminden bazı güvenceler aldığını söyledi.

Türk Hava Kuvvetlerinin Ege'deki uçuşlarından Suriye'nin kuzeyindeki harekâtlara, hatta Azerbaycan'ın Ermenistan'a karşı tutumuna kadar bir dizi hassas konuya değinen Van Hollen, “Önümüzdeki haftalarda Türkiye'yi yakından izlememiz gerektiği açıktır.” ifadelerini kullandı.

ABD'li Senatör'ün açıklaması şöyle oldu:

ŞİMDİLİK 'ENGELLEMEYECEK'

“Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğine onay vermesi uzun bir gecikmeyle gerçekleşmiş olsa da, bu memnuniyet verici bir adımdır ve NATO camiasına önemli bir sinyaldir. Bununla birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Suriyeli Kürt müttefiklerimize yönelik devam eden saldırıları, Doğu Akdeniz'deki saldırgan eylemleri ve Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'a yönelik askeri saldırılarını desteklemede oynadığı rol konusunda ciddi endişelerim var. Biden yönetiminin bu konularda beni bilgilendirmek ve endişelerime yanıt vermek üzere zaman ayırmasını takdirle karşılıyorum.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın askeri uçakların Yunan hava sahasına yönelik saldırılarını durdurduğunu görmekten memnuniyet duymakla birlikte, yönetim bana, Yunanistan ve Türkiye arasında devam eden diyaloğu teşvik etmek amacıyla bu konuyu yakından izlemeye devam ettiklerini bildirdi. Ayrıca yönetimden, Azerbaycan'ı Ermenistan'a karşı daha fazla askeri eylemde bulunmaması konusunda uyarmaya devam edeceklerine ve bu çatışmanın daha fazla tırmanmasını önlemek için Türkiye ile birlikte çalışacaklarına dair güvence aldım.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kuzeydoğu Suriye'de Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) yönelik saldırılarından derin rahatsızlık duymaya devam ediyorum; ancak yönetim bana, SDG ile birlikte çalışan ABD güçlerine yönelik tehdit de dâhil olmak üzere bu saldırılara yönelik güçlü itirazlarını dile getirmeye devam edecekleri konusunda güvence verdi ve İslam Devleti'ni yenilgiye uğratma kampanyamızda mızrağın ucu olarak görev yapan bu önemli ortağı destekleme konusundaki kararlılıklarını bir kez daha teyit etti. Ayrıca yönetim, ortaklığımıza yönelik Amerikan taahhüdünün azaldığı yönünde dile getirilen endişeleri gidermek için de SDG'ye bu taahhüdü daha açık bir şekilde ileteceklerini söyledi.

Brifing sırasında yönetimden aldığım bu güvenceler ve ek bilgiler ışığında, ortak bir onaylamama önergesi sunarak F-16'ların Türkiye'ye satışını engellemeyeceğim. Bununla birlikte, bu ve diğer kilit konulardaki güvencelerine ilişkin olarak idare ile düzenli iletişim halinde kalmaya devam edeceğim. Önümüzdeki haftalarda ve aylarda Türkiye'yi yakından izlememiz gerektiği açıktır - eylemler sözlerden daha yüksek sesle konuşur.”

'TÜRKİYE BU KOŞULLARI İHLAL EDERSE SONUÇLARI OLACAK'

ABD'li Senatör'ün açıklamasının ardından Dışişleri Bakanlığı Yaptırımlar Koordinasyon Ofisi Başkanı James O'Brien'ın, “Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı Adaylığı”yla ilgili farklı bir oturuma geçildi. Bu oturumda da söz alan Van Hollen, O'Brien'a şu soruyu yöneltti:

“Bana öyle geliyor ki onlara (F-16) ulaşmanın sadece iki yolu var. Birincisi, ABD Hükûmeti'nin Türkiye'den bu F-16'ları Yunanistan'ın ya da başka bir NATO müttefikinin hava sahasını ihlal etmek için kullanmayacağına ve Suriyeli Kürt ortaklarımıza saldırmak için kullanmayacağına dair güvence almasıdır. Bunların makul talepler olduğuna katılıyor musunuz?”

O'Brien ise verdiği yanıtta, “Bence Senatör, Türk müttefiklerimizle bu konuları ele alırken Kongre'den gelen görüşlerin netliği çok yardımcı oldu. Dolayısıyla bu konudaki iletişimimizi sürdürebilirsek, bu noktaların gündeme getirildiğinden emin olabiliriz.” dedi.

Van Hollen da “ikinci yolun” Biden yönetiminin Kongre üyelerine “Türkiye'nin bu koşulları ihlal etmesi halinde bunun sonuçları olacağı” mesajını vermesi olduğunu söyledi.

TEDARİK DURDURULABİLİR

“Kongre Araştırma Servisi” tarafından hazırlanan 31 Mart 2023 tarihli rapora göre, Türkiye'ye F-16 teslimatının 3 yıldan önce başlaması beklenmiyor. Lockheed Martin'in Güney Carolina'daki fabrikasında ayda 4 adet F-16 üretebildiği kaydedilen raporda, “F-16V'leri teslim alan ya da alması muhtemel diğer ülkeler arasında Yunanistan, Tayvan, Singapur, Güney Kore, Fas, Bahreyn, Ürdün, Bulgaristan, Filipinler ve Slovakya bulunmaktadır. Tarafların Ürdün ve Bulgaristan için sözleşmeleri tamamladıkları varsayıldığında, Lockheed, 148 uçaklık bir birikime sahip olmayı öngörmektedir. Mevcut üretim oranlarına göre Türkiye'nin yeni F-16V'leri teslim almaya başlaması üç yıl ya da daha fazla sürebilir.” ifadeleri deniliyor.

Bu sürede Türkiye'nin “ABD çıkarlarına karşı fiiller işlemesi” durumunda tedarik sürecinin durdurulabileceği de kaydedilen raporda, şu ifadeler yer alıyor: “Satışın onaylanması, gelecekte Kongre veya Yönetim'in, Türkiye'nin ABD çıkarlarına karşı eylemlerine karşılık olarak satışı durdurmasını veya değiştirmesini engellemeyecektir.”

Türkiye'den ise Suriye'de yeni bir kara harekâtına girişmemesi, Ege Denizi'ndeki “aşırı” uçuşlarını durdurması, Rusya ile askeri ilişkilerini sonlandırması ve HDP'nin kapatılmaması isteniyor.