Afet yönetiminde yeni dönem: Türkiye öncü olabilir
Türkiye, yapay zekâ destekli afet müdahale sistemleriyle dünyada bir ilke imza atıyor. Geliştirilen yeni sistem, afetlerde saniyeler içinde doğru tespit yaparak kriz yönetimini hızlandırıyor
Yeditepe Üniversitesi'nde düzenlenen “1’inci Akıllı Sistemler Çalıştayı”nda, Türkiye’nin geliştirdiği yeni yapay zekâ tabanlı “Afetlere Acil Müdahale” tasarım sistemi tanıtıldı. Prof. Dr. Mehmet Akşit, Afet ve Acil Durum Yönetimi için Dijitalleşme Dünya İttifakı (WADDEM) olarak geliştirdikleri bu tasarım sistemine ilişkin bilgiler verdi.
Akşit, “Normalde günler süren bir çalışmayı yapay zekâ ve ileri yazılım teknolojileriyle saniyeler içinde yapabiliyoruz. Bu, çok yeni ve dünyada olmayan bir sistem. Türkiye bu konuda öncü olabilir.” dedi. Çalıştay, Prof. Dr. Mert Özkaya öncülüğünde, üniversitenin Ataşehir’deki kampüsünde düzenlendi.
Konuşmacı olarak WADDEM Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Akşit, Hollanda Wageningen Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Bedir Tekinerdoğan, Özyeğin Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden Prof. Dr. Hasan Sözer’in de yer aldığı birçok akademisyen ve öğrenci katıldı.
Çalıştayda akıllı sistemlerin günümüzdeki kullanım alanları ve geliştirilen akıllı sistem uygulamalarının ele alındı. Akademisyenler akıllı sistemler üzerine güncel teknik ve teknolojileri aktaran seminerler verdi.
Ayrıca, sektörün önde gelen isimleri akıllı sistemlerin endüstride uygulanması üzerine deneyimlerini aktardı. Çalıştayda akıllı sistemlerin yaygın afetlerde kullanılması üzerine de bir panel yapıldı.
‘YÜZDE 99 DOĞRULUK SAĞLANIYOR’
Geliştirdikleri ‘Afetlere Acil Müdahale’ tasarım sistemine ilişkin bilgi veren Prof. Dr. Mehmet Akşit, öncelikle saha çalışmalarıyla afet sırasında oluşabilecek problemleri tespit ettiklerini belirtti. Akşit şunları anlattı:
“Öncelikle afetlerde yapılması gerekenleri belirledik. En büyük sorunun kaynakların etkin yönetilememesi olduğunu gördük. Büyük bir afette yıkılan bina sayısını ve can kayıplarını hızlıca belirlemek gerekir. Ancak insansız hava araçları ve uydular tam doğru tespit yapamıyor. En az sekiz saatlik bir çalışmaya ihtiyaç duyuluyor. Oysa saniyelerin önemi var.
"Biz, geliştirdiğimiz yeni tekniklerle ve daha önce kullanılmamış sensörlerle milisaniyeler içinde tespit edebiliyoruz. Yüzde 99 oranında doğruluk sağlayabiliyoruz. Normalde günler sürecek bir çalışmayı da yapay zekâ ve ileri yazılım teknolojileriyle saniyeler içinde yapabiliyoruz. Bu, çok yeni ve dünyada olmayan bir sistem. Türkiye bu konuda öncü olabilir.”
‘YAPAY ZEKÂ HER ALANDA ÖNEMLİ’
Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mert Özkaya “Yeditepe Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Araştırma ve Geliştirme Grubu olarak son iki yıldır tüm çalışmalarımızı akıllı sistemler üzerine yoğunlaştırdık. Akıllı sistemler karşımıza akıllı sağlık, akıllı tarım, akıllı şehir ve istasyonlar gibi birçok dalda çıkıyor. Biz de bu akıllı sistemleri en hızlı ve en az maliyetle, en kaliteli şekilde geliştirmek istiyoruz. Yaptığımız teknolojik tasarımları toplumla paylaşıp, yaygınlaştırmak istiyoruz.
"Son zamanlarda çalıştığımız alan endüstri, sosyal hayat ve en önemlisi ulaşım. Her yerde park sorunu var. Öğrencilerle park yönetim sistemi geliştirdik. Bu sistem size en yakın ve uygun park yerini seçiyor. Bu çalıştay ile amacımız akıllı sistemler konusundaki teknolojik girişimleri toplumla paylaşmak. Teknolojik çalışmalar yürüten uzman akademisyenler bu konuya dair sunumlar yaparak, geliştirdikleri sistemleri anlattı. Endüstri ve akıllı sistemler hakkındaki yenilikçi, inovatif fikirleri tartıştı.” diye konuştu.
Prof. Dr. Bedir Tekinerdoğan “Yapay zekâ günümüzde her alana girdi. Afet yönetiminde hata tespiti ve öngörüsü, strateji belirleme, veri toplama ve hata yönetimi gibi birçok konuda kullanılıyor. Afet yönetiminde yapay zekâ, insan kadar önem taşıyor.” ifadelerini kullandı.
İSTANBUL’DA DEPREM PLANLARI
AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar da geçen günlerde İstanbul'da birçok projeyi hayata geçirdiklerini belirtmiş, İstanbul ve çevresindeki yapay zekâ simülasyonlarının ardından ulaşım sorunları ve afet yönetimi konusunda ne tür adımlar atıldığını anlatmıştı. Tatar şu ifadeleri kullandı:
“AFAD sürekli bunu çalışıyor. Bu olayların afete dönüşmemesi için de bir kere öncelikle risk azaltma odaklı bir anlayışa sahip olmanız gerekiyor. Bu anlayışta sadece vatandaş değil, belediyelerimiz, yerel yönetimlerimiz, STK'larımız, üniversitelerimiz, kurumlarımızın hepsinin bu anlayışa sahip olması gerekiyor.
Marmara'da çok büyük bir sanayi var biliyorsunuz. Sadece ülkemizi değil, bütün dünyayı besleyen bir bölge orası. Özellikle depreme hazırlık anlamında bu kadar geniş bir sanayinin olduğu bölgede bizim önemsediğimiz konulardan bir tanesi de olası bir afet durumunda bölgedeki sanayi tesislerinin ayakta kalabilmesi.
“AFAD'ın Marmara Bölgesi'nde iş sürekliliği planları hazırlanıyor. Bir bölgede bir afet olduğunda o bölgedeki bütün sanayi tesislerinin üretiminin kesintiye uğramadan devam edebilmesini sağlayacak planlamalar yapılıyor. AFAD-RED sistemi ile üretilen raporlar size tahmini olarak kaç can kaybı yaşanacağını, yaralı sayısını, hasarlarla ilgili bilgileri, kritik üst yapıların, alt yapıların ayakta kalıp kalmamış olabileceğini öngörebiliyor."