Afrikalılar sömürgecileri kovuyor! Fransa Nijer’den elçisini çekti
Nijer’de ordu ve halk, Fransızlara göz açtırmadı. Baskılar büyükelçinin ülkeyi terk etmesine sebep oldu. Üsteki askerler de yıl sonuna kadar bölgeden çekilecek.
Nijer'de 26 Temmuz'da başa geçen askeri yönetim, 25 Ağustos'ta Fransa'nın Niamey Büyükelçisi Sylvain Itte'ye ülkeyi terk etmesi için 48 saat süre tanımış ancak Büyükelçi Itte, ülkeden ayrılmamıştı. Önceki akşam, “TF1” ve “France 2” kanallarının ortak yayınının konuğu olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'nın Niamey Büyükelçisi Itte'nin birkaç saat sonra Fransa'ya geleceğini ve Nijer'deki Fransız askerlerinin de yıl sonuna kadar koordineli şekilde Fransa'ya döneceğini duyurdu. Macron’un açıklamasının ardından başkent Niamey’deki Fransız askeri hava üssü önünde toplanan halk, Fransız askerlerinin bir an önce ülkeden ayrılmasını talep ederek Macron aleyhine slogan attı.
Nijer yönetimi de Fransız askerlerinin ivedilikle ülkeyi terk etmesini belirterek bir açıklama yaptı. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Varlığı ülkemizin çıkarlarını tehdit eden herhangi bir kişi, kuruluş ya da yapı, istese de istemese de atalarımızın topraklarını terk etmelidir. Nijer'in egemen halkı, Fransız cuntasının geri çekilmesine ilişkin kesin ve dokunulmaz ilkeyi hatırlatır. Emperyalist ve yeni sömürgeci güçler ulusal topraklarımızda hoş karşılanmamaktadır.” Büyükelçi’nin ülkeden çekilmesiyle birlikte, Fransa’nın Nijer ile hiçbir diplomatik bağı kalmamış oldu.
‘HER ŞEY PAMUK İPLİĞİNE BAĞLI’
Nijer’deki askeri üste yaklaşık bin 500 Fransız askeri bulunuyor. Ağustos ayından bu yana, üs içerisinde adeta hapis gibi yaşayan Fransız askerleri de isyan halinde. Ouest-France’ın haberine göre, üsteki askerler “terkedilmiş” hissediyor. Eylül ayından bu yana üs içindeki azalan rezervlerin askeri strese soktuğu bildiriliyor. Nijer halkı askeri üsse giriş-çıkışa kesinlikle izin vermiyor. Aylardır gece gündüz nöbet tutan Nijer ordusu ve halkı, üssü dört bir koldan çevirmiş durumda. Bunun da üs içindeki Fransız askerleri tedirgin ettiği belirtiliyor.
Ouest-France’a konuşan bir askeri personel tuvalet kağıdının dahi karneye bağlandığını belirterek, üs içinde zor durumda kaldıklarını anlattı:
“Uçak hareketleri yok, dört duvar arasında sıkıştık. Her hareketimiz Nijer ordusu tarafından izleniyor. Gıda malzememiz azalıyor. Üsten ayrılamıyoruz. Ekmek ve karneye bağlanmış tuvalet kâğıdı ile yaşıyorduk. Bunlar da zora giriyor. Jeneratörler için hala önemli miktarda yakıt stokumuz var. İçme suyu açısından da kendi kendimize yeter durumdayız. Hala bir süre yetecek kadar yiyeceğimiz var. Öte yandan, yanımızdaki (Ouallam ve Ayorou) binalarda durum savunulamaz hale geliyor. Su, yiyecek veya yakıt kaynağı yok. Yakında elektriksiz kalacaklar. Ve onlara ikmal yapmak imkânsız. Orada yaklaşık 200 asker var. Her şey pamuk ipliğine bağlı. Kabiliyetlerimizin her geçen gün biraz daha azalıyor.”
PARİS’TE TEDİRGİNLİK
Fransız Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı (EMA), üsse ikmalin zor olduğunu kabul ederek, Komutanlığın, askerlerin morallerini izlediğini ve muharebe kabiliyetlerini rapor ettiklerini belirtti. Konuya ilişkin Fransız milletvekilleri Nijer'deki Fransız birliğinin kötüleşen yaşam koşullarına ilişkin endişelerini dile getirdiler. Milletvekili Jean-Charles Larsonneur bir grup vekil adına, pazartesi günü Silahlı Kuvvetler Bakanı Sébastien Lecornu'ya gönderdiği bir mektupta endişelerini dile getirdi.
HAVA SAHASI FRANSA’YA KAPANDI
Gelişmelerle birlikte Nijer'de askeri yönetim, hava sahasını ticari uçuşları da kapsayacak şekilde Fransa'ya kapattı. Afrika ve Madagaskar'da Hava Seyrüsefer Güvenliği Ajansının (ASECNA) internet sitesinde paylaşılan açıklamada, Nijer hava sahasının, Air France filosu ve Fransa tarafından kiralanan uçaklara kapatıldığı bildirildi. Açıklamada, Fransa haricinde Nijer hava sahasının tüm ulusal ve uluslararası ticari uçuşlara açık olduğu kaydedildi.
Nijer hava sahası 6 Ağustos'ta tüm ticari ve sivil uçuşlara kapatılmış, 4 Eylül'de tekrar açılmıştı. Afrika'yı Avrupa'ya bağlayan en önemli havayolu şirketlerinden Air France, Nijer'in başkenti Niamey'e haftada 4 gün sefer düzenliyordu.
NİJER: BM GENEL SEKRETERİ GÖREVİNİ KÖTÜYE KULLANDI
Nijer yönetimi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'i, geçiş hükümetinin 78. BM Genel Kurulu'nda temsil edilmesini engellemekle suçladı. Askeri yönetim tarafından devlet televizyonundan okunan bildiride, “BM Genel Sekreteri Guterres, Nijer'in 78. BM Genel Kurulu'na tam katılımını engelledi ve görevini kötüye kullandı.” ifadelerine yer verildi.
Bildiride, olay “haince” olarak tanımlanırken, “Guterres'in egemen bir devletin iç işlerine karışmasının da şiddetle kınandığı” kaydedildi. BM Sözcüsü Stephane Dujarric ise suçlamalara ilişkin Fransız basınına yaptığı açıklamada, bir ülkeden BM Genel Kurulu'na katılım için gerçekleştirilen başvurulardaki kimlik bilgilerinin çelişmesi durumunda, konunun Genel Kurul Yetki Komitesine havale edildiğini kaydetti. Dujarric, kimin katılıp katılmayacağına Genel Sekreter Guteress'in değil komitenin karar verdiğini belirtti. Nijer'deki askeri yönetim, BM Genel Kurulu'nda ülkeyi temsil etmesi için daha önce Nijer'in BM temsilcisi olan ve geçiş hükümetinde Dışişleri Bakanı olarak atanan Bakary Yaou Sangare'yi görevlendirmişti. Bazı kaynaklara göre ise görevinden askeri müdahaleyle uzaklaştırılan Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum hükümeti tarafından da BM'ye ayrı bir başvuru yapıldı. Nijer'den yapılan 2 farklı başvuru nedeniyle komite, bu ülkeden hiçbir ismi Genel Kurul konuşmacı listesine almadı.
MALİ TETİKTE
Önceki gün Mali Dışişleri Bakanı Abdoulaye Diop, New York'ta düzenlenen BM 78. Genel Kurulu görüşmelerinde katılımcılara hitap etti. Dışişleri Bakanı Diop, Nijer'e olası bir askeri müdahale karşısında sessiz kalmayacaklarını kaydetti. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğunun (ECOWAS) Nijer'de yapacağı olası bir askeri müdahaleye şiddetle karşı çıktıklarını belirten Diop, “Nijer'e herhangi bir askeri müdahale hem Mali'nin hem de bölgenin güvenliğini doğrudan tehdit eder ve bunun ciddi sonuçları olacaktır. Biz de bu durumda boş durmayacağız.” dedi.
Diop, yıl sonuna kadar ülkeden ayrılacak Birleşmiş Milletler Mali Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonu'nun (MINUSMA) görev süresini uzatmak gibi bir niyetlerinin olmadığını da dile getirdi.Yönetimde askerlerin olduğu Mali, Nijer ve Burkina Faso, ECOWAS'ın Nijer'deki askeri yönetimin çekilmesi için yapmayı planladığı askeri operasyona şiddetle karşı çıktıklarını açıklamış ve operasyon olursa karşılık vereceklerini duyurmuştu. Daha sonra bu 3 ülke, terörle etkin mücadele amacıyla "Sahel Devletleri İttifakı (AES)" isimli ortak bir savunma gücü oluşturmuştu. AES'e göre, imzacı ülkelerden birine yapılan saldırı, diğer üye ülkelere de yapılmış kabul edilecek ve silahlı güç kullanımı da dahil tüm taraflar tek tek ya da toplu olarak karşılık verebilecek.