Akademik yayında etik tartışması! ‘Atıfbank kurmuşlar’
Nisan ayında göreve gelen Prof. Dr. Ayşe Balat ve Doç. Dr. İlhan Bahşi’nin Gaziantep Üniversitesinin hakemli dergisinde etik dışı yayınlar yaptığı belirtildi.
Gaziantep Üniversitesinin hakemli dergilerinden European Journal of Therapeutics’in editörlerinin, göreve geldikten sonra dört ay içinde altı çalışmasını yayınladığı ortaya çıktı. Ayrıca derginin başeditörü olan Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ayşe Balat ve editör Doç. Dr. İlhan Bahşi’nin yakınlarının çalışmalarını çok kısa sürede kabul edip yayınladığı da ileri sürüldü. İddiaların odağı olan dergide göreve geldikten sonra Balat’a 35, Bahşi’ye ise 54 atıf yapılması dikkat çekti. Editörlerin çalışmalarını bu kadar kısa sürede yayınlamasının etik olmadığı ileri sürülürken Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyelerinden de tepki geldi.
Üniversitenin eski rektörü Prof. Dr. Ali Gür, Balat ve Bahşi’nin “Atıfbank” kurduğunu söyleyerek “Etik ve bilim ahlakı endekslerini sıfırladıklarını umarım anlarlar.” ifadelerini kullandı.
‘EŞİNİN ÇALIŞMASINI YAYINLADI’
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Ali Gür, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda editörlerin etiğe aykırı faaliyetlerini anlattı:
Ali Gür
“Üniversitenin E-SCI kapsamındaki bilimsel dergisine Mayıs 2023’te rektör yardımcısı kendisini başeditör atamış, editörler kurulunu tamamen değiştirmiş ve 4 ay içinde yoğun emek harcamışlar(!) Başeditör Ayşe Balat ve editör İlhan Bahşi çok kısa sürede 6 çalışmasını kendi dergilerinde yayınlamışlar. İlhan Bahşi eşinin ve dostlarının çok sayıda çalışmalarını birkaç gün içinde kabul edip yayınlamış. “Bu da yetmemiş dergilerinde bu kısa sürede yayınladıkları yayınlarına baş editör Ayşe Balat kendisine 35 atıf yaptırırken editör İlhan Bahşi kendisine 54 atıf yaptırmış.
“Anlayacağınız Atıfbank kurmuşlar. Biz bu yayın ve atıf çetesinin filmini yakın geçmişte seyretmiştik. Demek ki ders çıkarmamışız. Bu da yetmemiş etik üzerinden öğretim üyelerine sürekli baskı kuran zevat, bunun izahını soranlara da parmak sallamaya çalışmış.
“Tüm bunları yapan editörün Tıp Etik Kurulu aktif üyesi olması, tıp etiği alanında doktora yapması ise akademide özel bir tez konusu olacak bir durumdur. Baş editör ve editörün tüm bu etik dışı davranışlarının üstünü örtmek için sürekli etik ve dürüstlüğü dillerine pelesenk edip mangalda kül bırakmamaları ise başka bir alan konusudur. Yapılanların etikle ve bilim ahlakı ile zerrece uyuştuğunu iddia eden varsa buyursun çıksın meydana ve izahını yapsın. Editörü olduğu dergiyi kendisi, eş ve dostları için çıkar amaçlı kullananlar, Atıfbank kurarak H-indeksini yükseltmeye çalışanlar aslında etik ve bilim ahlakı endekslerini sıfırladıklarını umarım anlarlar.”
KURUL YENİLENDİ ETİK TARTIŞMASI BAŞLADI
Gür, üniversite yönetiminin Nisan 2023’te European Journal of Therapeutics dergisinin editöryel kurulunu yenilediğini bildirdi. Bu tarihten itibaren çıkan ilk sayı ve erken görünüm sayısında çok sayıda makalede başeditör ve bazı alan editörlerinin isminin yer alması dikkat çekici olduğunu belirten Gür, editörlerden birinin 6 makalesine ilaveten kendi bölümünden 3 makalenin daha yer aldığını, başka bir yazarın bir ay içinde gönderdiği 4 makalenin birkaç gün içinde yayınlandığı ve bu makalelerde editörlerden birine sürekli atıf yapıldığını kaydetti. Dergideki değişiklikleri değerlendiren Gür, şu eleştiriyi yöneltti:
‘HAKEMLİK SÜREÇLERİ AÇIKLANSIN’
“Makale ve atıf dayanışmasına yeni bir boyut kazandırılmış. Elindeki yetkiyi çıkar amaçlı kullanmak en basit tabiriyle etik ihlale girmektedir. “Başeditör ve editörün kendi makalelerine çok sayıda atfı bulunmasının hangi etik değerlerle bağdaştığını izah etmelerini bekliyoruz.
“Sürekli etikten bahsedenlerin her şeyi kendilerine mubah görmeleri hangi etik ilkesiyle bağdaşmaktadır. Dergi editörlerinden bir kısmının aynı zamanda sağlık etik kurulunda yer alması da başka bir ironi. Dergide son 3 ayda verilen kabullerin, hakemlik süreçlerinin şeffaf bir şekilde kamuoyuna açıklanmasını bekliyoruz.”
“Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisinde bir yazarın bir yılda ancak bir makalesinin yayınlanabileceği şartı bulunmaktadır. Olması gereken de budur ve kendilerini bu etik davranışlarından dolayı tebrik ediyorum.”
REKTÖR’DEN AÇIKLAMA
Gaziantep Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Arif Özaydın, 22 Eylül’de sosyal medyadan bir açıklama yayınlayarak iddialara yanıt verdi. Sosyal medyadaki iddiaların “iftira” olduğunu ileri süren Özaydın, “Sosyal medyada yer alan, editör ekibinin bazı üyelerinin kısa süre içerisinde 6 makalesinin yayınlandığı iddiası ise gerçekleri çarpıtma niteliğindedir. Makale olduğu iddia edilen bu yazılar, makale statüsünde değerlendirilmeyen, her akademisyenin bildiği ‘Editorial’ niteliğinde olup tamamen dergide yapılan yenilikler ve gelişmelerin paylaşıldığı yazılardır. Editorial yazıların doçentlik başvurusu, Gaziantep Üniversitesi Akademik Yükseltme Kriterleri veya Akademik Teşvik Ödemesi gibi süreçlerin hiçbirinde herhangi bir karşılığı bulunmamaktadır. Dünyaca tanınan üst düzey dergilerde benzer şekilde ‘Editorial’ yazılar yer almaktadır.
‘YASAL İŞLEM BAŞLATILACAK’
“Sosyal medyada yer alan, kısa süre içerisinde editör ekibinin birçok yayınına çok sayıda atıf yapıldığı iddiası ise tamamen gerçekleri saptırmaya yönelik olup, bu atıfların büyük bir kısmı güncel ve önemli bir tartışma konusu niteliğinde dergide yayınlanmış olan iki farklı “editorial” yazıya cevap niteliğinde, gerek ulusal gerekse uluslararası akademisyenlerce dergimize gönderilen “Editöre Mektup” niteliğindeki yazıların içindedir. Rektörlüğümüz tarafından bu asılsız iddialarla ilgili gerekli yasal süreçlerin başlatılacağını kamuoyunun bilgisine sunarım.”
‘AÇIKLAMA İDDİALARI DOĞRULUYOR’
Rektör Özaydın’ın açıklamasına yanıt veren Ali Gür, “Özetle verilen çalışma ve atıf sayıları doğru ama bunlar iftiradır demiş. Eş ve dostlara birkaç günde çok sayıda yayın kabulü verdiklerine hiç değinmemiş bile. Böylece bizzat kendileri yazılanların tamamen doğru olduğunu ve kendisinin de bu işin içinde olduğunu tescillemişlerdir.” dedi.
“Üniversite yönetimi göreve geldiği 3 yıldan beri haklarında çok fazla sayıda basın ve sosyal medyada çıkan vahim iddiaların hiçbirine açıklama yapmazken buna açıklama yapmaları tüm bu iddiaların doğruluğunu ve ciddiyetini kabul ettiklerini de ayrıca ortaya koymaktadır.
‘İDARİ VE YARGI SÜRECİNİ BEKLİYORUZ’
“Biz rakamları ile kanıtlarımızı ortaya koyduk. Diğer dergilerde de böyledir diye iddia ettikleri dergilerden bu tarz örnek vermelerini, 3 ayda yayınladıkları/yayına kabul ettikleri çalışmaların hakemlik süreçlerini sistem log kayıtları ile birlikte kamuoyuna açıkça deklare etmelerini, beklemeksizin idari ve yargı süreçlerini başlatmalarını dört gözle bekliyoruz.
“Bu arada YÖK Başkanı Erol Özvar, hocamız ve YÖK üyeleri de hazır Gaziantep’te iken bu akademik ahlak ve bilimsel etik konusuna da el atarlar diye umuyor, kamuoyuna saygılarımızı sunuyoruz.”