Alper Gezeravcı yurda döndü!
18 günlük uzay yolculuğunun ardından memlekete dönen Alper Gezeravcı’nın 1 sene boyunca TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’nde çalışacağı öğrenildi. Gezeravcı’nın ayrıca ODTÜ’lü öğrencilerle de bir araya gelmesi bekleniyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ)’nda ilk uzay misyonunu başarıyla tamamlayan Alper Gezeravcı yurda döndü. Gezeravcı’yı Esenboğa Havalimanı’nda Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve beraberinde 13 çocuk karşıladı. Çocuklar Gezeravcı’ya çiçek takdim ederken Gezeravcı da Uluslararası Uzay İstasyonu'na giderken yanında götürdüğü 13 Türk bayrağını çocuklara verdi. Karşılama töreninin ardından Esenboğa Havalimanı'nın VİP salonuna geçen Bakan Kacır ve Gezeravcı, basın toplantısı düzenledi. Gezeravcı, toplantıda “Bu başarı bireysel bir başarı değil Türkiye’deki her haneden çocuğun başarısıdır. Bayrağı gençlere devrediyorum.” diye konuştu.
‘VATANINA HOŞ GELDİN’
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı uzay bilim misyonunu gerçekleştirdi önce dünyaya sonrasında ülkemizde döndü. Sizlerin huzurunda bir kez daha Alper Gezeravcı’ya vatanına hoş geldin diyorum. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde sürdürdüğümüz Milli Uzay Programı’mızdaki adımlarımızdan biri olan insanlı uzay misyonumuz Türkiye için iftihar kaynağı olmuştur. Alper Gezeravcı uluslararası uzay istasyonunda 18 gün devam eden ve 9 Şubat 2024 tarihinde dünyaya varış ile tamamlanan bilim misyonunu başarı ile gerçekleştirdi.”
UZAY GELİŞTİRME BÖLGESİ KURULACAK
Bakan Kacır, yaptığı konuşmada Ankara’da uzay geliştirme bölgesinin kurulacağının müjdesini vererek şöyle konuştu: “Diğer insanlı uzay görevleri ile ilgili olası uluslararası iş birliklerini değerlendireceğiz. Uzay istasyonları ve diğer sistemlerinin geliştirme süreçlerine yönelik Ar-Ge programları yapacağız. Hedeflediğimiz doğrultuda Ankara’da uzay geliştirme bölgesi kuracağız. 2030 yılına dek uluslararası iş birlikleri ile bir uzay limanı kuracağız. Ay programımızı gerçekleştireceğiz.”
’10 ANA HEDEFTEN SADECE BİR TANESİ’
Bir gazetecinin “20 günlük süreci değerlendirir misiniz? Bundan sonra sizi uzay çalışmalarından nerelerde göreceğiz?” sorusuna da Gezeravcı’nın cevabı şöyle oldu:
“Benim odaklandığım husus 20 günlük süre içerisindeki görevler değildi. Tarihimizde bu alanda herhangi bir görev yapmış olmamamıza rağmen görevin sonlandığı bu noktaya kadar kurumlarımızın müthiş sinerjisi ile harika bir hazırlık gerçekleştirdik. Bu alanda konulmuş 10 ana hedeften sadece bir tanesiydi bu. Devletimizin bu noktada bizlere enjekte ettiği özgüveni biz damarlarımızda hissettik. Bu sadece 20 güne odaklanan bir çalışma, bir bireyin gidip de burada başardığı husus değil. Bundan sonra atılacak adımları ben de mutlulukla bekliyor olacağım.”
Başka bir gazetecinin, “Sağlık durumunuzda bir değişiklik oldu mu? Sizi en çok zorlayan konu ne oldu?” sorusuna cevap veren Gezeravcı, “Fırlatmanın 12 dakikasında koltuğumdan çözüldüğüm andan itibaren yerçekimsiz ortamına vermiş olduğu hareket imkanını birinci dakikadan itibaren tecrübe etme ve hiçbir sıkıntı yaşamadan ortama adaptasyon imkanı buldum. Doktorlar bile şaşırdı. Zorlandığımı hissettiğim hiçbir an olmadı. Milletimin verdiği özgüvenle güçlüydüm. Beklenti ortaya koymamıştım. Belki mental ve fiziksel hazır bulunduğumdan dolayı, belki de ülkenin güçlü insanlarından birisi olduğum için çok şükür zorlandığım olmadı.” dedi.
1 SENE BOYUNCA TÜBİTAK UZAY’DA ÇALIŞACAK
Uzayda 18 gün kalan Gezeravcı Türk bilim insanlarının hazırladığı 13 farklı deneyi uyguladı. Yapılan deneyler özellikle sosyal medyada hem merak hem de tartışma konusu oldu. Uzayda Gmetal, Extremophyte, Crıspr-Gem, Uyna, Uzman, Pranet, Metabolom, Miyeloid, Message, Miyoka, Oksijen Satürasyonu, Vokalkord deneylerini yapan Gezeravcı, biyoloji, tıp, genetik ve malzeme bilimi alanlarında Türkiye’nin önünün açılmasına olanak sağladı. Deneylerden özellikle Extremophyte deneyi dikkat çekti.
Tuz Gölü’ne ait endemik bir bitkinin kullanıldığı bu deneyde dünyadaki kurak bölgelerde genetik mühendisliğiyle daha dayanıklı bitkilerin geliştirilmesi ve geliştirilen bitkilerin çorak bölgelerdeki toprakları alkali metallerden arındırarak tarıma elverişli hale getirmesine imkân var mı sorusuna cevap arandı. Extremophyte deneyinin sorumluluğunu üstlenen Prof.Dr.İsmail Türkan şu bilgileri verdi:
“Bitkinin bu özelliğinin, diğer gezegenlerde kurulması planlanan üslerde, tuz ve metal içeriği yüksek regolitlerin (Ay ve Mars toprağı) iyileştirilmesi ve astronotların çeşitli atıklarının arıtılmasında kullanılabilme potansiyelinde olduğunu düşünüyoruz. Bitki sodyum klorür dışında, lityum ve bor gibi elementlere de toleranslı olduğundan uzayda ağır metal ve diğer çevresel streslere karşı toleransın araştırılması konularında ileride yapılacak deneylerde de kullanılabilir. Bu ilk bilim misyonu kapsamında ülkemize ait, dünyada model olarak kabul görmüş endemik bir bitki türü ile uzay ortamında ilk kez deney yapılacak olması çok önemli.”
EXTREMOPHYTE DENEYİ NEDİR?
Türkiye Uzay Ajansı’nın hazırladığı Sözlük’te ise Extremophyte deneyiyle ilgili “Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve de tuz stresine maruz bırakılan A.thaliana ve S.parvula bitkilerinde yeni nesil dizileme ile (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yerçekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz stresine verdikleri bazı fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırması hedefleniyor” açıklaması yapıldı.
TÜRKÇE UZAYDAYDI
TÜBİTAK Grup Lideri, Dr. Sadık Murat Yüksel ise Türkçenin ilk defa Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kullanıldığına dikkat çekti. Yüksel, “Türkçe uzaydaydı. Bu da ayrı bir sevinç kaynağı. Hayatın her alanında olduğu gibi uzay teknolojilerini de kapsayabiliyoruz.” dedi.