Anadolu leoparı için bölgesel işbirliği

Türkiye'nin 4 bölgesinde daha önce varlığı kanıtlanan Anadolu leoparı, bu kez Tarım ve Orman Bakanlığınca yerleştirilen fotokapan sayesinde görüntülendi. Nesli tehlike altındaki leopar için eylem planı hazırlanıyor. İran, Kafkaslar ve Türkiye’de kayıt altına alınan türün bilimsel adı Anadolu leoparı olarak tescillendi.

BİLİMSEL ADI ANADOLU LEOPARI

Ülkemizde en son izine 1974’te rastlanan Anadolu leoparı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğüne gelen ihbarların da değerlendirilmesiyle en az 4 farklı alanda kayıt altına alındı. İran parsı, Kafkaslar parsı ve Anadolu parsının aynı alttürler olduğu genetik çalışmalarla kanıtlandı. 20-22 Eylül'de Göçmen Türler Sözleşmesi Orta Asya Memeli Çalışma Grubu kapsamında, Birinci Leopar Menzil Ülkeleri Toplantısı, 11 ülkenin katılımıyla Gürcistan'da yapıldı. Toplantıda, daha önceden farklı alt türler oldukları düşünülen türlerle ilgili genetik çalışmalar da sunuldu. Kurallar gereği, aynı türe verilen farklı isimlerden ilk önce verilen ismin kabul edilmesi kuralına göre "P. pardus tulliana" (Anadolu Leoparı) ismi tüm coğrafyada görülen alt tür için bilimsel isim kabul edildi. Toplantıda ayrıca, bu alt tür için bir Bölgesel Eylem Planı hazırlanarak kabul edildi. Türkiye'de hazırlığı süren Leopar Eylem Planı için bölgesel bir eylem planının varlığının son derece faydalı olacağı belirtildi.

Türkiye’de Anadolu leoparının kapsamlı bir araştırmayla mevcut ve potansiyel yaşam alanlarının acilen belirlenmesi amacıyla Leopar Araştırma Birimi kuruldu. Leopar Eylem Planı oluşturulması için de çalışma başlatıldı. Eylem Planı'na bilimsel altlık oluşturmak üzere Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, IUCN Kedigiller Uzmanlar Grubu ve DKMP 6. Bölge Müdürlüğünden uzmanların yer aldığı bir proje için TÜBİTAK'a başvuruda bulunuldu. Projenin başlaması durumunda ilgili kurumlar arasında bir protokol hazırlanarak çalışmalar hızlandırılacak.

YAYILIŞ HARİTASI OLUŞTURULACAK

Eylem Planı kapsamında ülkede Anadolu leoparı olarak anılan alt türün yayılış haritasının yeniden oluşturulması hedefleniyor. Anadolu leoparının bulunması muhtemel alanlarda iz, dışkı, leş gibi işaretlerin araştırılması, yöre insanlarıyla görüşülerek bu alanlardaki bireylerin tespiti, koruma ve geliştirilme tedbirlerinin alınarak uygulamaya konulması, özellikle popülasyonun geleceği için dişi birey bulunması da Eylem Planı'nın önemli konuları arasında yer alıyor.

KIRMIZI LİSTEDE

Leopar türünün nesli, nüfus artışı, sanayileşme ve orman yangınları gibi habitat tahribatına neden olan etmenlerin yanı sıra aşırı-kaçak avcılık gibi kısıtlayıcı etkenler sebebiyle azalma eğiliminde. Leopar, 36 kedi türü içinde, en geniş yayılışa ve besin yelpazesine sahip olmasına rağmen, dünya genelinde IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlike kategorileri arasında bulunuyor.

YAŞAM ALANLARI GİZLİ TUTULUYOR

Türkiye'de, Ankara'nın Beypazarı ilçesinde 1974'te öldürülen Anadolu leoparının bu türe ait son birey olduğu ve ülkede tükendiği düşünülüyordu. DKMP Genel Müdürlüğünün arazi çalışmaları sırasında rastlanan iz ve işaretler üzerine, bunun aksi yönünde bulgulara ulaşılmasıyla arama çalışmaları başlatıldı. İlk olarak bir bölgede başlatılan çalışmalar sonucu 25 Ağustos 2019'da bir erkek leopara ait fotoğraflar fotokapana yansıdı. Bunun üzerine sistematik veri toplama çalışmaları başlatıldı. Farklı bir bölgede bir erkek bireye daha rastlandı. DKMP Genel Müdürlüğüne gelen ihbarların da değerlendirilmesiyle en az 4 farklı alanda leoparlar olduğu belirlendi. Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci de Dünya Biyoçeşitlilik Günü etkinliğinde, Anadolu leoparının görüntüsünü sosyal medya hesabından paylaşarak "Onları korumak zorundayız, bu yüzden yaşam alanlarını gizli tutacağız." demişti.