Arap Birliği Atlantik kampında yok

NATO, ABD ve AB yaptırımlar uygulayarak Rusya’yı yalnızlaştırmaya çalışırken Arap Birliği tarafsızlığını ilan etti. Önceki gün yapılan olağanüstü toplantıda, sorunun diyalog ile çözülmesi gerektiğine vurgu yapıldı.

KRİZ DİYALOGLA ÇÖZÜLMELİ

Arap Birliği’nin yapılan yazılı açıklamada, "Rusya-Ukrayna krizinin diyalog yoluyla çözülmesine ve bölgedeki Arap vatandaşlarının korunmasına yönelik tüm çabaların destekleneceği bildirildi.

Ukrayna'daki gelişmelerin endişeyle takip edildiği ve bu ülkedeki insani durumun kötüleştiği belirtilen açıklamada, üye ülkelerle "krizin çözülmesi ve bölgedeki Arap vatandaşlarının güvenliğinin sağlanması" konularının masaya yatırıldığı aktarıldı.

İSTİKRAR YOLUNDAKİ GİRİŞİMLERE DESTEK

Uluslararası hukukun ilkelerine ve Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesine saygı gösterilmesinin öneminin vurgulandığı açıklamada, Arap Birliği’nin, gerginliğin azaltılması, istikrarın sağlanması ve hayatın normal akışının yeniden başlamasına yönelik tüm girişimleri destekleyeceği ifade edildi. Yapılan açıklamada ayrıca Rusya-Ukrayna krizine diplomatik çözüm bulunmasına katkı sağlaması için bakanlar düzeyinde heyet oluşturulmasına ilişkin taslağın da tartışıldığı kaydedildi.

ARAPLARIN TAHLİYESİ İÇİN ÇALIŞILACAK

Ukrayna'da bulunan Araplar ile diplomatların güvenliğinin sağlanması ve ülkeyi terk etmek isteyenlere gerekli kolaylıkların temin edilmesi için, Arap ülkeleri arasında mevcut iş birliği ve koordinasyonun sürdürülmesi gerektiği belirtildi.

Kahire'de olağanüstü toplanan Arap Birliği’nin aldığı kararın anlamını Gaziantep Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nde emekli Jandarma Binbaşı Doç. Dr. Ali Fuat Gökçen Aydınlık’ın sorularını cevapladı.

‘DÜŞÜNÜLMESİ ZOR OLANI YAPTILAR’

• Mısır'ın talebi üzerine temsilciler düzeyinde Kahire'de olağanüstü toplanan Arap Birliği, aldığı kararla NATO’nun Rusya karşıtı kampına katılmadı. NATO, yaptırımları artırıp Rusya’yı yalnızlaştırmayı hedeflerken Birlik, krizin diyalogla çözülmesi yönündeki görüşünü bildirdi. Nasıl değerlendiriyorsunuz?

Oldukça önemli bir gelişme. ABD NATO’yu kendi politikaları için kullanıyor. ABD özellikle Afganistan’dan çekildikten sonra bütün Arap ülkelerini bir cephe olarak kendi yanına çekmek istiyor. Böylece hem kendi politikalarını hakim kılmak hem de İsrail’i korumayı amaçlıyor. Bu tarafsızlık tutumu ABD’nin yeni projesinde bir çatırdama anlamına geldiği için önemli. Körfez ülkeleri son dönemlerde ABD’den uzaklaşıyor. Birleşik Arap Emirlikleri ile Çin arasında Kuşak-Yol Girişimi konusundaki gelişmeler önemli. Bu ülkeler ABD’ye yakın politikalardan oldukça olumsuz yönde etkilendiklerini fark etmeye başladılar ve ABD’den uzaklaşmaya başladılar. Ayrıca ABD’nin Suriye’de, Irak’ta yaptıkları ortada. Arap ülkeleri bunları görüyor.

Arap ülkeleri, bugüne kadar düşünülmesi bile zor olan bir kararı almış durumdalar. ABD’nin hegemonyacılığı ve verdiği sözleri tutmaması bu ülkelerde bir uyanış başlatmış olarak görünüyor.

‘BATI’NIN KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ İFADELERİ UYANIŞ YARATTI’

Bunların yanı sıra son dönemde Batı dünyasında ortaya çıkan söylemlerin Arap dünyasını etkilediğini düşünüyorum. ABD CBS kanalındaki “Burası Irak ya da Afganistan değil, burası nispeten medeni bir yer”, BBC’de “Benim için çok duygusal bir durum, çünkü sarı saçlı mavi gözlü Avrupalı insanlar ölüyor.” sözleri, Fransız BFM kanalında "Bunlar Suriyeli değil, bunlar bizimki gibi arabalara binen Avrupalılar”, yine BFM kanalında bir yorumcunun "21. yüzyıldayız, bir Avrupa şehrindeyiz ve sanki Irak'ta veya Afganistan'daymışız gibi seyir füzesi ateşimiz var, hayal edebiliyor musunuz?" sözleri, Amerikan NBC kanalında muhabirin "Açık söylemek gerekirse, bunlar Suriye'den değil, Ukrayna'dan gelen mülteciler. Hristiyanlar, beyazlar, birbirlerine çok benziyorlar.” sözleri, Arapları uyandırmış olmalı. Irak’a, Libya’ya, Suriye’ye atılan bombalar insan öldürmeyen bombalar mıydı? Bunlar küçük düşürücü ifadeler. Batı’dan gelen bu söylemler halihazırda ABD’den uzaklaşma eğilimi olan Arap ülkelerinin tarafsızlık tavrını kuvvetlendiren etkenler. Umarım ki Arap dünyası bundan sonra Avrupa gibi ABD baskısıyla NATO safına geçmeyecektir.

‘İSLAM ALEMİ ABD’YE KARŞI BİRLEŞME YÖNÜNDE İLERLEYEBİLİR’

• Türkiye de Rusya karşıtı kampa katılmayan bir diğer ülke. Türkiye ve Arap ülkelerinin tavrı bu anlamda benzerlik gösteriyor. Ne dersiniz?

Evet, benzerlik söz konusu. NATO ülkelerinin hemen hepsinin yaptırım uygulamasına ve hava sahasını kapatmasına rağmen NATO üyesi olan Türkiye Rusya’ya karşı bir tutum almıyor. İslam alemi ve Arap dünyası bu tutumda buluşarak birlik sağlayarak ABD ekseninden uzaklaşma yönünde ilerleyebilir.

‘RUSYA YALNIZ DEĞİL’

• Batı basınında “Bütün dünya Rusya’nın karşısında?”, “Rusya yalnız kaldı” şeklinde bir söylem baskın. Bunun Türk medyasında da çok yaygın olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar ne ölçüde gerçeği yansıtıyor?

Gerçeği yansıtmıyor. Onların tüm dünya dedikleri Atlantik Paktı’dır. Fakat bunun dışında dünyada Afrika, Asya, Güney Amerika ve Arap dünyası var. Bu ülkeler şu ana kadar ABD yanlısı hiçbir tavır göstermedi. Arap Birliği’nin tarafsızlık tutumu, aynı zamanda Rusya’ya yalnız olmadığı yönünde verilen bir mesajdır. Atlantik Paktı’nın yaptırımları Rusya’yı yalnızlaştırmaz. Rusya’nın yanında Asya var ve başka coğrafyalardan ülkeler var. Örneğin Pakistan, Çin ve Azerbaycan’ın Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı askeri harekâttan sonra görüşmeler yapması önemlidir. Bütün bunlar Rusya’nın yalnız olmadığını ortaya koyuyor.

ARAP BİRLİĞİ NEDİR?

Arap Birliği, 22 Arap ülkesinin üye olduğu milletler arası bir örgüt. Arap ülkeleri arasında ilk ittifak 1936'da Irak ve Suudi Arabistan arasında gerçekleşmişti. 1944'te imzalanan İskenderiye Protokolü ile Arap Birliği’nin temeli atılmıştı. Arap Birliği; Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan ve Suriye tarafından 22 Mart 1945'te Kahire'de kuruldu. Merkezi Kahire'de olan Arap Birliği’nin bugün 21 üyesi ve 5 gözlemci üyesi bulunuyor. Arap Birliği ülkelerinin toplamında 359 milyon insan yaşıyor.

ARAP BİRLİĞİ ÜYE ÜLKELERİ

Cezayir

Bahreyn

Komorlar

Cibuti

Mısır

Irak

Ürdün

Kuveyt

Lübnan

Libya

Moritanya

Fas

Umman

Filistin

Katar

Suudi Arabistan

Somali

Sudan

Tunus

BAE

Yemen

GÖZLEMCİ ÜLKELER

Ermenistan

Brezilya

Eritre

Hindistan

Venezuela