‘Asgari ücret ortalama ücret oldu’
DİSK asgari ücrete dair talep ve mücadele programını duyurdu. Başkan Çerkezoğlu, Türkiye’de çalışanların yüzde 50’sinin asgari ücret ile çalıştığını ve asgari ücretin ortalama ücret haline geldiğini, asgari ücretin bu durumu göz önünde bulundurularak belirlenmesi gerektiğini söyledi
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, dün düzenlediği basın toplantısıyla DİSK’in asgari ücrete ilişkin görüş ve önerilerini açıkladı. Asgari ücrete dair taleplerinin, mücadele programlarının duyurulduğu ve DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR)’nin konuya dair araştırmasının duyulduğu açıklamada özetle şu ifadeler yer aldı: “Yüksek enflasyon ve alım gücünü hızla eriten bir pahalılığın yaşandığı, Cumhuriyet tarihinin en ağır bölüşüm krizinin yaşandığı koşullarda önümüzdeki yılın asgari ücreti saptanacak. 2024 yılı asgari ücret müzakereleri aralık ayı içinde gerçekleşecek. DİSK olarak maalesef müzakere masasında yer alamıyoruz ancak asgari ücretin insanca yaşamaya yetecek bir ücret olması için yıllardır verdiğimiz mücadeleyi bu yıl da işyerlerinden başlayarak meydanlara taşıyacağız.
‘MECLİSTEN OY BİRLİĞİYLE GEÇMELİ’
“DİSK olarak iki yıldır üst başlığını ‘Gelirde Adalet, Vergide Adalet’ olarak belirlediğimiz bir mücadele süreci içerisindeyiz. İşçi sınıfının bir yandan yüksek enflasyon bir yandan da ağır ve adaletsiz vergi yükü altında ezilmemesi için işyerlerinde, vergi daireleri önünde, meydanlarda dile getirdiğimiz taleplerimizi geçtiğimiz haftalarda TBMM’ye iletmiş ve İstanbul’dan başlattığımız yürüyüşle milyonların adalet talebini Ankara’ya taşımıştık. Adaletli bir vergi sistemi için hazırladığımız kanun teklifi şu anda TBMM’de. Buradan bir kez daha tüm siyasi partilere vergide adalet yasa teklifini oy birliğiyle TBMM’den geçirme çağrısı yapıyoruz. “Gelirde Adalet, Vergide Adalet’ mücadelemizi 2024 asgari ücretinin belirleneceği aralık ayında “İnsanca Yaşanacak Ücret” talebiyle sürdüreceğiz. İnsanca yaşanabilir bir ücret istiyoruz. Türkiye’de ücretler, değil insanca yaşamaya, hayatta kalmaya bile yetecek düzeyde değildir. DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi BİSAM tarafından Kasım 2023’te yayımlanan Ekim 2023 dönemine ait Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’na göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarını ifade eden açlık sınırı 13 bin, yoksulluk sınırı ise 45 bin TL düzeyindedir. Yani 2023 yılı ikinci yarısı için belirlenen asgari ücret, açlık sınırının dahi altında kalmaktadır.
‘7,3 MİLYON ÇALIŞAN ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA’
“Türkiye’de asgari ücret, dünyanın genelinde olduğu gibi sembolik, istisnai bir ücret değildir. Aksine Türkiye’de asgari ücret ortalama ücret haline gelmiştir. Merkez Bankası ve DİSK-AR verileri ile çeşitli araştırmalar asgari ücret civarında bir ücretle çalışanların oranının yüzde 50’lerde olduğunu göstermektedir. Türkiye AB ülkeleri ve ABD arasında en düşük toplu iş sözleşmesi kapsamı oranına sahip iki ülkeden biridir. Türkiye’yi ‘grev yasaklamakla övünen’ bir zihniyetin yönetmesi ve sendikalaşmanın, hak aramanın önüne çıkarılan antidemokratik engeller nedeniyle her sene aralık ayında Türkiye’nin en önemli meselesi asgari ücret oluyor. DİSK-AR araştırmasından da detaylı biçimde incelenebilecek verilere göre çalışanların yarıdan fazlası asgari ücret civarında bir ücretle çalışmaktadır. Özel sektörde bu oran yüzde 70’lere ulaşmaktadır. Asgari ücrete bile erişemeyenler ülkemizin bir başka kanayan yarasıdır. 7,3 milyon işçi asgari ücretin altında bir ücret almaktadır. Kayıtdışı çalışanların yüzde 83,5’i asgari ücretin altında bir ücretle çalışmaktadır. 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret 2023’te kişi başına gelirin yüzde 47,4’üne düştü. Bu gerilemenin anlamı asgari ücretle çalışanların göreli olarak yoksullaşmasıdır.”
RAKAM AÇIKLANMADI
“Uzun yıllar sonra DİSK olarak bu sene asgari ücrete dair bir rakam açıklamıyoruz. Çünkü bu kadar yüksek enflasyon koşullarında bugün söylediğimiz rakamın, 1-2 ay sonra, hatta ilk zamlı ücretlerin alınacağı şubat ayında uçup gideceği açıktır. Bu ülkede gelirde adalet isteniyorsa, vergide adalet isteniyorsa, bu ülkenin tüm değer ve güzelliklerini üretenlerin insanca yaşayabilmesi isteniyorsa atılması gereken adımlar bellidir.
YILDA DÖRT KEZ BELİRLENMELİ
Toplantıda sendikanın taleplerini de duyuran Çerkezoğlu, sendikanın ‘Gelirde adalet, vergide adalet, insanca yaşanacak ücret’ taleplerini şöyle sıraladı:
-
Asgari ücret değil toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir. Milyonların asgari ücrete mahkûm edilmemesi için sendikal hakların kullanımının önündeki tüm engeller ve barajlar kaldırılmalı, toplu pazarlık kapsamı genişletilmelidir.
-
Asgari ücretin ülkemizde ortalama ücret haline geldiği dikkate alınarak asgari ücret tespit edilmelidir.
-
Asgari ücret artışında resmi enflasyon/hedeflenen enflasyon değil, kişi başına GSYH artışı esas alınmalıdır.
-
Asgari ücret yüksek enflasyon koşullarında yılda dört kez belirlenmelidir.
-
Asgari ücret sonrası ilk vergi dilimine uygulanacak oran yüzde 10’a düşürülmelidir.
-
5 puanlık SGK prim desteği işçilere de verilmelidir.
-
En düşük emekli aylığı en az asgari ücret düzeyine yükseltilmelidir.
-
Asgari ücret en düşük kamu işçisi ücreti ve en düşük memur maaşı dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
10 ARALIK’TA EMEKLİ MİTİNGİ YAPILACAK
Çerkezoğlu, sendikanın asgari ücretin belirlenme sürecindeki mücadele programını açıkladı. Çerkezoğlu, eylem planını şöyle özetledi:
“Önümüzdeki hafta, Türkiye’nin dört bir yanında örgütlü olduğumuz tüm iş yerlerinde ‘Gelirde adalet, vergide adalet ve insanca yaşanacak bir ücret’ bildirilerimiz okunacaktır. 8 Aralık’ta Ankara’daki temsilciler kurulumuzda bir basın açıklaması gerçekleştirilecek, 10 Aralık’ta Ankara’da gerçekleştirilecek emekli mitinginin ardından 11 Aralık’tan itibaren DİSK’in ‘Gelirde Adalet, Vergide Adalet ve İnsanca Yaşanacak Bir Ücret’ yürüyüşü ülkenin dört bir yanına ulaşacaktır. DİSK’in örgütlü olduğu bölgelerde gerçekleştirilecek kitlesel işçi buluşmalarıyla, kent kent, meydan meydan mücadelemizi büyüteceğiz. DİSK Yönetim Kurulu olarak en batıdan en doğuya, en kuzeyden en güneye, bölge bölge, kent kent ülkemizi dolaşacağız. ‘Gelirde adalet, vergide adalet ve insanca yaşanacak bir ücret’ mücadelesi için üyemiz olsun olmasın, sendikalı olsun olmasın tüm işçilerle, emekçilerle, emeklilerle meydanlarda buluşacağız. İstanbul’dan Ankara’ya ulaşan adalet mücadelesini ülkemizin dört bir yanına taşıyacağız.”
İLK TOPLANTI 11 ARALIK’TA YAPILACAK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2024’te geçerli olacak asgari ücretin belirlenmesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonunun ilk toplantısını 11 Aralık’ta yapacağını bildirdi. Işıkhan, AA’ya yaptığı açıklamada, asgari ücretin ekonomik, sosyal ve toplumsal yönü itibarıyla büyük öneme sahip olduğunu söyledi. Asgari ücretin belirlenmesi sürecinde Asgari Ücret Yönetmeliği’nin esas alındığını belirten Işıkhan, buna göre, “ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumun, ücretliler geçinme indekslerinin, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunun ve geçim şartlarının” göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti. Asgari ücretin Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlendiğini anımsatan Işıkhan, şöyle konuştu:
“Asgari ücretin tespiti sırasında, komisyondaki işçi, işveren ve devlet temsilcilerinin görüşlerinin alınması ve sosyal diyalog anlayışı içinde adil bir sürecin işletilmesi önemlidir. Tüm bu süreçlerin uluslararası standartlara uyumlu olmasını sağlamak, bizim için önemli bir sorumluluktur. Tabii şunu da belirtmem gerekir ki asgari ücret, yasal olarak ödenmesi gereken en düşük ücret seviyesidir.
DENGE SAĞLANACAK
“Asgari ücretin, sosyal refaha olumlu katkıda bulunma potansiyelinin yanı sıra, asgari ücret düzeyinin belirlenmesine yönelik çalışmalarımızda; çalışanları korumak ve sürdürülebilir bir ekonomiyi desteklemek arasında doğru dengeyi kurmak için potansiyel seçenekleri de dikkatle değerlendiriyoruz. Bu bakımdan, ücretli kesimin yaşam standartları ve enflasyon düzeyi kadar işletmelerimizin sürdürülebilirliği bizim için önemlidir. Dolayısıyla belirlenecek asgari ücretin etkisi sadece bu ücret düzeyinde çalışan işçilerimizle sınırlı değildir. Yapılacak artış, diğer gelir gruplarının da ücretlerinde pozitif etki yapmaktadır.”
Asgari ücret düzeyinin genel ücret düzeyine de tesir ettiğini vurgulayan Işıkhan, “Asgari ücretteki artış bazı işçilerimizin ücretlerini doğrudan bazı işçilerimizin ücretlerini de dolaylı etkilemekte. Başka bir deyişle, asgari ücretteki artışın birçok ekonomik göstergeyi değiştirdiğini ve etkilediğini söyleyebiliriz. Belirleyeceğimiz bu ücret, istihdam, gelir dağılımı, fiyatlar genel düzeyi ve büyümenin üzerinde yarattığı etkiler ile ekonomi politikaları açısından da önemlidir.” dedi.
‘ÇALIŞMA BARIŞI KORUNACAK’
Bakan Işıkhan, hükümetleri döneminde her zaman asgari ücreti işçileri memnun edecek, istihdamı koruyacak ve üretimin sürekliliğini sağlayacak düzeyde belirlemeye gayret ettiklerini belirterek, şu bilgileri verdi:
“2002 yılında net asgari ücret tutarı 184,25 liraydı. 2023 yılı temmuz ayındaki artışla birlikte bugün 11 bin 402 lira. Bu da net asgari ücretin, 2002 yılına göre 2023 yılında nominal olarak 61 kat arttığını gösteriyor. Bizler AK Parti hükümetleri olarak Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 21 yılda çalışanlarımızı enflasyona ezdirmeme konusundaki kararlılığımızı da göstermiş olduk.” Hedeflerinin yeni yılda asgari ücreti sosyal diyalog çerçevesinde işçi, işveren ve kamunun üçlü mutabakatıyla belirlemek olduğunu aktaran Işıkhan, şunları kaydetti:
“Bu doğrultuda paydaşlarımız ile görüşerek ilk toplantımızı 11 Aralık Pazartesi günü saat 14.00’te yapmaya karar verdik. Çalışanlarımızı ve çalışma barışını korumak her daim en önemli görevimiz oldu. Önümüzdeki dönemde, enflasyonun da kontrol altına alınmasıyla, üretim yoluyla büyümenin sürdürüleceğine; ülkemizi, yatırım ve istihdam alanlarında daha da iyi bir noktaya taşıyacağımıza olan inancımızı korumaktayız.”