Asıl sorun kaçak üretim

Mağazalarda hayvan satışı yarından itibaren yasak. Evcil hayvanlar çip takılarak çiftlik ortamında izni olan iş yerleri tarafından internet üzerinden satılacak. Hayvanseverler ve mağaza sahipleri ise mağazalarda hayvanların satışa sunulmasının yasaklanmasını olumlu bulsa da asıl sorunun kaçak üretim olduğuna dikkat çekiyor.

Resmi Gazetede 14 Temmuz 2021 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’na göre, 14 Temmuz 2022’den itibaren mağazalarda kedi ve köpek satışı yapılamayacak. Yasaya uygun hareket etmeyen işletmelere hayvan başına 2 bin 43 TL para cezası verilecek. Aydınlık, yarın uygulamaya girecek olan yasayı hem mağaza sahiplerine hem de hayvanseverlere sorduk.

KONTROL SÖZ KONUSU DEĞİL

Karadeniz Hayvan Hakları Federasyonu (KaradenizFed) Onur Kurulu Başkanı Haydar Özkan, yeni kanunun kontrolsüz üremeyi engel olamadığını, yasa dışı satışların artacağı yönündeki endişelerini dile getirdi. Özkan, “Üretimin; 3-5 yıl süreyle, izinli yapanlar da dahil olmak üzere yasaklanması gerekiyordu. Hayvan popülasyonu gittikçe artıyor. Bunu sınırlayabilmek, kontrol altında tutabilmek adına üretimin durdurulması gerekir” dedi.

Mağazalarda satışın yasaklanmasını olumlu ancak yetersiz bulan Özkan sözlerine şöyle devam etti: “Kaçak üretim çok yaygın, binaların dairelerinde üretim var. Bununla ilgili ne yapacaksınız? Hayvanlar internetten satışa sunuluyor, bunun kontrolü yok. İnternette bir algoritmayla hayvan satanların tespit edilmesi gerekiyor. İnternet satışı yasaklanmalı. Bu hayvanlara el konulmalı. Katalog üzerinden, mobilya satın alır gibi insanların beğenip hayvan alması kabul edilemez. Petshoplarda hayvan satışı, uygun değildi. Daracık alanlara hayvanları sokup, kötü koşullarda aç sefil bırakmak insani bir davranış değildi. Siz yürekten sevip, ruhunuzla hissedip sahiplendiğiniz bir canlı olursa onun kıymetini biliyorsunuz. Para verdiğiniz anda kıymeti olmuyor, para değerini karşılamıyor.”

YILDA 40 BİN DOLAR

İstanbul’da evcil hayvan satışı yapan bir mağaza sahibi de kanunun yetersiz olduğunu söyledi. Devletin bir veri tabanı hazırlayarak satışı kontrol altında tutması gerektiğini savunan işletmeci şöyle konuştu: “Kayıtlı olmayan satış halinde ruhsat iptaline kadar giden ağır cezalar verilmeli. Yasa hazırlanırken bu yönde teklifler sunduk ama maalesef hayvanla ilgisi olmayanlar konuyla ilgilendiği için ortak noktayı bulamadık. Yeni sistemle evlerden ve kaçak dükkanlardan yapılan satışın önü açıldı. Ülkemizde yaklaşık yıllık 35-40 bin dolarlık kaçak satış var. Mağazaları denetleyebiliyorsunuz, evdeki kaçak satışı nasıl denetleyeceksiniz? Üç mağazam ve bir çiftliğim var. Mağazada çalışan 7-8 kişiyi işten çıkartacağım. Sektördeki herkes dükkanlarını küçültüp personeli işten çıkarmayı planlıyor. 14 Temmuz’da 150-200 bin kişi işsiz kalacak.”

CAYDIRICI CEZALAR VE DENETİM

İstanbul’da mağaza işleten Hasan Çelik, dükkanlarda uygunsuz koşullarda hayvan satışının yasaklanmasının sevindirici ancak yetersiz olduğunu söyledi. Çelik, “Çoğu çiftlikte, kötü şartlar altında üretim yapılıyor ve oradaki hayvanlara iyi bakılmıyor. Normal kedi köpeğin doğurduğu yavru ile çiftlikten çıkan bir yavrunun sağlığı, gelişimi ve psikolojisi aynı olmuyor. Çiftlikten çıkan yavrular daha çabuk hastalanabiliyor hatta satışı yapıldıktan birkaç ay sonra ölebiliyorlar. Mikrobik bir alanda bakımı yapılan yavrular, yeterince beslenmediği için bağışıklıkları düşük oluyor. Onları, yavru olarak almak için aylarca belki de yıllarca bir kafese kapatmak, özgürlüklerini ellerinden almak da zulümdür.” dedi.

Hasan Çelik çözüm önerilerini sıraladı: “Çiftliklere sıkı denetim getirilmeli ve hayvanların güvenliğini sağlamak adına caydırıcı cezalar yürürlüğe girmeli. Bunlar olmadığı sürece hayvanların güvenliği kontrol altına alınamaz. Kanun, düzeni değiştirmeye yetmeyecek.”