Aşırı sıcaklar ve nem uyutmuyor: Salı günü yağmur geliyor

İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Deniz Demirhan, devam eden sıcaklara ilişkin Aydınlık’a değerlendirmelerde bulundu. Demirhan, halihazırda devam edecek olan sıcaklıkların, 2025 ve sonrası için de beklendiğini kaydetti. Devlet bazında ve küresel önlemler alınması gerektiğini vurgulayan Demirhan, “Tarım alanında daha az su kullanmanın yolları aranıyor” dedi. Vatandaşları ise sıcak çarpmalarına karşı uyardı.

‘ORTALAMANIN ÜZERİNDE SICAKLIĞA MARUZ KALINABİLİR’

Demirhan’a göre İstanbul’da salı ve çarşamba günleri yağış bekleniyor. Uzun vadede yapılan tahminlere göre ise ortalamanın üzerinde sıcaklıklar kavurmaya devam edecek.

Demirhan şöyle devam etti: “İstanbul’da Pazartesi günü aşırı yüksek bir sıcaklık (36 C civarı) ve %87’ye varan nemli bir havadan sonra, Salı öğleden sonra saatlerde sıcaklıkların 2 derece kadar düşmesini ve Trakya’dan İstanbul’a doğru gelen bir yağışın başlamasını bekliyoruz. Çarşamba sabah saatlerinde de devam etmesi ihtimali olan yağışın Kuzey’den gelen serin rüzgarla birlikte havayı 1-2 derece daha serinletmesi ihtimali var. Cuma öğleden sonra saatlerde yeniden kuvvetlenebilecek olan yağış Cumartesi günü de yine sıcaklığı 31 dereceye kadar düşürecektir.“

“Ancak Meteoroloji genel müdürlüğünün uzun vadeli tahminlerine göre, önümüzdeki 2 hafta boyunca Marmara’nın kuzeybatısı (İstanbul Anadolu yakası, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Sinop ve civarı), Ege bölgesinin ve Akdeniz sahil kesimi, Güney Doğu Anadolu bölgesi ortalamaların üzerinde sıcaklıklarda olabilir. Yağışın ise ortalamalar civarında olmasını bekliyoruz. Önümüzdeki 4 hafta içinde ise Egenin, Marmara’nın , Akdeniz’in tamamı, Batı ve Orta Karadeniz, İç Anadolu’nun batısı ortalamaların üzerinde sıcaklıklara maruz kalabilir.”

SICAKLIKLAR 2025 VE SONRASINDA DEVAM EDECEK

2025 ve sonrası için hava sıcaklıklarının devam edeceğini söyleyen Demirhan şöyle konuştu:

“Hava sıcaklıklarında günlük bazda ufak değişiklikler olabilir ancak aşırı sıcak havaların, ani bastıran sıcak hava dalgalarının, ani ortaya çıkan sellerin, su baskınlarının, kuraklığın bu şekilde devam edeceği modellerle gösterilmektedir.”

’10-15 MİLYON İNSAN EVSİZ KALABİLİR’

“İklim değişiminin en önemli nedeni Dünya nüfusunun artması, tüketimin çoğalması ile birlikte enerji ihtiyacını karşılamak için atmosfere çok fazla karbon ve diğer pek çok sera gazının gönderilmesidir. Karbon atmosferin derinliklerine doğru ilerleyip, birikir ve sonra bir battaniye gibi atmosferi örterek havanın soğumasına izin vermez. Sonucunda sıcaklık artmaya başlar, atmosferin nem içerme kapasitesi artar ve bütün hidrolojik denge yani su döngüsü bozulur. Atmosferdeki hidrolojik çevrimin dengesinin bozulması, havayı, denizleri, toprağı bütün yaşamı tehdit eder. Aşırı hava olaylarının sıklığı artar, ani sıcak hava dalgaları, kuraklık, seller ve bunlara bağlı olarak toplu can kayıpları ortaya çıkabilir. Ülkenin iç kesimlerinde kuraklık yaşanırken, sahillerde deniz suyunun seviyenin artması ile kıyı şeridi sular altında kalabilir. 2100 yılına kadar sadece İstanbul’da kıyı şeridimizin sular altında kalması sebebiyle 10-15 milyon arası insanın evsiz kalabileceği öngörüsü yapılmaktadır. “

‘TARIM ALANLARINDA SIKINTILAR YAŞIYORUZ’

“Su kaynaklarımızla ilgili sıkıntıları şu anda da yaşıyoruz.” ifadelerini kullanan Demirhan, ”Tarım alanlarında daha az su kullanmanın yolları aranmaktadır” dedi ve şöyle devam etti:

“Su kaynaklarımızla ilgili sıkıntıları şu anda da yaşıyoruz. Tarım alanlarına sulamakta sıkıntılar yaşıyoruz. Tarımda sulamada, daha az su isteyen bitkiler üreterek ya da damla sulamaya geçerek daha az su kullanmanın yolları aranmaktadır. Kısaca günümüzde de su tasarrufu nasıl yapılır bunu düşünmeye başladık bile. Hatta Tarım Orman Bakanlığının tarımsal sulama ile ilgili 2021-2025 yıllarına ait bir raporunda su sıkıntısından bahsederek “Tarımda kullanılan su miktarında yapılacak tasarruf, gerek tarımda daha fazla alan sulanmasını, gerekse diğer sektörlerdeki su sıkıntısının hafiflemesini sağlayacaktır” cümlesinin geçmesi dikkat çekicidir. Su sıkıntısı hali hazırda sadece yağmurlardaki azalma olarak değil, toprağın derinliklerindeki nemin azalması ve tarımın bundan etkilenmesi olarak karşımıza çıkmaktadır.”

DEVLET BAZINDA VE KÜRESEL ÖNLEMLER ALINMALI

“İklimle ilgili önlem almak için artık 1 gün bile değil, 1 saat bile beklememeliyiz. Dünyanın sıcaklığı 77 yıl sonra ulaşılacağı düşünülen sıcaklığa ulaştı. 2023 yılında, Dünyanın ortalama sıcaklığı sanayi devrimi öncesine göre 1.5 derece arttı. Biz bu artışı 2100 yılında bekliyorduk. Alınacak önlemler Devletler bazında ve küresel olmalıdır. Tüm Dünya devletleri karbon emisyonlarını hemen düşürmeli ve hatta sıfır düzeyine getirmelidir. Ancak son yapılan toplantılarda Dünya ülkelerinin verdikleri sözlerin %70’ini tutmadıklarını, karbon emisyonlarını yeterli derecede azaltmadıklarını gördük. Artık Dünya’nın bunlara tahammülü kalmadı.”

‘SICAK ÇARPMASININ ÖLÜM ORANI YÜKSEK’

Hava sıcaklıklarının insan sağlığını etkilerine ilişkin konuşan Demirhan, “İklim değişikliğine yönelik eylem, kapsamlı hazırlık ve risk yönetimleri üzerine çalışılmalı, ancak bu şekilde gelecekte hayatlar kurtarabilir.” dedi.

Demirhan, “Sıcaklık önemli tehlikedir. Sıcaklık stresi, havayla bağlantılı ölümlerin önde gelen nedenidir ve kalp-damar hastalıkları, diyabet, akıl sağlığı, astım gibi altta yatan hastalıkları kötüleştirebilir, kaza riskini ve bazı bulaşıcı hastalıkların bulaşma riskini artırabilir. Sıcak çarpması ölüm oranı yüksek olan tıbbi bir acil durumdur.

İklim değişikliği nedeniyle dünyanın tüm bölgelerinde aşırı sıcaklara maruz kalan insan sayısı katlanarak arttı. WMO raporunda 65 yaş üstü kişilerde sıcaktan kaynaklanan ölümler, 2000–2004 ile 2017–2021 yılları arasında yaklaşık %85 arttığını belirtmektedir. Aynı raporda, 2000–2019 yılları arasında yapılan çalışmalardan bahsediliyor ve her yıl yaklaşık 489.000 sıcaklığa bağlı ölümün meydana geldiğini bunların %45'i Asya'da ve %36'sı Avrupa'da olduğundan bahsetmektedir. Yalnızca Avrupa'da 2022 yazında sıcaktan kaynaklanan tahmini vefat sayısı 61.672’den fazladır. Ancak 2003 yılını da unutmuyoruz tabii, Haziran-Ağustos olayları sonucunda Avrupa'da 70.000 kişi sıcaktan dolayı hayatını kaybetmişti. Ayrıca 2010 yılında da Rusya Federasyonu'ndaki 44 günlük sıcak hava dalgası sırasında 56.000'den fazla ölüm meydana gelmişti.

İklim değişikliğine yönelik eylem, kapsamlı hazırlık ve risk yönetimleri üzerine çalışılmalı, ancak bu şekilde gelecekte hayatlar kurtarabilir.” dedi.