Erdoğan üç liderin ortak görüşünü açıkladı: ABD Fırat'ın doğusundan çekilsin

Kaldı ki zaten bu rejime de en çok zararı veren sorun.' dedi. PKK'nın arkasında ABD'nin olduğunu anlatan Erdoğan, çekilmeleri halinde terörle mücadelenin kolaylaşacağını belirtti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tahran dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada temaslarına ilişkin önemli ayrıntılar paylaştı. Erdoğan, Türkiye, Rusya ve İran'ın ABD'nin Fırat'ın doğusundan çekilmesi konusunda mutabık olduğunu bildirdi. Suriye'nin kuzeyine harekât konusunun milli güvenlik endişeleri giderilmediği sürece Türkiye'nin gündeminde olacağını vurgulayan Erdoğan, iki ülkeden de terörle mücadelede destek istediklerini anlattı.

'PKK/PYD/YPG'YE KARŞI BİRLEŞİYORUZ'

Erdoğan'a Türkiye’nin Suriye’deki kaygılarına dair İran’ı mı yoksa Rusya’yı mı daha yakın bulduğu, ülkelerin yaklaşımında değişiklik olup olmadığı soruldu. Bu konuda ciddi bir değişiklik olmadığını belirten Erdoğan şöyle konuştu: “Üçümüzün de düşünceleri herhalde aynı değildi. Farklı düşünceler ortaya koyduğumuz çok açık net ortadaydı. Bazı yerlerde farklılıklar olsa bile terörle mücadele konusunda bir defa bir birliktelik var. Terörle ilgili konuda da PKK/PYD/YPG terör örgütlerine karşı ister istemez birleşiyoruz. Kaldı ki zaten bu rejime de en çok zararı veren sorun. Şu anda terör örgütü, Fırat’ın doğusunda özellikle petrol kuyularını emiyor, sömürüyor; ondan sonra rejime de satıyor. Böyle bir durum var.

“Şimdi baktığımızda, Amerika önceki başkanlar dönemi de dahil buradaki terör örgütlerine ciddi manada binlerce tır silah, mühimmat, araç gereç taşıdı. Bu hala devam ediyor. Hatta koalisyon güçleri de yine aynı şekilde bu desteklerini sürdürüyorlar. Yaptığımız görüşmelerde Sayın Biden’a da söyledik. Dedik ki 'Bakın, bunca tırları buraya siz gönderiyorsunuz. Buradaki bütün terör örgütlerine bu destekleri siz veriyorsunuz. Ondan sonra da terörle mücadelede beraberiz, NATO’da beraberiz diyorsunuz.' Nasıl beraberiz? Bunları sürekli işlemek durumundayız.”

'ENDİŞELERİMİZ SÜRDÜKÇE HAREKAT KONUSU GÜNDEMİMİZDE'

Suriye'de PKK'nın kontrolündeki bölgelere Suriye bayrağı asılmasına dair Erdoğan şu değerlendirmeyi yaptı: “Yeni bir harekât konusu, milli güvenlik endişelerimiz giderilmediği sürece gündemimizde yer almaya devam edecek. Diğer taraftan bakıyorsunuz Amerika’nın oradaki elemanları terör örgütü mensuplarına eğitim yaptırıyor. Bu eğitim esnasında rejimin bayrağını da orada bunlar dalgalandırıyorlar. Niçin? Güya aldatacak ya… Aldatabilirse… Yaptıkları iş, orada Türk askerine karşı bir terörist eyleme girmek. Burada da kalkıp rejimin bayrağını orada dalgalandırmakla acaba Türk ordusunu aldatır mıyız diye düşünüyorlar. Bunu yemezler. Şu anda tabii gerek Fırat’ın doğusu gerek İdlib gerek Afrin, bütün buralardaki gelişmelerde biz hassasiyetimizi sürdürüyoruz. Başından itibaren de konuştuğumuz şey şu; sınırdan 30 kilometre güneye kadar, buralardaki terör örgütleriyle mücadelemizde Rusya’nın da İran’ın da bizim yanımızda olmasını istiyoruz. Öyle zannediyorum ki PKK/YPG/PYD konularında ayrı düşünmüyoruz.”

'ABD ÇEKİLİNCE İŞİMİZ KOLAYLAŞIR'

Ülkelerin, Suriye'nin kuzeyine harekata yaklaşımı sorulan Erdoğan şöyle konuştu: “Sınırdan 30 kilometre alan için belirttiğimiz bir husus var. Çünkü buralardan bizim sınırlarımıza sürekli taarruzlar oluyor. Amerika şu anda bir defa Fırat’ın doğusunu terk etmek durumunda. Astana sürecinden çıkan tespit bu. Diyorlar ki, Fırat’ın doğusundan Amerika askerini çeksin. Şimdi buradan çıkacak bir netice Türkiye’nin de beklentisidir. Çünkü oradaki terör örgütlerini besleyen Amerika. Amerika terör örgütlerini beslediğine göre, biz de bu terör örgütleriyle mücadele ettiğimize göre, oradan çekildiği anda veya bu terör örgütlerini beslemediği takdirde bizim işimiz kolaylaşacaktır.”

ABD Temsilciler Meclisinden çıkan ve F-16 satışını şarta bağlayan karara ilişkin de Erdoğan “Sayın Biden ile bu konuları görüştüğümüzde Biden bize böyle bir Yunanistan şartı filan koymadı.” dedi. Mevcut gelişmelere bakıldığında kararın bağlayıcılığının olmadığını söyleyen Erdoğan “Yeter ki onlar F16’larla ilgili bizim teklifimize evet desinler, bize sıfır F16’ları versinler. Zaten elimizdekilerin bakım onarımını biz şu anda yapabilecek güçteyiz. O konuda herhangi bir sıkıntımız yok. Ama tabii ki yedek parça noktasında bazı taleplerimiz var. Bunları da yerine getirmeye karar verdiler.” yanıtını verdi.

ZİRVENİN MESAJI: İNİSİYATİF BÖLGE ÜLKELERİNDE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin önceki gün bir araya geldiği Tahran'da peş peşe görüşmeler, önemli temaslar, kritik açıklamalar yapıldı. Gün boyu baş döndüren gelişmelerin sonucu özetle, Suriye'de Batı'nın etkisini kıran Astana birlikteliğinin dünyaya yeniden, 'Sahadayız' mesajı vermesi oldu.

Suriye'nin kuzeyinde PKK'ya yönelik harekat önemli gündem maddelerinden biriydi. Erdoğan, bölge ülkelerinin desteğini istedi. Rusya ve İran ise askeri operasyon yerine siyasi müzakereyi öncelediğini bildirdi ancak operasyona itiraz dili sert olmadı.

PUTİN-HAMANEY

Putin’in İran'ın dini lideri Hamaney ile görüşmesinin ardından açıklama geldi. Buna göre Hamaney, ABD'nin Suriye topraklarından atılması vurgusu yaptı. Rusya Devlet Başkanı da Suriye'ye bir askeri operasyona karşı olduklarını söyledi. Putin Hamaney'in ardından Reisi ve Erdoğan'la ayrı ayrı baş başa görüşmeler yaptı.

Akşam saatlerinde Astana Formatında 7. Üçlü Zirve Toplantısı başladı. Üç lider toplantı açılışında ve sonrasında kamera karşısına geçerek ayrı ayrı açıklamalar yaptı. İran Cumhurbaşkanı Reisi, ABD'nin Suriye'deki gayrimeşru varlığının bu ülkede istikrarsızlığa neden olduğunu belirtti. Reisi, “Zengin petrol bölgelerini yağmalayan ABD mümkün olduğunca çabuk Suriye'den çekilmelidir.” dedi.

REİSİ: ASKERİ ÇÖZÜMÜ DESTEKLEMİYORUZ

Reisi, Suriye'yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun sınırlarda güçlü mevcudiyeti ve Şam Hükümetinin komşu ülkelerle işbirliği olduğunu vurgulayarak “Suriye sınırlarının ihlali terörle mücadeleye yardımcı olmamıştır.” ifadesini kullandı. “İran, Suriye krizine siyasi çözümü ve bu konuda her türlü inisiyatifi destekliyor.” diyen Reisi, Suriye'nin kaderinin dış müdahale olmadan Suriye halkı tarafından belirlenmesi gerektiğini ifade etti. Suriye'de askeri çözüm yolunu desteklemediklerini belirten Reisi, "Suriye'deki krizin başlamasının üzerinden 11 yıl geçti ve İran, hala krizin tek çözümünün siyasi olduğuna ve askeri çözümün durumu daha da kötüleştireceğine inanıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Biri ile mücadele için diğerinin taşeron olarak kullanılması gibi mülahazaları kabul etmiyoruz. Terör örgütleri ile mücadelemiz, nerede ve kimler tarafından desteklendiğine bakılmaksızın her daim sürecektir. Milli güvenliğimize kasteden şer odaklarını Suriye'den söküp atmakta kararlıyız. Astana garantörleri olarak, Rusya Federasyonu ve İran'dan beklentimiz bu mücadelede Türkiye'ye destek olmalarıdır.” dedi.

'SURİYE HALKINA EN BÜYÜK İYİLİK'

PKK, PYD ve YPG'nin Fırat'ın batısında ve doğusunda terör eylemlerine devam ettiğini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye halkına yapılacak en büyük iyiliğin bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan tamamen sökülüp atılması olduğunu vurguladı: “Siz değerli dostlarımızdan Türkiye'nin güvenlik endişelerini anladığınıza dair ifadeler duyuyorum. Buna müteşekkirim, ancak sadece sözler yaralara derman olmuyor. Astana ortaklarımızdan beklentimiz, Suriye'de istikrarın sağlanmasına yönelik çabalarımıza samimi destek vermeleri.”

PUTİN: BİRİKEN SORUNLAR VAR

Rusya Devlet Başkanı Putin de Suriye'de durumun istikrara kavuşturulmasıyla ilgili birçok sorunun biriktiğini belirtti. Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'de uluslararası terör örgütlerinin tamamıyla ortadan kaldırılması konusunda işbirliğini güçlendirmeye devam edeceğinden emin olduğunu söyleyen Putin, "DEAŞ ve diğer aşırılıkçı grupların Suriye'deki varlığına kalıcı olarak son vermeliyiz." dedi.

Putin, Suriye Hükümetinin kontrolünde olmayan topraklardaki durumun endişe verici olduğunu vurgulayarak, “Bu bölgede suç, aşırılıkçılık, ayrılıkçılık tehditlerinin olduğunu görüyoruz. Buna, geniş çapta araçlarını kullanan ABD liderliğinde Batılı ülkelerin yıkıcı çizgisi büyük ölçüde yol açıyor." değerlendirmesinde bulundu. Söz konusu bölgelerin Suriye'nin kontrolüne yeniden verilmesi yönünde adımların atılması gerektiğini vurgulayan Putin, bir sonraki zirvenin Rusya'da gerçekleşeceğini bildirdi.

'ABD TERK ETMELİ'

Reisi zirvenin ardından yaptığı açıklamada da ABD'ye işaret ederek “Amerikalıların Fırat'ın doğusundaki varlığı kabul edilebilir değil ve onların buraları terk etmesi gerekiyor.” dedi. Zirvede Suriye'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğünün önemine vurgu yaptıklarını söyleyen Reisi, “Suriye'nin topraklarının her noktasının Suriye'nin meşru hükümetinin denetimine ve kontrolü altına girmesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Erdoğan da toplantı öncesi yaptığı operasyon vurgusunu tekrarladı. Erdoğan mutabakatlara ilişkin şöyle konuştu: “PKK, PYD, YPG terörü hepimizin ortak meselesidir. Zira terör örgütünün Suriye'nin toprak bütünlüğünü hedef aldığını unutmamalıyız. Suriye ihtilafına ancak siyasi çözümle son verilebileceği yönündeki mutabakatımız vakidir.”

ANAYASA KOMİTESİ

Anayasa Komitesi'nden somut sonuç çıkması gerektiğini vurgulayan Erdoğan “Maalesef Suriye rejimi bu konuda uzlaşmaz bir tutum içinde.”dedi.

Dışardan bir reçete veya model empoze etmeden Suriye’nin geleceğini Suriyelilerin kendisinin belirlemesi gerektiğini vurgulayan Putin, Astana formatında düzenli olarak uzman düzeyinde toplantılar yapılması konusunda anlaşmaya vardıklarını dile getirdi. Suriye’de Fırat’ın doğusundaki zor durumu değerlendirdiklerini söyleyen Putin, “Orada bazı Batılı ülkelerin desteğiyle Suriye’nin toprak bütünlüğüne aykırı olarak yasa dışı yabancı askeri bulundurma ve tutma çabaları var. Orada bölücülüğü kışkırtma çabaları var. Rusya tarafı olarak bize göre, Fırat’ın doğusundaki bölge, Suriye hükümetinin kontrolünde olmalıdır.” diye konuştu.