Astana'da mutabık kalınan maddeler açıklandı
Suriye krizine çözüm amaçlı görüşmeler hız kazandı. Türkiye, Rusya ve İran'ın garantörlüğünde oluşturulan Astana formatındaki Suriye görüşmelerinin 21’incisi Kazakistan’ın başkenti Astana’da devam ediyor.
Astana’da başlayan görüşmelerde Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Ahmet Yıldız başkanlığındaki heyet temsil ederken görüşmelere, Rusya’dan Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentiyev, İran’dan ise Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Kıdemli Danışmanı Ali Asgar Hacı başkanlığındaki heyetler katıldı.
Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Bassam Sabbagh, muhalefet ise Ahmet Tuma başkanlığındaki heyetlerle görüşmede yer aldılar.
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Yardımcısı Najat Rochdi’nin de katıldığı görüşmelerde gözlemci statüsünde yer alan Ürdün, Irak ve Lübnan’dan heyetler de yer aldı.
Rusya, Türkiye ve İran, Suriye meselesine ek olarak Gazze Şeridi'nde yaşanan insani felaketten duydukları derin endişeyi dile getirerek ateşkes çağrısında bulunarak Astana sürecinin Suriye'de bir çözüme ulaşılmasında oynadığı öncü rolü vurguladı.
Söz konusu bu öncü rol, Astana formatında Suriye konulu 21. uluslararası toplantının sonuçlarına ilişkin ülkelerin ortak açıklamasında ifade edildi.
Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Alibek Bakayev tarafından okunan açıklama metninde Astana formatındaki ülkelerin şu maddeler üzerinde mutabık kaldığı belirtildi:
-
Dünyadaki ve bölgedeki durumun gelişimini değerlendirdikleri ve Suriye krizine sürdürülebilir bir çözüm bulunmasında Astana sürecinin öncü rolü vurgulandı;
-
İsrail'in Suriye'deki tüm askeri saldırılarını kınanmış ve bu eylemlerin uluslararası hukuku, uluslararası insancıl hukuku, Suriye'nin egemenliğini ile toprak bütünlüğünü ihlal ettiğini değerlendirilmiştir;
-
Terörle mücadele etmek, BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin katılımıyla Suriyelilerin güvenli, gönüllü ve onurlu bir şekilde geri dönüşü için uygun koşulları yaratmak, siyasi süreci harekete geçirmek ve tüm Suriyelilere engelsiz insani yardım akışını sağlamak amacıyla Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkileri karşılıklı saygı, iyi niyet ve iyi komşuluk temelinde yeniden tesis etmeye yönelik çabaların sürdürülmesinin önemi vurgulanmış ve bu bağlamda Astana formatının garantörlerinin devam eden çabalarını memnuniyetle karşılanmıştır;
-
Soçi'deki 'Suriye Ulusal Diyalog Kongresi kararları uyarınca Astana formatının garantör ülkelerinin kararlı katkılarıyla kurulan Suriye Anayasa Komitesinin ülkedeki çatışmanın siyasi çözümünü ilerletme sürecindeki önemli rolü vurgulanmış ve faaliyetlerinin bir an önce yeniden başlatılması ve Suriyeli taraflarca yapıcı bir yaklaşımla taslak komisyonunun 9. Oturumu'nun düzenlenmesi çağrısında bulunulmuştur;
-
Suriyeli tarafların katılımcıları ve BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile sürekli temas halinde olarak komitenin çalışmalarını destekleme kararlılıkları bir kez daha teyit edilmiştir;
-
Gazze'de yaşanan insani felaketten duyulan derin endişeyi dile getirilerek İsrail'in Filistinlilere yönelik acımasız saldırılarına son vermesi ve Gazze'ye insani yardım göndermesi gerektiğini vurgulanmış ve derhal ateşkes ilan edilmesini ve tüm tarafların uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini talep eden 2023 Genel Kurul kararının uygulanması çağrısında bulunulmuştur;
-
Silahlı çatışma alanının genişlemesinin ve bölgedeki diğer devletlerin müdahil olmasının önlenmesinin önemi vurgulanmıştır;
-
Üçlü Zirve'nin 19 Temmuz 2022 tarihli sonuç bildirisinde Rusya Federasyonu'nda bir toplantı düzenlenmesi konusunda varılan mutabakat not edilmiştir;
-
Suriye konulu 22. toplantının 2024 yılının ikinci yarısında yine Astana'da yapılması konusunda mutabık kalınmıştır.
Haziran 2023'teki 20. toplantıda Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Astana'daki Suriye müzakerelerinin sona erdirilmesini önermiş ve bu kararı Astana sürecinin görevini yerine getirmiş olmasına bağlamış ve bilhassa da Ankara'nın Şam ile ilişkileri yeniden tesis etme arzusuna ve Suriye'nin Arap Ligi'ne geri dönmesine dikkat çekmişti. Bununla birlikte Kazakistan yetkilileri, ülkenin dışişleri bakanlığında da belirtildiği üzere, formatın 'garantörleri' olan Türkiye, Rusya ve İran'ın ortak çağrısına uygun olarak yeni bir 21. toplantı düzenlemeye karar vermişti.