Atatürk'e karşı kurulan gizli konsey! İnönü duyunca ne tepki verdi...

Gazi'ye karşı kurulan İhtilâl Konseyi'nde kimler vardı?

Hangi devrimlere, neden karşı çıkıyorlardı?

Cumhuriyet yerine nasıl bir yönetim biçimi hedefleniyordu?

Yıl 1923... Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı zafere ulaştıran Mustafa Kemâl Atatürk, asırlardır saltanat sultası altında can çekişen Anadolu halkından modern ve çağdaş bir ulus yaratmayı amaçlıyordu. Uzun yıllar süren kanlı savaşlarla boğuşan ve egemenliği uğrunda bedel ödeyen bir ulus, neden yönetime katılmasındı?

İşte o günlerde, gerici ve teslimiyetçi kuvvetlerde saltanatın kaldırılmasının yarattığı şok dalgası henüz geçmemişken Gazi, tüm mazlum milletler üzerinde derin bir etki yaratacak bir karar veriyordu: Cumhuriyet ilân edilecekti!

Alev Coşkun, 'Kemalizm-Aydınlanma Devrimleri Nedir? Ne Değildir?' kitabında çarpıcı bilgilere yer veriyor.

Cumhuriyetin ilanına giden süreçte Atatürk'e karşı kurulan bir İhtilâl Konseyi'nden bahsediliyor.

İNÖNÜ'YE YAPILAN TEKLİF

İşte Alev Coşkun'un kitabında yer alan o bölüm:

Lozan Konferansı dönüşü sonrasındaki günlerde, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ın İnönü'ye getirdiği 'teklif' son derece ilginç ve önemlidir. Bu tekliften İnönü'nün hatıratında söz ediliyor.

İnönü şöyle diyor:

Fevzi Paşa ile bugünlerde bir mülakat hatırlarım. İkimiz baş başa konuşuyoruz. Fevzi Paşa bana, bundan sonra yapılacak ıslahat ve icraat için Atatürk'ün eski arkadaşlarıyla, ileri gelen arkadaşlarla görüşüp yapılacak işleri beraber kararlaştırmayı usul olarak kabul etmesini teklif etti. Kendi aralarında bunu görüşmüşler, Fevzi Paşa vasıtasıyla bana da teklif ediyorlar. Ben de 'evet' dersemi Fevzi Paşa, Atatürk'e gidip bu kararı söyleyecek ve bundan sonraki çalışmaların böyle yürütülmesini teklif edecek.

'BEN HEPİNİZ ADINA ATATÜRK'LE KONUŞURUM'

İnönü, bu anlatımını şöyle sürdürüyor:

İşte bütün sorunlar buradan çıkıyor. Şikayet eden arkadaşlar, herkes, ne yapılacağını bilmiyoruz, emrivaki karşısında bulunuyoruz... Bunları bir esasa, beraber çalışma havasına bağlayalım, arzusundalar. Fevzi Paşa vaziyeti anlatt, sen bu fikirde mutabık olursan, ben hepinizin namına Atatürk'le konuşurum dedi.

İHTİLÂL KONSEYİ

Temel olarak İhtilâl Konseyi yaratılmak isteniyor. Bir oligarşik, otoriter kurul yaratılmak isteniyor.

Eğer İnönü bu öneriyi kabul ederse, aralarında uzlaştıkları bu kararı Fevzi Çakmak gidip Atatürk'e anlatacak, âdeta ona bir çeşit ültimatom verecek. 'Böyle yapalım, biz bütün arkadaşlar bu karara vardık' diyecek.

İNÖNÜ'NÜN YANITI

İnönü'nün bu öneriye yanıtı ise tarihsel önemdedir:

Fevzi Paşa'ya şunları söyledim: Devletin resmi kurumları, devlet işlerinin konuşularak, muzakere edilecek ve birlikte karar verilecek zamanları ve vaziyetleri tayin edilmiştir. Benim bütün hayatımda inandığım usul budur. Bunun için bir iç müessese, (iç kurum) ile devlet reisini kordon altına almanın doğru olmadığı düşüncesindeyim. Böyle bir girişimi doğru bulmam.