Avrupa tarihinin en büyük doğal gaz krizine hazırlanıyor

24 Şubat'ta başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde Avrupa, tükettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 40'ını Rusya'dan ithal ediyordu. Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gönderdiği doğal gaz miktarı, mayısta yarı yarıya azalarak günlük 41 milyon metreküp seviyesine inerken, aynı dönemde Yamal-Avrupa boru hattı üzerinden sevkiyatlar da yaptırımlar nedeniyle durduruldu. Rus gazını Avrupa'ya taşıyan Kuzey Akım'da ise yaşanan teknik sorunlar çözüme kavuşturulamadı. Gazprom, gerekli bakımların yaptırımlar nedeniyle yapılamadığına işaret ederek, Kuzey Akım üzerinden giden gaz akışını yüzde 20'ye düşürdüğünü duyurdu. Rusya ayrıca, "rubleyle ödeme" sistemine uymadıkları gerekçesiyle Letonya, Polonya, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya ve Hollanda'ya doğal gaz sevkiyatlarını da tümüyle durdurma kararı aldı.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, AB'nin Rusya'dan aldığı gaz miktarı yüzde 70 azaldı.

AB DEPOLARI DOLDURMAYA ÇALIŞIYOR

AB, yer altı depolarında azalan rezervlerini de kış mevsiminden önce doldurmak istiyor. Gas Infrastructure Europe (GIE) verilerine göre, Avrupa'daki yer altı doğal gaz depolama tesislerindeki doluluk oranı yüzde 74 seviyesinde bulunuyor. IEA Başkanı Fatih Birol ise yüzde 90 dolulukta bile sezonun ikinci yarısında arz kesintileriyle karşı karşıya kalınabileceğini söylüyor.

AB, enerji tasarrufu için hazırladığı gaz acil durum planını da hayata geçirdi. Planla, AB ülkelerinin Mart 2023'ün sonuna kadar gaz tüketimini, son 5 yıldaki ortalama tüketime kıyasla gönüllü olarak yüzde 15 azaltmaları öngörülüyor. Bu kapsamda yıllık 45 milyar metreküp doğal gaz tasarrufu hedefleniyor.

ALTERNATİFLERDE AÇIK YAŞANIYOR

Rusya Ulusal Enerji Güvenliği Fonu Genel Müdürü Konstantin Simonov, doğal gazla ilgili sorunların Avrupa'nın attığı adımlar nedeniyle yaşandığını söyledi.

Simonov, Gazprom'un söz konusu sorunları çözemeyeceğini dile getirerek, "Yer altı gaz depolama tesislerine el mi konuldu? Onları kendiniz doldurun. Türbinler yaptırımlar altında mı? Kuzey Akım üzerinden sevkiyatlar azalır. Örneğin, TürkAkım tam kapasite çalışıyor. Türkiye, Sırbistan ve Macaristan'a karşı tüm yükümlülükler yerine getirilecektir. Bulgaristan Rus gazını almayı reddediyor ve bu onların sorunu, bırakın çözsünler." diye konuştu. Simonov, Avrupa'daki doğal gaz fiyatlarının 1000 metreküpte 2000-2200 dolar seviyesinde olduğuna dikkati çekerek, "Asya’daki fiyatlar 1600 dolar düzeyinde. Boşta doğal gaz bulunmuyor. Avrupa'nın fiyatları düşürmesinin tek bir yolu var. Enerji sektörünü politize etmeyi bırakıp normal ticarete geri dönmek." ifadelerini kullandı.

'TÜRKİYE SANAYİ LİDERİ OLMA ŞANSINA SAHİP'

Rusya Hükümeti Finans Üniversitesi Öğretim Görevlisi Stanislav Mitrahoviç de Avrupa'nın sanayisini korumak ve Rusya ile doğal gaz arzı konusunda uzlaşmak arasında seçim yapmak zorunda kalacağını ifade etti. Mitrahoviç, "İstikrarlı bir tedarik olmadan depolama tesisleri yalnızca tüketicilerin sorunlarını hafifletir, ancak çözmez. Örneğin Polonya'da depolama tesisleri dolu ancak kapasiteleri 3 milyar metreküp, ülkenin yıllık tüketimi ise yaklaşık 20 milyar metreküp." dedi.

Mitrahoviç, "Avrupa, sanayisizleşme yolunu izlemek zorunda kalacak. Enerji yoğun tesisler Avrupa'yı daha ucuz enerjiye sahip ülkeler için terk edecek. Örneğin, Türkiye. Türkiye bölgenin sanayi lideri olma şansına sahip olacak." değerlendirmesinde bulundu.