Avrupa’da aşı krizi devam ediyor

Dünya Sağlık Örgütü’nün Kovid-19’u pandemi ilan etmesinden bu yana bir yıl geçti ve İngiltere ile ABD aşı uygulamalarını hızlandırırken, AB hala krizin derinliklerine saplanmış durumda. Blok şu anda uyuşuk bir aşılama programı yaşıyor ve Paris’ten Prag’a başka bir enfeksiyon dalgası korkusu görülüyor.

Avusturya Şansölyesi Sebastian Kurz ve Letonya, Bulgaristan, Slovenya ve Çek Cumhuriyeti’nden meslektaşları, aşı dağıtımının bir AB zirvesinde tartışılması çağrısında bulundular. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel'e yazdıkları bir mektupta, ortaklaşa satın alınan aşıların, nüfuslarına göre AB üye ülkelerine eşit olarak teslim edilmediğini belirttiler.

Komisyon ise verdiği cevapta dozların her ülkenin nüfusu ile orantılı olarak dağıtıldığını ve epidemiyolojik verileri hesaba katarak bunun yapıldığı yanıtını verdi ve bunların nasıl paylaşılacağına karar vermenin üye devlet hükümetlerine kaldığını ekledi.

AB yönetimi yaptığı açıklamada, AB hükümetleri tarafından kabul edilen esnek bir politikanın, salgının daha akut bir aşamasını yaşayan ülkelerin, bazı hükümetler orantılı tahsisatlarını almamayı tercih etmeleri halinde daha fazla doza erişebilecekleri anlamına geldiğini söyledi. “Orantılı esasa geri dönmek istiyorlarsa bir anlaşma bulmak üye devletlere kalacaktır.” dedi ve her bir AB ülkesinin yalnızca orantılı nüfusuna dayalı bir tahsis yöntemini desteklediğini de sözlerine ekledi.

Komisyon, aşıların satın alınmasında ve aşılama planlarında AB hükümetleri ana rolü oynasa da, bloğun yavaş aşı uygulaması nedeniyle eleştiriliyor.

‘BAZI AB ÜLKELERİNİN GİZLİ AŞI SÖZLEŞMELERİ VAR’

Cuma günü, Avusturya Şansölyesi Sebastian Kurz, blok içinde nüfusa göre bunu yapma konusunda bir anlaşmaya varılmasına rağmen aşı dozlarının üye ülkeler arasında eşit şekilde dağıtılmadığını söyledi. AB’nin aşı yönetim kurulu ile ilaç firmaları arasında ayrı anlaşmalar yapıldığını suçladı. Kurz, ayrıca yaptığı açıklamada AB’nin aşıdan sorumlu yönetim kurulu ile ilaç şirketleri arasında ayrı anlaşmalar yaptığını iddia etti.

Kurz ve diğer beş devlet başkanı, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel’e hitaben yazdığı mektup ile bir “Avrupa çözümü” çağrısında bulundu.

Avusturya medyasında yayınlanan mektupta, “Son günlerde ilaç şirketlerinin AB üye ülkelerine aşı dozlarının dağıtımının, yapılan anlaşma gereği orantılı nüfusu göz önüne alan sisteme göre eşit bir şekilde uygulanmadığını fark ettik.” denildi.

Kurz, Malta'nın Haziran ayı sonunda nüfusuna oranla Bulgaristan'dan üç kat daha fazla aşı dozuna sahip olacağını söyledi ve şöyle deva etti: “Hollanda, Haziran sonuna kadar kişi başına hesaplandığında Almanya'dan daha fazla dozda aşı almakla kalmayacak, aynı zamanda Hırvatistan'ın neredeyse iki katı aşı alacak. Bu politika, AB'nin siyasi hedefleriyle açık bir çelişki içindedir.”

ABD VE İNGİLTERE’NİN GERİSİNDE

AB, tedarik ve teslimat sorunlarından sorumlu tuttuğu yavaş aşı dağıtımından dolayı ateş altında. Avrupa ülkeleri, hâlihazırda en az bir doz almış olan nüfus yüzdesi bakımından Amerika Birleşik Devletleri, İsrail ve Birleşik Krallık'ın gerisinde kalıyor. Avusturya, AB'de aşılanan nüfus oranı açısından 27 arasında 19. sırada yer alıyor.

Ortaya çıkan dengesiz aşılama hızının, Komisyon’un yaz aylarına kadar yetişkinlerin yüzde 70’ini aşılamaya yönelik hedefini baltaladığını ve bazı ülkeler sürü bağışıklığını diğerlerinden daha hızlı elde ettikçe eşitsizliğin artacağını öne sürülüyor.

Bir AB yetkilisi, Michel’in ofisinin Kurz ve diğer liderlerden mektubu aldığını söyledi. Yetkili, Michel’in liderlere 25-26 Mart için bir Konsey zirvesi planladığını ve aşı koordinasyonunun gündemde olduğunu söylediğini belirtti.

RUS AŞISINA İLGİ

AB yönetiminin aşı dağıtımında “eşitlik” krizi sürerken, Doğu Avrupa ülkelerinin çoğunda, Rusya’nın geliştirdiği “Sputnik V” aşısına yönelik bir tedarik isteği oluştuğu görülüyor.

Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Macaristan ve Slovakya, Kovid-19 aşılarının onaylanması ve uygulanmasına yönelik AB çapında yaklaşımı zayıflatabilecek bir hareket olan Rusya’nın “Sputnik V” aşısının tedarik edilmesi ve dağıtılmasıyla ilgilendiklerini ifade ettiler.

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Andrej Babis geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, ülkesinin Sputnik V’yi, Avrupa İlaç Dairesi’nin onayı olmadan da kullanabileceğini söylemişti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Avusturya Şansölyesi Sebastian Kurz’un da “Rus Sputnik V aşısının Avusturya’ya olası tedarikinin yanı sıra olası ortak üretimini” tartıştıkları bir telefon görüşmesi yaptıkları basına yansımıştı.

Ocak ayında Sputnik V tedariği için Rusya ile anlaşan Macaristan’ın ardından Slovakya, Mart ayı başında Rusya ile anlaşan ikinci Avrupa ülkesi olmuştu ve 2 milyon doz için anlaşma sağlandığını duyurmuştu.

Ünlü İngiliz tıp dergisi The Lancet’te Rus aşısının 20.000 katılımcıyı içeren aşama 3 klinik deneylerinde etkinlik düzeyinin yüzde 91.6 olduğunun belirtilmesi, Avrupa ülkelerinin Sputnik V’e yönelik ilgisini artırmakta.