Avrupa’da doğal gaz krizi

Batı ülkeleri, Rusya’ya uyguladığı yaptırımlardan geri adım atmaya başladı.

Kanada, yaptırım gerekçesiyle alıkoyduğu Kuzey Akım-1 türbinini Almanya üzerinden Rusya’ya iade etme kararı aldı. Gazprom, Kanada’da bakımı yapılan türbin yaptırımlar yüzünden gönderilmediği için 15 Haziran’da gaz sevkiyatını yüzde 40 azalttığını açıklamıştı. Rus firma, önceki gün Avrupa’ya günlük 67 milyon metreküp doğalgaz taşıyan Kuzey Akım-1 boru hattının 11-21 Temmuz arasında bakıma alınacağı açıklandı. Kanada’nın kendi koyduğu yaptırımların çevresinden dolanma kararı da bunun üzerine geldi.

Türbinin bakımını yapan Alman Siemens firması pazar günü yaptığı açıklamada, Kanada'nın kararının türbinin teslimatı için "gerekli ve önemli bir ilk adım" olduğunu söyledi. “Şu anda uzmanlarımız tüm resmi onaylar ve lojistik konularında yoğun bir şekilde çalışıyor.” dendi.

ALMANYA ÇAĞRI YAPMIŞTI

Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, 7 Haziran’da Kanada’ya “türbini iade etme” çağrısı yaptı. Türbinin, Gazprom’un bakım için ilan ettiği 11 Temmuz Pazartesi gününden önce gönderilmesi gerektiğini söyleyen Habeck, böylece Rusya Devalet Başkanı Vladimir Putin’in elinde doğalgaz hattını kapalı tutmak için bir koz kalmayacağını ileri sürdü.

Bir televizyon programına bağlanan Alman Bakan, Rusya’ya yönelik yaptırımların hedeflediğinin tersine Avrupa’yı, Rusya’dan daha sert vurmasının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı. Özellikle kış ayları yaklaşırken Kuzey Akım-1’den gelecek doğalgaz ile kapasitenin arttırılmasının tüm Avrupa’nın enerji güvenliği için vazgeçilmez olduğunu kaydetti.

Habeck ayrıca Kanada’nın Rusya’ya doğrudan göndermekle ilgili yasal engeli aşmak için türbini Almanya’ya yollayabileceğini ve Rusya’ya kendilerinin iletebileceğini belirtti. Böylece Almanya, Batı’nın kendisini vuran yaptırımlarının “etrafından dolanmak” için açıkça bir yöntem önermiş oldu.

‘KIŞ YAKLAŞIYOR’

Kanada Enerji Bakanlığı, 9 Haziran’da yaptığı açıklamada onarılmış olan türbinlerin yakında Almanya’ya gönderileceğini açıkladı. Açıklamada “Avrupa’nın Rus petrolü ve gazından uzaklaşırken bir yandan da güvenilir ve karşılanabilir enerjiye erişme imkanını desteklemek” ifadeleri yer aldı. Kararda ayrıca “Gerekli doğalgaz sevkiyatının yokluğunda Almanya ekonomisi çok ciddi zorluklar yaşayacak, Almanya vatandaşları da kış yaklaşırken evlerini ısıtamaz hale gelme riskiyle yüzleşeceklerdir.” dendi.

Rusya’nın Güney Afrika Büyükelçiliği’nin sosyal medya hesabından, Kanada’nın kararıyla dalga geçen bir paylaşım yapıldı. İleti metninde “Kanada hükümeti, Ukrayna’nın eleştirilerine rağmen, kendi Rus karşıtı kısıtlamalarının etrafından dolanma ve ‘Kuzey Akım’ gaz türbinini Almanya üzerinden Rusya’ya gönderme kararı aldı. Karar, Berlin’in artan enerji kıtlığının ortasında Ottawa’ya ricada bulunmasının üzerine geldi. #KışYaklaşıyor” ifadeleri kullanıldı. Aynı sosyal medya iletisinde “Kış Yaklaşıyor” (Winter is Coming) ifadesiyle hafızalara kazınan Taht Oyunları (Game of Thrones) dizisinden donan bir insan görüntüsü, “Daha çok yaptırıma ihtiyacımız var.” yazısıyla birlikte paylaşıldı.

İTALYA’YA ÜÇTE BİR AZALDI

İtalyan enerji firması ENI, Rus enerji şirketi Gazprom'un yeni bir kesintiye giderek bugün için yaklaşık 21 milyon metreküp gaz tedarik edeceğine ilişkin bildirim aldıklarını duyurdu. ENI'den yapılan açıklamada, "Gazprom, ENI'ye önceki günlerde yaptığı ortalama 32 milyon metreküp yerine bugün için yaklaşık 21 milyon metreküp/gün gaz tedariki edeceğini duyurdu. ENI, gaz akışına ilişkin yeni ve önemli değişiklik olması halinde daha fazla bilgi sağlayacaktır." denildi.

Gazprom, 15 Haziran'da ENI'ye gaz tedarikini yüzde 15 azalttığını açıklamıştı. Rus enerji firması, 17 Haziran'da da ENI'nin talep ettiği günlük yaklaşık 63 milyon metreküplük gaz miktarının sadece yüzde 50'sini karşılayacağını İtalyan firmasına iletmişti.

UKRAYNA: ZAYIFLIK GÖSTERGESİ

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Kanada’nın Kuzey Akım 1 türbinini Almanya’ya iade etme kararına tepki gösterdi.

Zelenski, “Bir terör devletine yaptırımlara böyle bir istisna getirilirse, yarın ne gibi istisnalar isteyecektir? Kanada bu türbini aslında Rusya'ya teslim etmiş oldu. Bir terör devletine yaptırımlara böyle bir istisna getirilirse, yarın ne gibi istisnalar isteyecektir? Bu soru çok tehlikeli. Üstelik sadece Ukrayna için değil, demokratik dünyanın tüm ülkeleri için de tehlikelidir.” dedi.

Zelenski, bu kararın Moskova tarafından bir ‘zayıflık göstergesi olarak’ görüleceğini belirterek, “Bu onların mantığı. Şimdi, Rusya'nın sınırlamaya değil, aynı zamanda en hassas dönemde Avrupa'ya gaz tedarikini tamamen kesmeye çalışacağına şüphe yok. Şimdilik hazırlamamız gereken şey bu, şu anda kışkırtılan şey bu.” ifadelerini kullandı.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Kanada’nın Kiev maslahatgüzarını konuyla ilgili bakanlık binasına çağrıldığı duyuruldu. “Karardan derin bir hayal kırıklığı yaşadıklarını” söylenen açıklamada, Kanada’ya kararı gözden geçirme çağrısı yapıldı. Rusya’nın enerjiyi “hibrit silah” olarak kullandığı iddia edilirken bu tip kararların Rusya’yı cesaretlendireceği uyarısı yapıldı. Ayrıca Rusya’nın söz konusu türbin olmadan da sevkiyatı yapabileceği ileri sürülen açıklamada “Bu teknik dayanağı olmayan bir şantajdır.” denildi.

GERİ ADIMI ABD DESTEKLEDİ

ABD Dışişleri Bakanlığı, Kanada'nın Rusya'ya yaptırım kapsamında alıkoyduğu, tamir için ülkede bulunan Kuzey Akım 1 türbinini, Almanya'ya iade etme kararını desteklediğini açıkladı. Kanada'nın, tamir için ülkede bulunan Kuzey Akım 1 türbinini Almanya'ya iade etme kararı, Ukrayna'nın tepkisine yol açarken konuya ilişkin bir açıklama da ABD'den geldi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, yaptığı yazılı açıklamada, "ABD, Avrupa enerji güvenliğini teşvik etme, Rus enerjisine olan bağımlılığımızı azaltma ve Kremlin üzerindeki baskıyı sürdürme taahhüdümüzde müttefiklerimiz ve ortaklarımızla birlikte. Bu bağlamda, Kanada hükûmetinin Kuzey Akım 1 boru hattında kullanılmak üzere doğal gaz türbinini Almanya'ya iade etme kararını destekliyoruz." ifadesini kullandı.

Price, kısa vadede türbinin, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinin gaz rezervlerini yenilemelerine, enerji güvenliklerini ve dayanıklılıklarını artırmalarına ve Rusya'nın enerjiyi koz olarak kullanma çabalarına karşı koymalarına olanak sağlayacağını iddia etti.