Aydınlık yazdı, ABD kabul etti: Amentum Libya'da
Gazetemizin birçok basın organı ve sosyal medya hesabında kaynak gösterilen haberinden sonra ABD resmen özel askeri şirket Amentum'un Libya'daki varlığını ve Dibeyde'ye bağlı güçleri eğittiğini kabul etti.
Aydınlık'ın 8 Nisan tarihli haberinin ardından dünya basınında da Amentum'un Libya faaliyetleri gündem maddesi haline gelince İtalyan haber ajansı Agenzia Nova, bir ABD Dışişleri yetkilisiyle irtibata geçti. Adı açıklanmayan kaynak, Pentagon ve Dışişleri Bakanlığıyla ortak çalışan Amerika merkezli karanlık firmanın Libya'da etkin olduğunu ve kolluk kuvvetleri personeline eğitim verilmesindeki rolünü teyit etti. Yetkiliye göre Amentum, Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı güçleri ülke 'dışında' eğitiyor. 12 Nisan tarihinde ise ABD Libya Büyükelçiliği kaynağın açıklamalarını doğruladı.
ŞİRKETİN ABD DEVLETİNDEN MÜŞTERİLERİ
Amerikalı yetkililer, söz konusu eğitimin Diplomatik Güvenlik Bürosu (Bureau of Diplomatic Security - DS) tarafından yönetildiğini ve Libya'daki kolluk kuvvetlerinin geliştirilmesini amaçlayan küresel bir programın parçası olduğunu söyledi. Bir ABD Dışişleri kurumu olan DS, kendi sitesinde vizyonunu ve misyonunu şu ifadelerle tanımlıyor:
“Misyonumuz, ABD dış politikasını ilerletmek ve ulusal güvenlik çıkarlarını korumak için dünya çapında güvenlik ve kanun uygulama çabalarına liderlik etmektir. Vizyonumuz, dünya çapında diplomasiyi ilerletmek için çevik ve proaktif istihbarat çalışmaları öncülüğünde bir güvenlik ve kolluk kuvvetleri teşkilatı olmaktır.”
Libya'daki görevleri arasında “terörle mücadele” de bulunan kurum, yine Dışişleri Bakanlığının bünyesinde yer alan Diplomatik Güvenlik Servisi (DSS) ile iç içe çalışıyor. DSS'nin ise yurt dışında sahada bulunan iki binden fazla “özel ajanı” olduğu ifade ediliyor. Wikipedia'ya göre her iki kurum da ABD Dışişleri Bakanlığının “güvenlik ve kanun uygulatma konularının çoğunluğu” için kullanılan birincil kanal durumunda. Amentum'un sitesinde DS'nin özel askeri şirketin “müşterileri” arasında olduğu görülüyor.
EĞİTİM KAPSAMINA ALINAN YENİ TUGAYLAR
Amerikalılar, Amentum'un kolluk kuvvetlerine eğitimi “Libya dışında” verdiğini ileri sürdü fakat daha fazla detay aktarmadı. 8 Nisan tarihli haberimizde Pentagon'dan bir heyetin şubat sonlarında başkent Trablus'a geldiğini, Tugay Komutanı Mahmud Hamza eşliğinde 444. Tugayı ziyaret ettiğini aktarmıştık. Ziyaret sırasında Amerikan heyeti, tugayın askeri altyapısının bir kısmını ülkenin batısındaki ortak güçlerin eğitimi için güvenlik şirketi Amentum'a devretmek üzere anlaşma sağlamıştı. African Intellegence sitesi, İtalyan ajansına konuşan ABD'li yetkilinin açıklamalarından sadece bir gün önce Amentum'un 444. Tugayın yanı sıra Zubi liderliğindeki 111. ve El-Hisan'ın komutasındaki 166. Tugayı da eğitim faaliyetleri içerisine aldığını bildirdi. Bunların hepsi, başında Abdulhamid Dibeyde'nin bulunduğu ve 2021 yılından beri “geçici” olarak anılan fakat bir türlü ülkeyi seçimlere götürmeyen Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı güçler. Eğitim çalışmaları Amentum ve ABD Dışişleri Bakanlığına bağlı DS arasında koordine edilmekte olup, Libya'nın batısındaki çeşitli silahlı grupları birleştirme amacına da sahip.
CEVAPSIZ KALAN SORULAR
ABD'li kaynak beklendiği üzere özel askeri şirketin Trablus'ta milisleri eğittiği ve Libya'da bu silahlı grupları Dibeyde'nin Ulusal Birlik Hükümeti'ne entegre etmek için bulunduğu yönündeki bilgileri yalanladı. ABD Silahlı Kuvvetlerinin "hem batıdan hem de doğudan Libya kuvvetleriyle değişim ve anlaşmalar yaptığını, öncelikle Libya güvenlik kurumlarını birleştirmeye ve iletişim hatlarını açık tutmaya yönelik devam eden çabaları desteklemeye odaklandığını" söylemekle yetindi. Dışişleri yetkilisi elbette Amentum'un Libya'nın Zeviye kentinde yer alan ülkenin en büyük petrol rafinerisi civarında silahlı çatışmalara müdahil olduğundan, orada asıl bulunma amacının rafinerileri ve karlı tedarik yollarını kontrol altına almak, Libya'daki uluslararası rekabette Amerika'yı öne çıkarmak olduğundan bahsetmedi. Doğal olarak ABD'nin güvendiği isim Dibeyde'nin tam olarak da bu çıkarlar için 2021'den beri iktidarda tutulduğundan ve bu karşılıklı menfaat ilişkisinin getirilerinden de söz etmedi. Fakat kaynak, ABD'nin Libya güçleriyle askeri anlaşmalarının “birçoğunun” Libya dışında eyleme geçtiğini de sözlerine ekleyerek, ülke içindeki operasyonları da tümüyle reddetmemiş oldu. Yetkiliye göre bu faaliyetler arasında kolluk kuvvetlerine verilen eğitimin yanı sıra Libyalı “kuvvet heyetleriyle güvenlik seminerleri, sempozyumlar ve konferanslar” ile “çok taraflı bölgesel askeri tatbikatlar” da yer alıyor.
AYDINLIK 3 MART VE 8 NİSAN'DA YAZDI
Böylelikle barış ve güvenliği sağlama kisvesi altında Afrika'ya girerek Benin ve Somali'de yüz milyonlarca dolarlık askeri ihaleler kapan, Pentagon'dan Afrika kıtasındaki biyolojik tehditleri azaltmak ve çeşitli Afrika ülkelerinde biyolojik laboratuvar deneyleri yapmak için sözleşmeler alan Amentum'un Libya'ya kadar uzandığı doğrulanmış oldu. ABD'li yetkililer şirketin resmi olarak bildirilen Benin ve Somali'deki faaliyetlerinin Afrika Barışı Koruma Programı (Africap) kapsamında olduğunu iddia ederken, Libya'nın hangi programın parçası olduğu merak uyandırıyor. Basında çıkan haberlerden önce Washington, Amentum'un Libya'daki varlığına dair hiçbir açıklama yapmamıştı. Aydınlık'ın tüm bu gelişmeleri duyurduğu 3 Mart ve 8 Nisan tarihli haberleriyle birlikte uluslararası basında ve sosyal medyada dile getirilen mesele, ABD'nin Amentum'un Libya faaliyetlerini kısmen de olsa kabul etmesine yol açtı.
DİBEYDE'NİN 'BAŞARISININ' SIRRI
Kaddafi rejiminin yıkılmasının ardından Libya'da hala istikrar sağlanabilmiş değil. Ülkenin geneline hakim bir irade de bulunmuyor. Dibeyde liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti 2021 yılında ABD'nin baskısıyla Libya'ya dayatıldı. Ülkenin doğusunu kontrol eden Temsilciler Meclisi 21 Eylül 2021'de Ulusal Birlik Hükümeti'ne karşı gensoru önergesini kabul etti. Geçici sıfatıyla kurulan hükümet ülkeyi seçimlere taşıma görevine sahipti fakat Dibeyde bunu tercih etmedi. Yakın bir zamanda da seçimlere gidilmesi öngörülmüyor. Ülkenin batısını Trablus merkezli Ulusal Birlik Hükümeti, doğusunu ise General Halife Hafter'in desteklediği Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi yönetiyor. Doğu'da tek bir ordu bulunurken, batı tarafında ise Dibeyde-Amentum ortaklığıyla birleştirilmeye çalışılan ve birbirleriyle de çatışan silahlı milis grupları yer alıyor. ABD güvendiği bir isim olan Dibeyde'yi iktidara getirerek ve orada tutarak bölgedeki nüfuzunu arttırdı. African Intellegence sitesine göre ABD'nin Libya'daki silahlı gruplara verdiği destek, birçok Libyalı siyasetçinin istifa etmesi ve yeni bir hükümete yol açması çağrılarıyla karşı karşıya olan zor durumdaki Başbakan Dibeyde için siyasi bir can simidi olabilir. Dibeyde, Aralık 2021'de yapılması planlanan seçimleri yapmamasına rağmen iktidara tutunmayı işte bu şekilde başardı.
AHTAPOTUN KOLLARI LİBYA'YA UZANIYOR
Özel askeri şirketin ekipleri, şubat ayı başlarında Libya’nın başkenti Trablus’taki Mitiga Hava Üssü'ne ulaştı. Yerel kaynaklar ekiplerin varışından önce Amentum'un Kıdemli Başkan Yardımcısı John Bozarth'ın Trablus'ta görüldüğünü bildirdi. Nisan ayının başlarında Suudi yayını Şarkul Avsat Amentum'un Zeviye kentinde ülkenin en verimli petrol rafinerisinin yakınlarında silahlı çatışmaya girdiğini aktardı. Şirket, başında Abdulhamid Dibeyde'nin bulunduğu “geçici” Libya Ulusal Birlik Hükümeti'nin onayıyla ülkenin batısındaki silahlı grupları birleştiriyor, ABD'nin nüfuz alanının genişletilmesine yardımcı olarak başta Türkiye olmak üzere Libya'da rekabet içinde olan tüm güçleri bölgeden çıkartmak istiyor.