Bakire bir insan doğum yapabilir mi? Bilim dünyasından yeni gelişme...

Drosophila melanogaster türünden bir meyve sineği, meyve sineklerinin partenogenez veya bakire doğum yoluyla üremesini sağlamak için gen düzenlemesini kullanan yakın tarihli bir çalışmada yer alanla aynı. Deney, üreme yönteminden sorumlu genleri izole ederek tarihi bir ilke imza attı.

Tarihi bir ilke imza atan bilim insanları, meyve sineklerinde bakire doğumu teşvik etmek için gen düzenlemesini kullanarak partenogenez olarak bilinen ilgi çekici fenomenin gizemlerini çözmede önemli bir adım attılar.

Araştırmanın yazarlarından, İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nde gelişim biyoloğu olan Alexis Sperling, araştırmaya dahil olan meyve sineği türlerinde bakir doğumların doğal olarak gerçekleşmediğini söyledi.

Ancak Sperling ve ekibi, Current Biology dergisinde 28 Temmuz'da yayınlanan bir çalışmaya göre, erkek meyve sinekleriyle etkileşime girmeden tamamen kendi başlarına üreyebilen dişi meyve sinekleri nesilleri üretmek için gen mutasyonlarını kullanmayı başardı.

Bakire doğumlar birçok hayvan türünde doğal olarak meydana gelirken ve fareler de dahil olmak üzere diğerlerinde hücreler manipüle edilerek indüklenirken, bu araştırma bilim insanlarının partenogenezi bu tür üreme yeteneğine sahip olmayan bir organizmada kalıcı ve kalıtsal bir özellik haline getirmek için belirli genleri ilk kez izole etmelerine işaret etti.

Bu başarı bilim kurgu ürünü gibi görünse de, dikkat: Bu, insanlarda bakire doğumların habercisi değil. Spierling bu konuda şunları söyledi:

Memelilerde (partenogenezi) engelleyen çok sayıda neden var. ...Bunun için daha çok genetik çeşitliliğe ihtiyacımız var.

Ancak bu çalışma, hayvanlar aleminde üremenin anlaşılmasında önemli bir ilerlemeye işaret ediyor. Ve bu bilgi, çok çeşitli araştırma çabalarında anlatılmamış faydalar sağlayabilir.

Spierling bu faydaları şu şekilde sıraladı:

İçinde yaşadığımız dünyanın temel yönlerini anlamamız gerektiğini düşünüyorum. Ve bazen gelecekteki uygulamaları bilemeyiz. Örneğin cinsel üremenin nasıl gerçekleştiğini anlamaya, gelecekte IVF (tüp bebek) yapabileceğimizi bilmeden başladık.

BAKİRE DOĞUM İÇİN NE YAPILDI?

Partenogenez, yılanlar, kuşlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, köpekbalıkları ve timsahlar da dahil olmak üzere bir dizi farklı hayvan türünde doğal olarak gözlemlenmiştir.

Bazı meyve sineği türlerinin partenogenez yeteneğine sahip olduğu bilinirken, diğerlerinin olmadığı bilinmektedir. Sperling ve meslektaşları da bu noktadan yola çıktı: Biri yalnızca cinsel yolla üreyen, diğeri ise partenogenez yeteneğine sahip olduğu bilinen iki Drosophila mercatorum türünün genomlarını dizilediler.

Araştırmacılar daha sonra ikisini karşılaştırabildiler ve onlara partenojenik yetenekler kazandırmış olabilecek spesifik genleri daraltabildiler.

Sperling, "Elimizde bir liste vardı ve ben bu listeyi gözden geçirerek temelde ne olabileceğini düşündüğüm şeyleri (partenogenezi tetikleyen genler) seçtim" diye bu yöntemi ifade ediyor.

Ardından ekibi, partenogenez yoluyla ürediği hiç gösterilmemiş olan başka bir meyve sineği türüne, Drosophila melanogaster'e yöneldi. Deneme ve yanılmalardan sonra araştırmacılar, deneydeki dişi Drosophila melanogaster sineklerinin yaklaşık %11'inde partenogenezi tetiklemek için doğru genleri eklemeyi başardılar. Ve yavrularından bazıları da bu uygulamayı yapabildi.

Araştırmacılar meyve sineklerini "model organizmalar" olarak kabul edildikleri için kullandılar; yani sinekler, bilim insanlarının biyolojiyi daha iyi anlamak için uzun süredir derinlemesine çalıştıkları organizmalar listesinde yer alıyor. Meyve sineklerinin yaklaşık 80 günlük kısa yaşam süreleri, nesiller boyunca meydana gelen değişiklikleri nispeten hızlı bir şekilde gözlemlemeyi kolaylaştırmıştır. Ve meyve sinekleri üzerine yapılan önceki araştırmalar o kadar kapsamlıdır ki, bazı sinekler için genetik mutasyonları çevrimiçi olarak sipariş etmek mümkün olmuştur.

BU BULUŞ NE ANLAMA GELİYOR?

Araştırmacılar, meyve sineklerinde partenogenezi tetikleyebilmiş olmalarının, bu fenomenin diğer hayvan türlerinde de kolayca tekrarlanabileceği anlamına gelmediğini belirttiler.

Cambridge Üniversitesi'nde gelişim biyoloğu olan Alexis Sperling bu konuda şunları söyledi:

Her bir geni ya da her bir gen kombinasyonunu test etmedik. Yani partenogenezle ilgili, bizim bakmadığımız başka genleri de içerebilecek farklı şeyler var.

Ancak bu çalışma, partenogenezin bir gün diğer hayvanlarda nasıl teşvik edilebileceğine dair bir yol haritası sunuyor. Sperling, "Bu, bir tür yapmak ve işe yarayıp yaramadığını görmek zorunda olduğunuz bir şey" dedi.

Sperling, araştırmanın, erkek eşler mevcut olmadığında üremek için partenogenezi kullanan bazı mahsul zararlılarının ele alınmasına potansiyel olarak yardımcı olabileceğini, bu da onların sürüler halinde çoğalmasına ve aşırı nüfus oluşturmasına izin verdiğini ekledi.

Örneğin pestisitler Birleşik Krallık'taki bir güve türünde erkeklerin üreme yeteneklerini durdurdu ve dişiler sayılarını katlanarak artırmak için bakire doğum yapmaya başlayabildi.

Pestisitlerin tamamen etkili olmadığı açık. Sperling, ekibinin çalışmalarının, haşere popülasyonlarını engellemek için daha iyi yöntemlerin nasıl geliştirileceği konusunda bilgi vermesini umduğunu söyledi.

Sperling, "Haşere kontrolü için eşeyli üremeyi engelleyen başka tür mekanizmalar var mı? Bunlara gerçekten bakılması gerekiyor" dedi.

Virginia Polytechnic Institute and State University'de araştırmacı olan ve kısa süre önce timsahlarda kaydedilen ilk bakire doğumla ilgili bir çalışma yayınlayan Dr. Warren Booth, Sperling ve ekibinin araştırmasının hemen ilgisini çektiğini ve heyecan verici olması için hemen gerçek dünya uygulamalarına yol açması gerektiğine inanmadığını söyledi. Booth yeni çalışmada yer almadı.

Booth, "Yaptığımız şeylerin çoğu, temel biyoloji anlayışımızı ilerlettiğimiz için olmalı," dedi.

"Bence bu harika bir makale" diye ekleyen Booth, partenogenez üzerine yaptığı çalışmaların uzun zamandır öne sürdüğü genetik, kalıtsal bir özellik olduğunu doğruladığını belirtti.

Booth, "On yıl önce bir genomu 1.000 dolara dizileyebileceğimizi düşünmüyorduk ama şimdi dizileyebiliyoruz" dedi. "Yani teknoloji dramatik bir şekilde değişiyor. Ve sanırım asla asla diyemeyiz. Çok kısa bir süre içinde gen düzenlemede de benzer bir devrim yaşanırsa bu beni şaşırtmaz" cümlesini kurdu.

 Kaynak: CNN