Bangladeş'te dang salgını! Dang humması nedir? Dang humması nasıl bulaşır?

Bangladeş'te dang humması vakalarında önemli bir artış yaşanırken, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sivrisinek vektör popülasyonunun kontrol altına alınması ve sivrisinek kovucuların kullanılması ve uzun kollu giysilerin giyilmesi gibi bireysel maruziyetin en aza indirilmesi için çaba gösterilmesi çağrısında bulundu.

BANGLADEŞ'TE DANG SALGINI!

DSÖ tarafından Cuma günü yayınlanan bir rapora göre, Haziran sonundan bu yana hızla tırmanan salgında, 1 Ocak ile 7 Ağustos tarihleri arasında toplam 69.483 doğrulanmış vaka ve 327 ölüm vakası görülmüş olup, vaka ölüm oranı yüzde 0,47'dir. Raporda vakaların Güney Asya ülkesindeki 64 bölgenin tamamından bildirildiği belirtildi.

Temmuz ayında toplam vakaların yüzde 63'ünü ve ölümlerin yüzde 62'sini oluşturan 43.854 vaka ve 204 ölüm bildirilmişti. DSÖ, rakamlardaki keskin artışın son beş yıla kıyasla daha önce görülmemiş olduğunu ve devam eden salgının ciddiyetini vurguladığını söyledi.

DSÖ, "Dang hummasının daha yüksek oranda görülmesi, Bangladeş genelinde sivrisinek popülasyonunun artmasına neden olan yüksek sıcaklıklar ve yüksek nem ile birlikte olağandışı bir yağış miktarı bağlamında gerçekleşiyor" dedi.

DANG HUMMASI NEDİR?

Aedes sivrisinekleri tarafından bulaştırılan viral bir hastalık olan dang humması, genellikle baş ağrısı, yüksek ateş, bitkinlik, şiddetli kas ve eklem ağrısı, şişmiş bezler, kusma ve döküntü gibi semptomlar geliştiren akut bir hastalığa neden olmaktadır.

Dang ateşi tüm dünyada tropikal ve subtropikal bölgelerde endemik olarak görülen, şiddetli grip benzeri semptomlara neden olan viral bir hastalıktır. Kırılmış gibi kemik ağrılarına neden olduğu için ’kırık kemik humması’ olarak da bilinir. Etkeni flavivirüs ailesinden Dang virüsüdür. Dang virüsünün bilinen 4 tipi vardır. Bir tipiyle hastalık geçirenler diğer tipleriyle de tekrar hastalanabilirler.

DANG HUMMASI NASIL BULAŞIR?

Aedes cinsi sivrisinekler tarafından taşınır ve bulaştırılır. Aedes türü sivrisinekler (Ae. Aegypti veya Ae. Albopictus) dang , zika, chikungunya ve diğer virüsleri de bulaştıran enfekte olmuş ısırığı ile insanlara bulaşır. Bu sivrisinek göreceli olarak temiz su kaynaklarını tercih ettiğinden evlerde su basmaları, kanalizasyon boruları gibi yerler bu türün yerleşimi için ideal olabilmekte, bu nedenle salgınlarda kentsel yayılım da gözlenebilmektedir. Bu sivrisinekler genellikle kovalar, hayvan kapları, çiçek saksıları ve vazolar gibi durgun su tutan kaplara yumurta bırakırlar.

Dang, chikungunya ve zika'yı yayan bu sivrisinekler gece ve gündüz ısırırlar. Sivrisinekler virüs bulaşmış bir kişiyi ısırdıklarında enfekte olurlar. Enfekte sivrisinekler daha sonra virüsü ısırıklarla diğer insanlara yayarlar. Dang ile zaten enfekte olan hamile bir kadın virüsü hamilelik sırasında veya doğum sırasında bebeğe geçirebilir. Bugüne kadar, anne sütüyle bulaşma olduğuna dair tek belge yayınlanmıştır. Emzirmenin yararları nedeniyle, annelerin dang riski taşıyan bölgelerde bile emzirmesi tavsiye edilir. Nadiren, kan nakli, organ nakli veya iğne yaralanması yoluyla da virüs yayılabilir.

BELİRTİLER NELERDİR?

Enfekte sivrisineğin ısırmasıyla dang virüsü deriden girer, kana karışır ve ateşin yükselmesinden 24 saat sonra hastaların kanında bol miktarda bulunur. Dang ile enfekte olan her dört kişiden biri hastalanır. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde hayatı tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Hafif dang humması semptomları, ateş, ağrı ve sızı veya döküntüye neden olan diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Dünya Sağlık Örgütünün son sınıflandırmasına göre dang enfeksiyonları 4 klinik tipte ortaya çıkabilir:

• Tanımlanamayan ateş veya viral sendrom

• Klasik Dang ateşi

• Dang hemorajik ateşi

• Dang şok sendromu

Dang hemorajik ateşinde tablo, diğer semptomlarla birlikte 2-7 gün süren bir ateş ile karakterizedir. Dang semptomları tipik olarak 2-7 gün sürer. Çoğu insan yaklaşık bir hafta sonra iyileşir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde yaşamı tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Ateşin düşmesini takiben inatçı kusma, şiddetli karın ağrısı ve nefes almada zorluk gibi belirtiler gelişebilir. Bunlar periferik damarların geçirgenliğinde aşırı artışa bağlı olarak karın ve akciğer zarı boşluklarında sıvı toplanmasıyla sonuçlanacak 24-48 saatlik bir periyodun başlangıç işaretleridir. Eğer tedavi ile düzeltilemezse dolaşım yetmezliği ve şok ile hasta kaybedilir. Dang ateşinin akla getirilmesinde şu öykü ve bulgular yol gösterici olabilir:

• Ani başlangıçlı en az 2-7 gün süren akut ateşli hastalık,

• Baş ağrısı, tipik olarak göz arkasında ağrı,

• Kas ve eklem ağrıları,

• Döküntü ve kanama bulguları (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanaması…),

• Aynı yer ve zamanda dang vakalarının bulunması ve temas öyküsü,

• Endemik bölgeye seyahat öyküsü,

 Kaynak: Xinhua - seyahatsagligi.gov.tr