Bel romatizması erkeklerde 2,5 kat daha sık görülüyor

Omurga ya da bel romatizması denen Ankilozan Spondilit, genç yaşlarda ortaya çıkan; omurgayı omurga ile kalça kemiği arasındaki eklemi etkileyen ağrılı, yangılı bir romatizma türüdür. Yangı sonucu bu iki kemik birleşerek tek bir kemik hâlini alır. Sakroiliak eklem yani omurganın alt bölümü ile leğen kemiklerinin arasında kalan bölge çoğunlukla ilk olarak etkilenir. Zaman içinde hastalığın ilerlemesi ile tüm omurga boyunca etkisini gösterebilir. Hastanın başta bel bölgesi olmak üzere kalça, omurga, diz, ayak bileği ve diğer eklemlerinde de iltihaplanma oluşabilir ve buna bağlı hareket kısıtlanmaları gözlenir.

AYIRICI TANI

Omurganın alt bölümünden başlayarak boyun bölgesine kadar tüm disk kenarları ve bağlarda iltihaplanma ve sonrasında kemikleşme görülür. Bunun sonucunda omurganın üst kısmında ön tarafa doğru eğrilik oluşur. Yaşam kalitesini düşüren bu hastalığın gidişi ve şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterir. Hastaların büyük çoğunluğu kendi başlarına hayatlarına devam edebilseler de, hastalığın ilerleme gösterdiği bir grup hastada omurga hareketi bütünüyle kısıtlanabilir. Hastalık, ara sıra gelişen atak dönemleri ile alevlenir. Kireçlenme, bel fıtığı, kemik erimesi ile karıştırılır. Ancak kireçlenme ve kemik erimesi yaşlılarda görülürken bu hastalık gençlerde görülür.

20 YAŞ SONRASINDA

Kronik hastalık olan Ankilozan Spondilit genellikle erkeklerde kadınlara oranla iki üç kat daha fazla görülür. Kalıtsal etmenlerin oldukça belirleyici olduğu hastalık erkeklerde daha hızlı ilerler. Mikrobik olmayan iltihaplı romatizma hastalığı ülkemizde her 200 erkek ve 500 kadından birinde görülür. Çocuklarda 10 yaşından sonra kalça ve diz bölgesinde iltihaplanma ile görülen bu hastalık genellikle 20 yaşından sonra başlasa da belirtileri hemen ortaya çıkmaz. Sıklıkla omurga, omuz, leğen kemiği, kalça, göğüs kafesi, diz, el ve ayak bileklerinde iltihaplanma oluşur. Ankilozan Spondilit hastalığına tam olarak neyin sebep olduğu bilinmese de, laboratuvar testi ile tespit edilebilen HLA-B27 geni taşıyan kişilerde hastalığın görülme sıklığı çok daha fazladır. Türkiye'de Ankilozan Spondilit tanısı konan kişilerin yüzde 80'i HLA-B27 genini taşırken, Avrupa ülkelerinde bu oran yüzde 95'tir. Birinci dereceden akrabalarına bu hastalığın teşhisi konmuş kişilerin hastalığa yakalanma oranı yaklaşık yüzde 20'dir.

AĞRI UYKUDAN UYANDIRABİLİR

Bel ve omur ağrısı yakınması ile başlar. Başlangıç döneminde hafif şiddetli olan ve fark edilmeyen bu ağrılar, zaman içinde artış gösterir. Sırt, boyun, omuz ve kalçalarda da hissedilen ağrılar, sabah saatlerinde ya da istirahat ederken fazla iken, gün içinde, hareket hâlindeyken azalır. Kişi uykudan uyandıktan sonra yaklaşık yarım saat boyunca tutukluk hisseder ve ayağa ilk kalktığında topuk ağrısı hissedebilir. Bunun sebebi dinlenen eklemlerin ağrı potansiyellerinin artmasıdır. Ağrı gece uykusundan uyandırabilir. Hastaların el ve ayak, diz, kalça, omuz eklemlerinde ve göğüs kafesinde ağrı ve şişlikler olabilir. Hastalığın ilerleyen aşamalarında omurların kaynaşması sonucu oluşan kemik yapıları sebebiyle ağrı ve sertliğe omurgada hareket kısıtlılığı ve omurganın öne doğru eğrilmesi eşlik edebilir. Kadınlarda bu durum genellikle görülmez. Ancak daha sık olarak boyun bölgesinde hareket kısıtlılığı görülebilir. Kas iskelet sistemi dışında gözde kızarıklık ve ağrı, iltihaplı bağırsak hastalıkları ve böbrek rahatsızlıkları da gözlenebilir. Ağrı ve diğer yakınmaların şiddeti, kişinin yaşam tarzına ve fiziksel durumuna göre değişkenlik gösterse de 3 aydan daha uzun süre bu tip şikayetleri olan kişilerin, uzman bir hekime kontrollerini yaptırması önemlidir.

Hastalığın teşhisi uzman romatoloji hekimi tarafından konur. Hastanın hikayesi kapsamlı bir şekilde dinlendikten sonra ailede Ankilozan Spondilit hastalığı bulunan kişinin varlığı sorgulanır. Fizik muayenede hareket kısıtlılığı testleri uygulanır. Nefes alışverişi esnasında göğüs bölgesinde oluşan şişmenin normal olup olmadığı ile omur eklemleri ve bacak hareketlerinin durumu incelenir. Gerekli durumlarda radyolojik görüntüleme ve laboratuvar testleri istenir.