Belarus’tan ŞİÖ’ye tam üyelik hamlesi
Çok kutuplu dünya kurulurken, NATO ve Batı’nın hamlelerine karşı Avrasya ülkeleri birliğini kuvvetlendiriyor. İran’ın katılımından sonra Belarus da Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) tam üyelik için başvuruda bulunuyor.
NATO’nun Doğu’ya doğru genişleme hamleleri Ukrayna kriziyle çıkmaza girerken ŞİÖ kendini büyütüyor. 1996 yılında 5 üye ülkeyle (Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan) birlikte kurulan ŞİÖ şu anda 9 üyeye sahip. Ayrıca örgütte 3 gözlemci ve 6 da diyalog ortağı ülke bulunuyor. Türkiye 6 diyalog ortağından biri.
Ukrayna krizinde Rusya gibi yaptırımlara uğrayan Belarus da tam üyelik işlemleri için harekete geçti. Açıklama Rusya Devlet Başkanı ŞİÖ Özel Temsilcisi Bahtiyar Hakimov’dan geldi.
‘BİR AN ÖNCE KABUL ALMAK İÇİN BAŞVURDULAR’
Rusya Devlet Başkanı'nın ŞİÖ Özel Temsilcisi Bahtiyar Hakimov, Belarus'un ŞİÖ'ye dahil edilmesini hızlandırmak için örgütün liderliğine başvurduğunu söyledi. Hakimov’un aktardığına göre öneri Belarus’un Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı ve bakanlıklar arası bir formatta geliştirildi. ŞİÖ Ulusal Koordinatörler Konseyi'nin Taşkent'te yapılan toplantısında konuşan Hakimov, “Belarus tarafı, örgüte bir an önce kabul edilmelerini isteyerek, Belarus Devlet Başkanı'nın ŞİÖ’ye üyelik başvurusunda bulunma önerisinin hazırlandığını ilettiler.” dedi.
2021 Eylül ayında İran’ın katılımıyla birlikte üye sayısı 9 ülkeye çıkan ŞİÖ’de Belarus gözlemci ülke konumunda. İran, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Çin, Pakistan, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan, örgütün 9 üyesi.
LUKAŞENKO’DAN ÖRGÜTE MESAJ
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, örgütün kuruluş yıldönümünde bir mesaj paylaştı. Lukaşenko’nun basın servisinin aktardığı bilgiye göre, Belarus Devlet Başkanı, Şanghay İşbirliği Örgütü Genel Sekreteri Zhang Ming'e örgütün 21. kuruluş yıldönümü dolayısıyla tebriklerini iletti. Kutlama mesajı “Tarihi boyunca Avrasya bölgesinin istikrarlı ve ilerici gelişimine önemli katkılarda bulunmuş olan Şanghay İşbirliği Örgütü'nün 21. yıl dönümü vesilesiyle lütfen tebriklerimi kabul edin.” ifadeleriyle başlıyor. Mesajda “barışı koruma ve güven inşa etmede, çok disiplinli ekonomik ve insani işbirliğini derinleştirmede somut sonuçlar ortada olduğunu” belirten Lukaşenko, “Birçok ülkenin çeşitli ortak projeleri uygulama fırsatı gördüğü örgütün tutarlı genişlemesi, yeni katılımcıların katılımıyla örgütün artan yetkisinin kanıtıdır.” ifadelerini kullandı. Örgütteki etkin katılımlarının devam edeceğini belirten Lukaşenko, ŞİÖ katılımcılarının, “Şanghay ruhuna” bağlılıkları sayesinde ortak refah ve ilerlemede engelleri aştığını ifade etti. Lukaşenko mesajının sonunda Zhang Ming'e sağlık, esenlik ve sorumlu görevinde büyük başarılar diledi.
ABD’NİN ASKERİ VARLIĞINI SONA ERDİRME GÖREVİ
Genel olarak yalnızca ekonomik işbirliği örgütü olarak anılan ŞİÖ, temelinde askeri bir yapıyı da barındırıyor. Üye ülkelerin, kurulduğundan bu yana önemli askeri tatbikatlar yaptığı örgüt, askeri olarak görevlerinden birisini 2005 yılında açıkça belirtmiştir. 2005’teki ŞİÖ Zirvesi’nde, ABD’ye Orta Asya’daki askeri varlığına son verme çağrısı yapıldı. Bunun üzerine, Özbekistan’daki ABD askerleri ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
Ağustos 2007'de ŞİÖ'ye üye altı ülke, Rusya'nın Ural Dağları'nda 'Barış Misyonu 2007' adıyla ortak bir askeri tatbikat yaptı. 2016 yılında da Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkelerinin silahlı kuvvetlerinin terörle mücadele tatbikatı Kırgızistan'ın kuzeyinde “Barış Misyonu 2016” adıyla yapılmıştı.
ÇİN’DEN TÜRKİYE’YE DESTEK
Çin Dışişleri Bakanlığı, 2016 yılında Türkiye'nin ŞİÖ ile iş birliğini derinleştirme arzusuna büyük önem verdiklerini bildirdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Geng Shuang, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Şanghay İşbirliği Örgütüne ilişkin açıklamalarına yönelik, "Türkiye'nin ŞİÖ ile iş birliğini derinleştirme arzusuna büyük önem veriyoruz." İfadelerini kullanmıştı.
Geng olağan basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ŞİÖ'ye katılımının düşünülebileceği yönündeki açıklamasının sorulması üzerine, Türkiye'nin Avrasya'da önemli bir ülke olduğunu belirterek, ŞİÖ'nün de önemli bir diyalog ortağı olduğunu vurguladı.
Çin'in, Türkiye'nin ŞİÖ ile iş birliğini derinleştirme arzusuna büyük önem verdiğini belirten Geng, Pekin yönetiminin, üye ülkelerle örgütün hukuki yapısının düzenlenmesi konusunda çalışmak istediğini belirtti.