Sosyal Denge Tazminatı ve Norm Kadro
Ege’de başta İzmir olmak üzere belediyeler yangın yeri. Ak Partilisi, CHP’lisi, eski ve CHP’lisi fark etmiyor. Çalışanlar ya kapının önünde ya da maaşlarını veya tazminatlarını alamıyorlar. Memurların sendikal haklarını uzmanına sorduk
Belediye çalışanı memurların mali ve sosyal hakları, Anayasanın 128/2 maddesine göre düzenleniyor. Aylık ve ödenekleri, İller Bankası aracılığıyla Hazine’den ödenirken, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri de saklı kalıyor. Genel olarak mevzuatın işleyişi ise 657 dışında Belediye, Büyükşehir, İl Özel İdaresi, Mahalli İdare Birlikleri ve KHK olmak üzere altı ayrı kanunla belirleniyor. Memurların örgütlendiği 11 işkolundan biri Yerel Yönetim Hizmetleri. Kamu-Sen Federasyonu’na bağlı Türkiye Yerel Hizmetler Sendikası (TYHS) İzmir Şube Başkanı Şevket Güçlü ile belediyelerdeki memurların son durumunu konuştuk, düğüm ‘Sosyal Denge Tazminatı’nda atıldı.
MAAŞLARI İLLER BANKASI GÖNDERİR
Şevket Güçlü 2009 yılında beri sendika mücadelesi içinde. Son 4 yıldır da Şube Başkanı. Belediye memurlarının sıkıntısını birkaç yönden özetliyor: Son tasarruf tedbirleri kapsamında, 15 Mayıs’tan beri mevzuatsal paralarda kısıtlamalar olmuş. Çünkü maaşlar, İller Bankası’ndan geliyor! Bu kısıtlamalar, ilk kez olmamış, pandemi döneminde de benzer bir kemer sıkma olduysa da ödemeler aksamamış. Kısıtlamanın adı Sosyal Denge Tazminatı. Şevket Başkan ağzından dinleyelim:
“İzBB’de seçimlerden önceki 3 ay için geçerli olmak üzere Sosyal Denge sözleşmesi yapıldı. Çünkü, mevzuat gereği, önceki sözleşme 31 Aralık 2023’te bitmişti. Yetkili sendika belediye seçimlerini geçmeyecek şekilde son 3 aylık bir Sosyal Denge yaptı. Yani 1 Nisan 2024 itibariyle sosyal denge sözleşmemiz yok! Ancak yasaya göre, geçmişteki alacaklarımızı almamız gerekiyor.”
- Ne kadarlık bir farktı bu alacak?
Sosyal Denge Tazminatı olarak 14 bin lira aylık, artı 6 ikramiye alıyorduk. Yeni sözleşme imzalamadık. Bizler aylık ücretle geçiniyoruz ve aldığımız kadarını harcamaya alışığız. Ona göre hayatımızı idame ettiriyoruz. Çalışanlar, aldığımız sosyal denge tazminatına göre borçlandılar, kredi aldılar, yükümlülük altına girdiler. Toplam 6200 personelden bahsediyoruz.
- Yetkili sendika kim?
Tüm Bel-Sen yetkiliydi, Tüm Yerel-Sen ve üçüncüsü de bizdik. 15 Mayıs yapılan seçimde, 161 farkla yetkiyi tekrar Tüm Bel Sen aldı. Tekrar görüşme yetkisi onlara geçti. Aslında yeni sözleşme, 1-14 nisan arası imzalanabilirdi, ama böyle olmadı… Yeni sendikanın belirlenmesi beklendi. Bizler hızlıca yapılmasından yanayız. Ortada ekonomik buhran var, ama biz öznesi değiliz. Sebebi biz çalışanlar değiliz.
BAŞKANIN İKİ DUDAĞI ARASINDA
- Şimdi de araya bayram girecek… bu ay da geçer mi?
Geçen hafta görüşülecekti, Ankara’da Belediye Birliği seçimleri var, görüşemediler. Şimdi de bayram geliyor. Geriye dönük 3 aylık bir sıkıntı devam ediyor. Büyükşehir’de ilk soru sosyal denge ne olacak? Belki parayı kesecek… Ek göstergeyle hesaplayınca 8.600 brüt ek ödeme olacak, ama bizim yaptığımız sözleşme 14 bin lira net olunca, vergi diliminden etkilenmiyordu.
- Sosyal Denge tazminat ödemeleri ne durumda? Onlar ödeniyor mu?
Sosyal denge sözleşmesi belediye başkanının iki dudağı arasına bırakılmış. Bir zorunluluk yok. Bize yasal bir hak olarak bize verilmiş olsa sıkıntı yok. Beş yılda bir belediyelerde sendikalar değişir. Bu bu sendikalarla sosyal denge sözleşmesi imzalamak istiyorum, diyor. Yeni gelen başkan başka bir sendika ile çalışmak istiyor. İnsanlar istese de istemese de sendika değiştiriyor. Siyaset eliyle sendika mücadelesi yürüyor.
Bugün Çiğli Belediyesinde hala iki aylık sosyal denge içerde. Karşıyaka: iki sosyal denge içerde. Konak: iki ay gecikmeyle yatırdı. 31 Mart sonrası hiçbir belediye sosyal denge sözleşmesi yapmadı.
YAPACAĞIMIZ BİR ŞEY YOK!
- Belediye memurları maaşlarını zamanında alıyor mu?
Bayraklı Belediyesi örneği var. 15 Mayıs’ta yatırılması gereken sosyal denge farklarını yatırmadı.
- İller Bankası gönderdi, Belediye el mi koydu?
Gecikmeli ödüyor! Memuriyette 11 işkolu var. Bunun 10 işkolu genel bütçeden maaş alırken, belediye “param yok” diyerek yüzde 30’unu kesebiliyor. Yapacağımız bir şey yok! 10 gün geciktirip ödüyor. Yakında Foça belediyesinde oldu. İller bankasından gelen parayı keserek (yüzde 10) ödedi. Memur maaşı öncelikle yatırılır. Foça’da 10 gecikmeyle ödedi. Aynı şekilde Germencik Belediyesi de maaşı 2 taksitte yatırmış. Nerde görülmüş?
- Bayraklı’da farklı bir durum var mı?
Bütün belediyeler krizdeyim diyor. Bayraklı’da Belediye Başkanı orada meclis üyeliği yaptı. Aynı partide kaldılar. Ama Mayıs 15’de sosyal dengeyi ödemedi! 15 gündür tüm sendikalar orada grevde. Biz de genel merkezimiz onayıyla 2 hafta uzattık. Bize göre devlette devamlılık esastır. Bayraklı halkı hizmet görmek zorunda. Faturayı vatandaşa kesemeyiz. Devlette milletin işi kalmamalı.
- Grev yapamıyorsunuz değil mi?
Saat 10 da toplanıyoruz, 12.30’da bitiriyoruz. Devlet memurunun grev hakkı da yok.
SERBEST ALAN: NORM KADRO
“Her bir belediyenin kaç memur kaç işçi çalıştırabileceği devlet personel başkanlığınca, Mahalli İdareler Norm Birliği yönetmeliğine göre yapılır. O belediyede kaç genel sekreterin, kaç daire başkanının, kaç müdürün, kaç teknikerin olacak! Bunlar norm standartlarına göre yapılır. Yıllık personel gideri yılsonu bütçesinin yüzde 30’unu aşamaz. 10 bin altındaki belediyelerde ise bu oran yüzde 40’tır. Belediye ne yapıyor? Şirketler, ortaklıklar kuruluyor, yüzde 7-8’ine ortak olup oraya personel alınıyor. Herkes biliyor ki, seçim öncesi popülist davranıyorlar. Büyükşehir’de de 10 bine yakın personel alınmış ise, aylık 400-450 milyon lira para yeni alınan personele gidecek. Tek başına bir ilçe belediyesinin bütçesi!”