Berlin’in ‘soykırım’ pişkinliği

1884-1915 yıllarında Alman İmaparatorluğu’nun sömürgesi olan Namibiya’da Alman Ordusu tarafından 1904-1908 yılları arasında Herero ve Nama isyanının bastırılmasında yaşanan katliamları, iki ülke yetkilileri Berlin’de beşinci tur görüşmelerinde ele aldı.

Alman Meclisi Bundestag, 17 Mart 2016 tarihli oturumunda “Namibiya Soykırımı”nın tanınmasını öngören, Sol Parti ve Yeşiller Partisi imzalı bir önergeyi iktidar partisinin oylarıyla rededdetmişti. Aynı Alman meclisi, iki buçuk ay sonra asılsız “Ermeni Soykırımı” iddialarını kabul etti. (2 Haziran 2017)

En son Temmuz 2016’da Namibiya’da bir araya gelen tarafların, gizli tutmak istedikleri görüşmelerin 28-29 Eylül 2017’de Almanya’nın başkentinde yeniden başladığı ortaya çıktı. Namibiya delegasyonu gizli olması gereken görüşmelerle ilgili çarpıcı bilgiler sızdırdı.

Alman Hükümeti adına heyet başkanlığını 2005-2013 Meclis Dışişleri Komisyonu eski Başkanı ve milletvekili Ruprecht Polenz (CDU) yaparken, 1990 yılında bağımsızlığına kavuşan Namibiya Cumhuriyeti adına eski diplomat Dr. Zed Ngavirue görüşmeleri yapıyor.

‘HÜKÜMETİN TALEPLERİ KABUL EDİLEMEZ’

Merkel hükümet’nin taleplerini “kabul edilemez” olarak niteleyen Namibiya delegasyonundan Heror halkı temsilcileri, Alman heyetinin görüşmeleri tıkama noktasına getirdiklerini açıkladılar. Berlin’de Alman basınına bilgi veren Herero Temsilcisi John Cassaona, “Namibiya’da böyle bir anlaşmayı kimse kabul etmez” dedi. Öte yandan, Herero temsilcilerinin Almanya’yı Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi ve New York’ta bir yerel mahkemeye şikâyet ettikleri davalar da devam ediyor.

1904-1908 Herero ve Nama katliamında yaklaşık 100 bin vatandaşını kaybeden Namibiya’nın Almanya’dan üç talebi var: “Soykırımın Almanya tarafından tanınması, özür dilenmesi ve tazminatların ödenmesi.”

İÇTİHAT OLUŞTURUR

Namibiya delegasyonu temsilcilerinden Heroruların Deutschlandfunk radyosuna verdiği bilgiye göre, Merkel hükümeti teklifinde, “Soykırım sözcüğünü kullanmayalım, resmi olarak özür dilemeyelim ve yapacağımız ödemeleri de tazminat olarak nitelemeyelim” dediler. Merkel hükümeti, bu üç kavramın Almanya tarafından resmi olarak kullanılması durumunda, İkinci Dünya Savaşı’nda Alman ordu mensuplarının İtalya ve Yunanistan ile birçok Avrupa ülkesinde uyguladığı katliamlar nedeniyle kaygılı. Berlin’i hedef alan çeşitli tazminat taleplerinin gündemde olmasından, söz konusu kritik kavramları kullanarak örnek oluşturur (içtihat) kaygısı söz konusu. Namibiya delegasyonu ise bu üç kavramın kullanılmadan sorunun aşılamayacağını, Namibiya halkını böyle bir anlaşmayı kabul etmeyeceğini duyurdu.

POLONYA 1 TRİLYON EURO İSTEYECEK

Berlin’in penceresinden ise en son Polonya İçişleri Bakanı Mariusz Baszczak ve Dışişleri Bakanı Witold Waszczykowski, Polonya Meclisi Bilimsel Hizmetler biriminin 40 sayfalık raporuna dayanarak İkinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden 6 milyon sivil ve yaralanan 10 milyon sivil vatandaşları nedeniyle Almanya’dan 1 trilyon euro tazminat talep edecekleri olgusu dikkat çekiyor. Polonya Başbakanı Beata Szydo da, resmi talebi yakında Berlin’e ileteceklerini açıklamıştı. Afrika’da en son bağımsızlığına kavuşan ülke özelliğini taşıyan Namibiya, kurulduğu 1990 yılından bu yana Almanya’dan yaklaşık 800 milyon Euro değerinde yardım aldı. Berlin’in Namibiya’ya altyapı yatırımları ve konut ihtiyacını karşılayarak dolaylı tazminat ödemek istediği, ancak Namibiya’nın talep ettiği üç kavramı da asla kabul etmeyeceği öğrenildi: “Soykırım, Özür, Tazminat.”

Namibiya sorununda ise 5. tur görüşmeleriyle ilgili basına bilgi vermek istemeyen Alman Dışişleri Bakanlığı, Namibiyalı delegasyon üyelerinin görüşmelerinin içeriğiyle ilgili Alman basınına bilgi vermesinden dolayı şaşkınlık yaşıyor. Gizli tutulması amaçlanan görüşmelerden sonra, Berlin heyetlerarası müzakerelerin 28-29 Eylül 2017’de Berlin’de yapıldığını resmi internet sayfasından duyurdu.

‘1948 SÖZLEŞMESİ GERİYE DOĞRU İŞLEMEZ’

Merkel Hükümeti, 11 Temmuz 2016’da Sol Parti’nin meclis soru önergesine (18/8859) verdiği yanıtta, dolaylı olarak 1904-1908 Namibiya Katliamlarını tanıdığını açıklamıştı. (Bundestag 18/9152)

Alman meclisinde 17 Mart 2016’da yapılan oylamada ise iktidar partilerinin oylarıyla Namibiya Katliamının Alman Meclisi tarafından tanınması engellenmişti.

Merkel Hükümeti, Sol Parti’nin soru önergesine verdiği yanıtta, “BM 1948 ‘soykırımının’ önlenmesi ve cezalandırılması sözleşmesi geriye doğru işlemez. Almanya olarak, o nedenle tazminat cezası ödemek zorunda olmayız veya hukuki bir yaptırıma maruz kalmayız” açıklaması yapmıştı. Alman hükümeti, yanıtında “soykırım” sözcüğünün siyaseten kullanılabileceğini, ancak hukuken bağlayıcı olmadığını açıklıyor. Aynı Alman meclisi ve Alman hükümetinin 1915 “Soykırım” iddiaları konusunda Türkiye üzerine bu denli gitmesi, Namibiya örneğindeki çifte standardı nedeniyle tepkiyle karşılaşması bekleniyor.

Berlin, 1948’de kurulan İsrail’e, Yahudi Soykırımı nedeniyle yaklaşık 60 milyar euro dolaylı ve direkt tazminat ödedi.