Beş ülkeden ortak bildiri: Suriye’de Arap çözümü devrede
Arap ülkeleri, Batı’nın Şam’a dayattığı tecrit çemberini kırdı. Ürdün’de üst düzey beşli toplantı, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüş sürecini hızlandırdı. Sonuç bildirisinde terör varlıklarına son verilmesi için kapsamlı işbirliği vurgusu öne çıktı
Suriye krizinin çözümü için Arap diplomatlar Ürdün’ün başkenti Amman’da buluştu. Suriye, Mısır, Irak, Suudi Arabistan ve Ürdün’ün Dışişleri Bakanları, beşli toplantıda Suriye’deki çatışmaların son bulması ve Şam’ın Arap Birliği’ne geri dönüşünü tartıştı. Sonuç bildirisinde Suriye’deki terör varlıklarının son bulması, uyuşturucu kaçakçılığıyla ortak mücadele ve mültecilerin ülkelerine geri dönüş koşullarının yaratılması öne çıktı. Suriye’nin birlik, bütünlük ve egemenliğinin korunmasının çözümün mihenk taşı olduğu vurgulandı.
‘KRİZİN ÇÖZÜMÜNDE İNİSİYATİF ALIYORUZ’
Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, “Amman toplantısı Suriye’de 12 yıldır devam eden çatışmaların ardından yeni bir aşama başlatıyor.” dedi. “Araplar, Suriye halkının acılarına son vermek, ekonomik ablukayı durdurmak ve mültecileri anavatanlarına geri döndürmek için krizin siyasi çözümü konusunda inisiyatif alıyor.” diyen Safadi, “çözüm sürecinin ilerletilmesini kolaylaştırmak için bir uzman grubu kurulacağını” da sözlerine ekledi.
Safadi, “Bu toplantı krize çözüm bulmak için Arapların öncülüğünde siyasi bir yolun başlangıcıdır.” şeklinde konuştu. Suriye krizinin 12 yılın ardından karmaşık ve zor insani, güvenlik ve siyasi yansımalar bıraktığını ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak bu zorlukla hep birlikte yüzleşmemiz gerektiğine inanıyoruz.” Suriye’nin Arap Birliği’ne geri dönmesi kararının Birlik tarafından alınması gerektiğini belirtti.
TERÖR TEHDİDİNE KARŞI KAPSAMLI STRATEJİ
Toplantının sonuç bildirisinde “terörizmin her türü ve örgütüyle mücadele edilmesi, terör örgütlerinin Suriye topraklarındaki varlığına son verilmesi” vurgusu yer aldı. Ayrıca “bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit etme kabiliyetlerinin etkisiz hale getirilmesi amacıyla kapsamlı bir strateji geliştirilmesi için işbirliği yapılması” kararı açıklandı.
Katılımcılar, “Suriye’nin toprakları üzerindeki kontrolünü genişletmek, hukukun üstünlüğünü tesis etmek ve silahlı ve terörist grupların Suriye topraklarındaki varlığına son vermek amacıyla yürüttüğü her türlü meşru çabada Suriye’yi ve kurumlarını destekleyeceklerini” teyit ettiler.
Bildiride “tüm yasadışı yabancı güçlerin ülkeyi terk etmesi ve Suriye’nin içişlerine dışarıdan müdahalenin durdurulması” çağrısında bulunuldu.
‘MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ BİRİNCİ ÖNCELİĞİMİZ’
Ayrıca bildiride “Mültecilerin ülkelerine gönüllü ve güvenli bir şekilde geri dönmeleri en önemli önceliktir ve bunun uygulanması için gerekli adımlar derhal atılmalıdır.” denildi. Mültecilere ev sahipliği yapan ülkeler ve Birleşmiş Milletler ile eşgüdüm halinde geri dönüş operasyonlarının “net bir zaman dilimi” içinde düzenlenmesi için işbirliğinin arttırılması çağrısında bulunuldu. Şam’a mültecilerin geri dönecekleri bölgelerde “kamu hizmetlerini iyileştirme” ve af gibi mültecilerin güvenliğini sağlayacak tedbirler alması tavsiye edildi.
Ürdün Dışişleri Bakanı Safadi, “Birleşmiş Milletler ile koordinasyon halinde, onların güvenli ve gönüllü geri dönüşlerini organize etmeye başlayacak mekanizmalar kurulması konusunda mutabık kaldık.” diye ekledi.
BARIŞ RÜZGARININ DEVAMI: GÖZLER SUUDİ ZİRVESİNDE
Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad, savaşın başlangıcından bu yana ilk defa Ürdün’e ziyarette bulundu. Geçen haftalarda Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, 2011’den bu yana ilk defa Şam’a giderek Cumhurbaşkanı Beşar Esad’la görüşme yapmıştı. Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Amman’daki görüşmelerin geçen ay Suudi Arabistan’da 9 Arap diplomatın katılımıyla yapılan istişarelerin ve bölgede oluşan işbirliği havasının bir devamı olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Esad, ilk yurtdışı ziyaretlerini Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapmıştı. Ardından Pekin’de varılan İran-Suudi Arabistan anlaşmasıyla Batı Asya’da bir bölgesel işbirliği iklimi oluştu. Süreç, Yemen’de barış müzakereleriyle devam etti. Suudi Arabistan, 19 Mayıs’ta bir sonraki Arap Birliği Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak.
Gündemdeki en önemli konu başlıklarından biri, Suriye’nin birliğe dönüşü olacak. Arap medyasında çıkan analizlerde, Suudi Arabistan’ın aldığı inisiyatifle birlikte Şam’a karşı tavrını sürdüren Katar ve Kuveyt gibi ülkelerin yumuşamaya başladığı değerlendirildi.