Beyaz altın ekimi Bismil’de azaldı
Pamuk eken çiftçi, son iki yıldır zararda. Ürününü maliyetin altında satan üretici, geçen yıl ekim alanını yüzde 30 azalttı. Bu yıl da aynı oranda azalacağı tahmin ediliyor. Başka ürün arayışları da arttı.
Pamuk çöpüne kadar değerlendirilen değerli bir ürün olması nedeniyle çiftçi tarafından seviliyor. Doğa dostu olarak tanımlıyor, ekimine devam etmek istiyor. Emek yoğun bir ürün olması nedeniyle de Diyarbakır için ayrıca önemli. Tekstil sanayinin hammaddesi olması sebebiyle pamuk üreten Bismil, tekstil kent olmak istiyor. Bismil Pamukçular Birliği Başkanı Hasan Vural, pamuğun hem ilçe hem Diyarbakır hem de ülke ekonomisi için önemine dikkat çekerek sorunları ve yapılması gerekenleri Aydınlık’a anlattı. Pamukçular Birliği’ni ekim alanlarını, pamuğun kalitesini artırmak ve Diyarbakır’ı tekstil kenti haline getirmeyi amaçladıkları için kurduklarını belirten Vural, şu bilgileri verdi:
ÜRETİCİ KİLODA 5 LİRA ZARARDA
“Tekstilin hammaddesi pamuktur, yetişmesi için en iyi iklime sahibiz. Bölgede istenilen kalitede pamuk elde edilebiliyor. Ekim alanlarını artırmak için var gücümüzle çalışıyoruz, netice de aldık. Fakat özellikle geçen yıl, pamuk fiyatları maliyetinin çok altında olması nedeniyle üretici çok zarar etti. 1 kilo pamuğu üreticinin A’dan Z’ye masraf edip çırçır fabrikasına teslim etmesi 18 liraydı. Ama sezonda 13-14 liradan satıldı. Kilo başına üretici 4-5 lira zarara uğradı. Bunun sonucu olarak yüzde 30 ekim alanları azaldı. “Bu sene de fiyatlar, maliyetin çok altında, 1 kilo pamuğun maliyeti 23 lira, kesin rakam bu ama şu anda 18,5 liraya satıyor. Yine 4,5 lira zarar ediyor. Bu zarar yüzünden de yüzde 30-35 civarında ekim alanları azalacak. Üretimin yüzde 30 düşmesi demek, ithalatın aynı oranda artması demektir. Dışarıya daha çok döviz vermek, daha çok cari açık ve sonucu daha çok enflasyon demektir.” Pamuk üreticisinin mutlaka destek alması gerektiğini belirten Vural, “Geçen sene hükümetten 5 lira pamuk destek pirimi istedik, alamadık. 60 kuruşluk bir pirim artışı yapıldı. Bu sene üreticinin 4,5 lira zararına karşı 4,5 lira pamuk desteği istiyoruz.” dedi.
‘HİÇ BİR ATIĞI YOK’
Vural, pamuk üretiminin önemini de şöyle açıkladı: “Pamuk çevre dostu bir bitkidir, sıfır atıktır. Lifi tekstilin ana girdi maddesidir, 36 tane sanayi ürününün ana girdi maddesidir. Çekirdeğinden pamuk yağı ve küspesi elde edilir. Geriye pamuğun çöpü kalıyor ondan da pelet adı verilen yenilenebilir enerji elde ediliyor. Kömürün kullanıldığı her yerde kullanılır. Yani pamuğun hiçbir atığı yok. Pamuk emek yoğun bir iş olduğu için istihdamı da sağlıyor. İlimizdeki en önemli istihdam alanıdır. Bin dönüm pamuk ekilen bir tarladan en az 50 aile geçinir. İstihdam yanıyla bu bölge için ayrıca önemlidir. “Diyarbakır’da, Bismil’de sanayi tesisimiz yok. Tekstil kenti haline gelebiliriz. Çırçır fabrikalarımız var, yanına iplik, dokuma, apre, konfeksiyon fabrikaları kurulması lazım. Pamuk burada üretilip tekstil ürünü haline getirilerek yurt dışına kadar satılma imkânı var. Suriye, İran, Irak, Rusya, Ermenistan, Macaristan’a pazarlamak mümkün. Hammadde burada, üretim de burada olmalı. Diyarbakır’da üretilen pamuğun yüzde 60’ı Bismil’de üretiliyor. Bismil’de organize sanayi olması lazım.”
‘SULAMA MALİYETİ DÜŞÜRÜLMELİ’
Bismil Pamukçular Birliği Başkanı Hasan Vural, devletten beklentilerini de şöyle sıraladı: “Pamuk desteklenmelidir. Pamuk ithalatı çok pahalı, ithalata vergi konmalı ki iç piyasadaki pamuk biraz canlansın. “GAP sulama sistemi ilimizde tamamen bitmedi, en büyük sorunlarımızdan biri bu. Sorunların bir an önce çözülerek bitirilmesi lazım. Üreticinin maliyeti de düşecek. GAP, devreye girdiğinde sulama alanları tam 3 misli artacak. 1 milyon dekara yakın sulu tarım imkânı olacak, buraya da büyük oranda pamuk ekilir. “Sulama sistemi olmadığı için çiftçimizin yüzde 60-70’i elektrikle sulama yapıyor. Elektriğe de maalesef her sene yüzde 200’ü bulan zamlar oluyor. Çiftçi bütün mahsulünü satsa bile elektrik faturasını ödeyemiyor. Elektrik sorunundan kurtulmamız için GAP’ın bitmesi lazım çünkü elektrik de büyük bir maliyet. Enerji, GAP devreye girene kadar tarımsal sulamada ucuzlatılmalı.
‘ALTERNATİF ÜRÜN ARIYORUZ’
“Geçen sene zarar eden üretici büyük oranda mısıra kaydı ama bu sene mısırdan da zarar etti. Pamuktan, mısırdan zarar eden çiftçi ne yapacak? Şimdi alternatif ürünler arıyoruz, soya, ayçiçeği, şekerpancarı ekebilir miyiz, diye bakıyoruz. Deneme ekimleri yapıyoruz, olumlu olursa ekeceğiz. Mısırda yüzde 40, pamukta da yüzde 30 civarında ekim alanlarının azalacağını tahmin ediyorum.”