Bir Amerikan hayali: Riyad ile Tel Aviv ortaklığı

ABD’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan Sorumlu Ulusal Güvenlik Koordinatörü Brett McGurk, Washington'ın 7 Ekim'den sonra sekteye uğrayan İsrail – Suudi Arabistan ilişkilerini yeniden inşa etmeyi planladığını söyledi. Orta Doğu Koordinatörü göre İran'ın İsrail'e yönelik “Gerçek Vaat” operasyonunun engellenmesi için uygulanan bölgesel işbirliği, Biden yönetiminin son birkaç yıldır güçlendirmek için çalıştığı bir konu. McGurk konuya ilişkin olarak şunları söyledi: "Bunu bir oyun değiştirici olarak görüyoruz çünkü Batı Asya'da şu anda gelişmekte olan ve artık resmileştirebileceğimizi düşündüğümüz güvenlikle bütünleşmiş mimarinin ne olabileceğini vurguluyor."

İRAN’A KARŞI ‘ZİRVEYE ULAŞTI’

Bunun bir askeri ortaklığa işaret ettiğini söyleyen McGurk, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Bu askeri işbirliği gerektirir, diplomatik koordinasyon gerektirir ve bir tür teorik ilkedir.” Orta Doğu Koodinatörü’ne bakılırsa İran'ın İsrail'e düzenlediği operasyonda bu ortaklık, “İnanılmaz başarılı bir şekilde zirveye ulaştı." Suudi Arabistan İran'ın İsrail'e düzenlediği “Gerçek Vaat” operasyonuna fiilen katıldığı yönündeki çeşitli iddiaları yalanlamıştı. Ancak birçok basın kuruluşu Riyad'ın operasyondan önce Tel Aviv'e istihbarat sağladığını ileri sürmüştü.

ANLAŞMANIN ÖNÜNDEKİ ENGEL

McGurk, Suudilerle anlaşma sağlanmasının İsrail'in nihai bir Filistin Devleti'ne giden yolu açmayı “taahhüt etmesine” bağlı olduğunu söylüyor. Her ne kadar birkaç ay öncesine kadar ABD Başkanı Joe Biden, Netanyahu'nun Filistin Devleti'ne sıcak bakabileceğini söylemiş olsa da İsrail Başbakanı bugüne kadar böyle bir taahhüdü seçenek olarak görmediğini belirtmeyi tercih etti. Netanyahu'yu iktidarda tutan aşırılıkçı hükümet ortaklarının ise bu tip konuları duymaya dahi tahammül edemedikleri biliniyor. Diğer yandan ABD'nin geçen hafta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) Filistin Devleti'nin tanınması yönündeki oylamayı veto eden tek üye olduğunu da hatırlatalım. T

EL AVİV’İN GÜNDEMİNDE

Washington’la Netanyahu’yu kıskandıracak kadar iyi ilişkileri olan İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz pazar günü, Tel Aviv’in Gazze'deki savaşın ertesi günü için bir plan oluşturmak üzere ABD ve diğer bölgesel müttefikleriyle birlikte çalışmasına çağrıda bulunarak, "İran'a karşı kendini kanıtlamış ABD liderliğindeki bölgesel koalisyonun İsrail'in bir parçası olması gerektiğini" söyledi. Gantz, “Orta Doğu'da stratejik bir tersine dönüşe yönelik eylem planımızın bir parçası ve ertesi günün bir kısmı da Gazze Şeridi'nde." diye ekledi. İsrail basını kabinenin bu günlerde konuyu görüşmeyi planladığını fakat Netanyahu çağrılara henüz yanıt vermediği için kesin bir tarih belirlenemediğini yazdı.

90 GÜNLÜK ZAMAN ÇİZELGESİ

Huffington Post (HP) gazetesi, Bush yönetiminin Irak'ta felaket yaratan politikalarının oluşturulmasında da katkısı olan Brett McGurk'un, "Gazze'deki aktif çatışmalar sona erdiğinde ne olması gerektiğine dair yaklaşık 90 günlük bir zaman çizelgesi öneren bir plan için ulusal güvenlik yetkililerine teklifte bulunduğunu" bildirdi. Yayın, ismi açıklanmayan ABD'li yetkililere atıfta bulunarak şunları yazdı: "McGurk Amerikalı, İsrailli, Filistinli ve Suudi yetkililerin İsrail-Suudi bağlarının kurulmasına öncelik veren acil bir diplomatik çaba başlatması halinde, harap olmuş Filistin bölgesinde istikrarın sağlanabileceğini savunuyor.” Suudi Arabistan'ın 1948'deki kuruluşundan bu yana İsrail’i tanımayı reddetmesi göz önüne alındığında, böyle bir gelişmeye de yaygın olarak “normalleşme” deniyor.

GAZZE’Yİ YENİDEN İNŞA TEŞVİKİ

McGurk'un "vizyonunu bazı Washington çevrelerinde paylaşılan çok gizli bir belgede” ortaya koyduğunu yazan HP, planın bir parçasının "hem Filistinlilere hem de İsraillilere baskı yapmak için Suudi Arabistan'dan ve muhtemelen Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi diğer zengin Körfez ülkelerinden gelecek yeniden inşa yardımı teşvikini kullanmak” olduğunu bildirdi.

BIDEN’A ORTA DOĞU’DA ‘ZAFER TURU’

Bu vizyona göre Filistinli liderler hem Gazze hem de işgal altındaki Batı Şeria için yeni bir hükümeti kabul edecek ve İsrail'e yönelik eleştirilerini azaltacak. İsrail ise Gazze'de sınırlı nüfuzu kabul edecek. İddialara bakılırsa plan Biden'ın önümüzdeki aylarda “bir zafer turu” için bölgeye seyahat etmesini öngörüyor. Öte yandan kaynaklara göre henüz tam manasıyla bir Filistin Devleti kurulmadan ABD'nin Suudi-İsrail anlaşması için bastırması Filistinliler arasında kızgınlık yaratıyor. Biden, 7 Ekim'deki Aksa Tufanı Operasyonu'nun meydana gelme nedenlerinden birinin HAMAS'ın İsrail ile ilişkileri normalleştirmeyi görüşmek üzere "masaya oturulacağını bilmesi" olduğunu iddia etmişti.