Bir göktaşının Dünya'ya çarpma olasılığı nedir? İşte yanıtı

2023 BU olarak bilinen göktaşı, insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmazken, geçişi ciddi hasara neden olabilecek meteorları tahmin etme yeteneğimizdeki eksikliklere dikkat çekti.

Öyleyse NASA neden asteroidi bu kadar geç fark edemedi, daha büyük bir uzay taşı dünyaya doğru hızla gelmeye başlarsa ne olur ve en önemlisi kendimizi korumak için ne yapıyoruz?
Asteroit neden bu kadar geç tespit edildi? Her yıl 2023 BU'ya benzer boyutta (tahmini 3,5 ila 8,5 metre çapında) çok sayıda asteroit gezegenimizin yanından geçiyor. Ancak bu özel göktaşı, Güney Amerika'nın güney ucunun sadece 3.600 kilometre yukarısında uçarak çok yaklaştı.

Gözlemleri, 2023 BU'nun, dünyanın telekomünikasyon uydularının yörüngesinde, gezegenin yaklaşık 36.000 km yukarısında uçsa bile, neredeyse kesinlikle Dünya'yı özleyeceğini gösterdi. Fakat neden büyük uzay ajansları başlangıçta asteroiti tespit etmekte başarısız oldu?

İlk olarak, NASA yıllardır 2023 BU'dan çok daha büyük ve daha tehdit edici asteroitleri tespit etmeye odaklandı. Bunun nedeni, benzer büyüklükte bir uzay kayası Dünya'ya doğru yönelecek olsaydı, atmosferde parçalanırdı.

Ancak 2023 BU, NASA'nın son ana kadar göz ardı etme eğiliminde olduğu bir boyut grubunun, Olimpik bir yüzme havuzu kadar büyük olan 5 ila 50 metre çapındaki asteroitlerin daha küçük ucunda.

Bu gibi nesnelerin Dünya'ya çok daha yaklaşana kadar tespit edilmesi zordur, bu da hangisinin nüfuslu bir alana çarpabileceğini tahmin etmeyi zorlaştırır. Mevcut yeteneklerle, gökbilimciler böyle bir kayanın Dünya'ya doğru ne zaman gelebileceğini sadece birkaç gün öncesine kadar göremiyorlar.

Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda gezegen bilimci olan Terik Daly, "Asteroitlerin çoğunun nerede olduğunu bilmiyoruz" dedi.

BIR ASTEROIT DÜNYAYA ÇARPARSA NE OLUR VE NE KADAR OLASIDIR?

2023 BU Dünya atmosferine girmiş olsaydı, sadece küçük parçalar muhtemelen karaya ulaşmış olurdu, ancak bir ateş topu üretecekti. Bununla birlikte, daha büyük asteroitler - ajansların daha kolay tespit edebileceği 50 metre çap aralığının altında - çok daha fazla hasar verebilir.

Karşılaştırma için, böyle bir meteor, atmosferimize girdikten sonra asteroitlerin adı, Dünya'ya en son 2013 yılında Rusya'daki Çelyabinsk üzerinde çarptı.

NASA'nın Jet Propulsion Laboratory'ye göre, her 100 yılda bir gerçekleşen bir olay, yaklaşık 20 metre genişliğindeki kayanın etkisi, on binlerce pencereyi paramparça eden ve 33 milyon dolarlık hasara neden olan bir şok dalgası yarattı. Dünya atmosferine girmeden önce hiç kimse onun geldiğini görmemişti.

NASA, bu tür tespit edilemeyen asteroitlerin Dünya'ya çarpma olasılığı açısından, 5 metrelik bir kayanın yılda bir kez Dünya'yı ve her bin yılda bir 50 metrelik bir kayayı hedef alacağının tahmin edildiğini söylüyor.

1.000 metre genişliğinde, her 500.000 yılda bir. Sadece 900'ünün Dünya'ya çarptığı düşünülüyor, ancak 10 kilometre genişliğinde kraterler yapma ve küresel yıkıma neden olma potansiyeline sahipler.

10.000 metre genişliğindeki bir asteroit, dinozorları öldürdüğü düşünülen gibi Dünya'ya çarparsa, kitlesel yok oluşa neden olur. Bunun her 100 ila 200 milyon yılda bir gerçekleştiği düşünülmektedir.

Daha küçük, yaklaşık 140 metre genişliğindeki asteroitlerin Dünya'ya çarpma şansı her 20.000 yılda bir ortaya çıkıyor. NASA bu tür uzay kayalarını izliyor, ancak bunların sadece yüzde 40'ının tespit edildiği düşünülüyor ve bu da risklerini belirlememize izin veriyor.

Eğer biri Dünya'ya çarpacak olsaydı, 2 kilometre genişliğinde bir krater oluşturmak yeterli olurdu, bir şehri harap etmek ve kitlesel kayıplara neden olmak için yeterliydi.

Ancak bazı gökbilimciler, Dünya'ya çarpan asteroitlerin istatistiksel olasılıklarını tartmak yerine, NASA gibi kurumların onları tespit etme yeteneklerini geliştirmeleri gerektiğini söylüyor.

"Gerçekten bir şeyler yapabileceğimiz ve bir milyar dolar karşılığında önleyebileceğimiz kaç doğal tehlike var? Çok fazla yok, "diyor Daly, çalışmaları Dünya'yı tehlikeli asteroitlerden korumaya odaklanıyor.

KENDIMIZI ARMAGEDDON'DAN KORUMAK IÇIN NE YAPIYORUZ?

Yakında bu tür asteroitleri tespit etmede göreceğimiz bir gelişme, NASA'nın gelen NEO Surveyor'udur. Halen geliştirilme aşamasında olan 1,2 milyar dolarlık teleskop, asteroit aramak amacıyla Dünya'dan yaklaşık 1,5 milyon kilometre uzağa fırlatılacak.

Teknoloji, Dünya'da bulunan ve gündüz ışığı ve Dünya'nın atmosferi nedeniyle zayıflayan diğer çağdaş teleskoplardan çok daha üstün olacak.

Yeni teleskop, NASA'nın 2005 yılında Kongre tarafından 90 metreden büyük toplam asteroit miktarının yüzde 140'ını tespit etmek için görevlendirilen hedefinin bir parçası.

"Surveyor ile, birçok insan için gerçekten kötü bir güne neden olabilecek tek bir asteroiti bulmaya odaklanıyoruz" diyor NEO Surveyor baş araştırmacısı Amy Mainzer. "Ama aynı zamanda Çelyabinsk nesnesinin boyutuna kadar daha küçük nesneler hakkında iyi istatistikler elde etmekle de görevliyiz."

NASA'nın 90 yılına kadar yüzde 2020 hedefine ulaşması gerekiyordu, ancak ajans geçen yıl teleskopun 2023 bütçesini dörtte üç oranında azaltmayı ve "daha yüksek öncelikli görevleri desteklemek için" fırlatılmasını 2028'e itmeyi önerdi.

Asteroit tespiti, NASA'nın bir uzay kayasını rotasından çıkarmak için bir uzay aracını başarıyla kullanmasından sonra geçen yıl dünya gündeminde daha önemli hale geldi.

Çift Asteroit Yeniden Yönlendirme Testi (DART) adı verilen böyle bir gösteri, insanların potansiyel olarak ölümcül gelen meteorlara karşı savunmanın bir yolu olduğunu ilk kez gösterdi.

Daly, "NEO Surveyor son derece önemli, özellikle de DART'tan bu konuda gerçekten bir şeyler yapabileceğimizi bildiğimiz için" dedi. "Yani golly ile, bu asteroitleri bulmalıyız."