Biz büyürüz, onlar yaşlı kalır, sonra...

Yıllardır Seyhan teyzeyi arkadaşım Serap Erman’ın anlattıklarından ve bana gösterdiği fotoğraflarından tanıyordum. Halim-Seyhan Erman çifti Ankara’da yaşıyorlardı. Arkadaşım, her yıl birkaç kez yanlarına gider uzun süre kalırdı. Ancak yaşam koşulları bu duruma izin vermedi, radikal bir karar alıp annesini ve babasını İzmir’e getirdi, birlikte yaşamaya başladılar.

Seyhan teyzeyi ilk gördüğüm günden itibaren benim için adı Pamuk hanımdı. Hâlâ kendisine böyle hitap ederim, o da bundan çok mutlu olur. Bizler yaş aldıkça büyüklerimiz de doğal olarak yaşlandılar. Biz Türk milleti olarak gelenek ve göreneklerimize bağlıyız. Büyüklerimize maddi ve manevi sahip çıkarız, tıpkı biz büyürken onların bize sahip çıktığı gibi.

Arkadaşım emekli polis memurudur, annesini ve babasını yanına alarak onların bazı sorunlarını çözse de bu sefer de farklı ve daha karmaşık sorunlarla uğraşmaya başladı. Ankara’ya gittiğinde erkek kardeşiyle işleri ve görevleri bölüşüyorlardı. Ev işleri ve annesinin bakımı kendisine, ev dışındaki hastane, banka ve diğer işler erkek kardeşine aitti.

Yirmi bir yıldır Alzheimer hastası olan Pamuk hanım İzmir’e gelince ve evi değişince hastalık daha hızla ilerledi. Can yoldaşı Halim amcayı da yakın zamanda kaybedince hastalığın atakları iyiden iyiye ortaya çıktı. Bize yol gösterici olması bakımından arkadaşıma hasta bakımı ile alakalı sorular yönelttim.

Ankara’da Kurulu düzen varken, anneni babanı neden İzmir’e getirdin?

Benim de İzmir’de Kurulu düzenim ve dernek çalışmalarım var. Ailecek böyle bir karar aldık. Yer değiştirmenin, Alzheimer hastalığının ilerlemesinde rol oynadığının bilincindeyim. Ankara’da babam, ilaçlarını düzenli olarak veriyordu ama yaşlandıkça ve onun da hastalıkları artınca ilaçlarını düzenli veremez oldu.

Kurulu düzenin bozulmaması için bu tür hastalara bakan yaşlı bakımevlerini araştırmadınız mı?

Onu da araştırdık. Özel bakımevleri hem çok pahalı hem de bize güven vermedi. Çünkü bazı bakımevlerinde ne yazık ki olumsuz şeyler duyduk. Devlet hasta bakım evleri, güvenli ancak çok sıra bekleniyor. Keşke bakımevlerinin sayıları yeterli olsa çok sıra beklemesek.

Yaşlılar için devletin ve belediyenin karşıladığı sağlık hizmeti var mı?

Evde sağlık hizmeti veriliyor. Biz de faydalanıyoruz. Sağlık görevlileri geliyor, hastanın kan tahlilini yapıyor, palyatif tedavilerini karşılıyor. Pandemi döneminde aşılarını yaptılar. Ancak sağlık görevlileri randevu aldıktan birkaç gün sonra geliyorlar. Ambulans için de aynı şey geçerli. Yaşlı insanları dışarıya çıkarmak değişik ortamlarda bulunmalarını sağlamak, moral kazanmaları için çok önemli, ancak maddi imkânı olanlar (araban varsa) faydalanabilir.

İsterdim ki, Belediyeler evlere araç göndersinler okul servisleri gibi. Yaşlıları evlerden alsalar, gezdirseler ve tekrar evlerine bıraksalar. Böylece hastamızı güvenle teslim ettiğimiz kurum birkaç saat de olsa özel ihtiyaçlarımız için bize zaman kazandırmış olurdu.

Devlet ayni destek veriyor mu?

Evet destek verdiğini biliyorum. Alt bezi, hasta yatağını karşıladığını biliyorum belki başka şeyleri de karşılıyordur. Şükür annem öyle bir durumda değil. Bu hastalık olmasaydı kendine yetebilirdi.

Psikolojik açıdan profesyonel destek almayı düşündün mü? Toplumumuzda yaşlı bakımını üstlenmek neden çoğunlukla kız evlatlara kalıyor?

Şu anda profesyonel destek almayı düşünmüyorum. Hafta sonları hariç her gün belli saatlerde yardımcı kadın geliyor, annem de kabullendi. Hafta içi günlerinde ben kendime zaman ayırabiliyorum.

Yaşlılara kız evlatların bakmasının nedeni geleneksel olarak kızlara biçilen görev gereği böylesinin benimsenmesi ve ellerinin bu işlere daha yatkın olmasıdır. Bakılacak yaşlı erkek ise de kız evladın bakması daha uygun oluyor. Yaşlının emekli maaşı veya geliri varsa, kız evladın da herhangi bir geliri yoksa, bu bakımı üstlenmelerine sebep olabiliyor.