BRICS’ten mali işbirliğini derinleştirme çağrısı

BRICS ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanları 6 Haziran Pazartesi günü Çin’in ev sahipliğinde çevrimiçi olarak toplandı. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu ittifakın toplantısında “mali işbirliğini derinleştirme” vurgusu öne çıktı. 2015 yılında kurulan Yeni Kalkınma Bankası’nın etkinliğinin arttırılması ve IMF’nin Özel Çekme Hakları’na (SDR) bir alternatif sunan Koşullu Rezerv Düzenlemesi’nin (CRA) ihtiyaçlara cevap verecek şekilde değiştirilmesi gündemde öne çıkan somut maddeler arasındaydı. Toplantı sonunda 11 maddelik bir ortak bildiri yayımlandı.

‘KALKINMA MAKASINI KAPAYALIM’

Toplantının başkanlığını Çin Maliye Bakanı Liu Kun ile birlikte Çin Merkez Bankası Başkanı Yi Gang yaptı. Ülkelerinin maliyesini en üst düzeyde temsil eden yetkililer, dünyanın mevcut krizden çıkarılması için makroekonomik politika eşgüdümünün güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. IMF’nin merkezinde olduğu bir Küresel Finansal Güvenlik Ağı’nın oluşturulması desteklenirken 16. Genel Kota Değerlendirilmesi’nin zamanında tamamlanması çağrısı yapıldı.

Sonuç bildirgesinde Covid-19 pandemisinin insanlığa pek çok zorluk getirdiği vurgulanırken “Küresel kalkınmanın, Kuzey-Güney kalkınma makasının daha da açılması, farklı yenilenme rotaları, zaten var olan kalkınma fay hatları ve teknolojik uçurum gibi şiddetlenen ayrılıklardan zarar görmesinden endişe duyuyoruz.” ifadelerine yer verildi. Küresel ekonomik yönetişimin ülkelerin sürdürülebilir kalkınması ve BM’nin ortaya koyduğu 2030 hedeflerinin katılımcı bir şekilde uygulanması için elzem olduğuna dikkat çekildi. “Güçlü, sürdürülebilir, dengeli ve kapsayıcı bir pandemi sonrası yenilenme için” makro-politikada eşgüdüm çağrısı yapıldı.

BRICS ülkelerinin pandemiyle mücadelede, dünya ekonomik yenilenmesine katkıda, finsansal istikrarın sağlanması ve sürdürülebilir kalkınmada dayanışma içinde hareket ettiği vurgulanırken “ulusal koşulları göz önünde bulunduran ve kısa dönemli ihtiyaçlarla uzun vadeli yapısal reformlar arasında denge kuran iyi ayarlanmış mali, parasal ve toplumsal politikaların büyük bir önem taşıdığı” belirtildi. BRICS işbirliğinin güçlendirileceği ve BRICS’in güçlü ve bilge yanlarıyla küresel ekonomik yönetişime daha fazla katkı sunacağı teyit edildi.

BANKAYA DÖRT YENİ ÜYE

Bildirgenin ikinci bölümü olan “Mali İşbirliği” alt başlığında dört somut karar açıklandı.

Birincisi, Özel Kamu Ortaklıkları (PPP) ve altyapı yatırımı alanında işbirliğinin arttırılacağı ifade edildi. Yeni Kalkınma Bankası ve BRICS Görev Gücü’nün bu alandaki teknik çalışmalarının sürdürüleceği söylenirken ilerleyen dönemde BRICS ülkeleri arasında Bütünleşmiş Dijital Platform Altyapısı projelerinin yoğunlaştırılacağı belirtildi.

İkinci başlıkta ise 2015’ten beri yürürlükte olan BRICS Yeni Kalkınma Bankası’nın (NDB) güçlendirilmesi vardı. “Sürekli olarak daha etkin ve verimli bir Yeni Kalkınma Bankası oluşturmayı hedefliyoruz.” denilen açıklamada Banka’nın 2022-2026 2. Genel Stratejisi’nin uygulamasının hızlandırılması, yerel para birimi operasyonlarının genişletilmesi, kredi derecelerinin iyileştirilmesi karar altına alındı. Bankaya katılan dört yeni üye ülke, Banlgadeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Uruguay ve Mısır da bildiride selamlandı. Banka’nın hem gelişen hem gelişmiş dünyada temsiliyetinin kademeli ve dengeli bir şekilde artırılacağı ifade edildi.

Üçüncü başlıkta BRICS’in Finans Think Thank (Düşünce Kuruluşları) Ağı kurması kararlaştırıldığı ve Çerçeve Belgesi’nin onaylandığı bildirildi. Böylece BRICS ülkeleri arasında finans üzerine yapılan akademik araştırma işbirliğinin, tecrübe ve pratik paylaşımının derinleştirilmesi hedeflendiği kaydedildi.

IMF’YE ALTERNATİF: CRA

Dördüncü olarak ise BRICS ülkeleri arasında oluşturulan Koşullu Rezerv Düzenlemesi (CRA) mekanizmasının güçlendirilmesi kararı açıklandı. CRA Anlaşması’nda mekanizmayı daha esnek ve ihtiyaca yanıt verecek hala getiren düzenlemeler yapılması desteklendi. 2022 sonuna kadar CRA’nın beşinci deneme turunun tamamlanması hedefi ortaya konuldu.

Temmuz 2015’te yapılan 7. BRICS Zirvesi’nde kurulan CRA mekanizması, BRICS ülkeleri üzerinde kısa vadeli bütçe dengesi baskılarını hafifletecek bir likidite kaynağı ve önlem araçları sağlanmasını güvence altına alıyor. Böylece BRICS ülkeleri, olası bir ödeme kriziyle karşılaştıklarında, IMF’ye başvurmak yerine CRA vasıtasıyla diğer ülkelere başvurarak nakit para sorununu çözebilecekler. CRA mekanizmasına ilk etapta tahsis edilen kaynağın miktarı ise 100 milyar dolar gibi ciddi bir bütçe. Bu miktarın ilerleyen dönemlerde arttırılacağı ve Yeni Kalkınma Bankası üzerinden daha geniş bir üye ülke tabanına yayılacağı öngörülüyor.