Canlı yayında Lozan’ı deldiler

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş senedi Lozan Antlaşması’ndan 94 yıl sonra Lozan delindi, Ankara ise seyretti. Fener Rum Patriği Bartholomeos ilk kez İzmir’e atama yaptı. Fener Rum Patriği Bartholomeos 25 Eylül günü Basmane semtindeki Aziz Vukolos Kilisesi’nde ayin yönetti.
Ayine Yunanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Yannis Amanatidis, Ankara Büyükelçisi Kyriakos Loukakis ve Yunanistan’dan çok sayıda din adamı ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi katıldı. Ayin sonrasında Lozan’a aykırı olarak bir İzmir Başpapazı Kyrillos Sykis’in episkopos olarak atanması töreni yapıldı.

BARTHOLOMEOS KONUŞTU

Bartholomeos yaptığı konuşmada, 1922 sonrası nüfusu azalan cemaatleriyle bir tarihi geleneği yaşatmaya çaba gösterdiklerini, bu çabalarının bazı yazılı ve sosyal medya kuruluşları tarafından rahatsız edici olarak yorumlandığını savundu. Faaliyetlerinin kesinlikle siyasi olmadığını kaydeden Bartholomeos, “Bilakis halklarla temas ederek iş birliğini, dayanışmayı kardeşliği ve yeni değerler yaratmayı hedefliyoruz. Bizler azınlık toplumları olarak bu değerleri yüceltmeye çalışırken neden birileri rahatsız olma ihtiyacı duymaktadır” dedi.
Yunanistan kanallarının canlı yayınladığı törende söz alan İzmir Ortodoks Cemaati Genel Sekreteri Atena Samoğlu, Episkopos Kyrillos Sykis’in 3 yıl süren İzmir Başpapazlığı döneminde Denizden Haç Çıkarma töreni ve tarihi kiliselerde ayinler düzenlenmesi gibi konularda bir çok ilkin gerçekleştirildiğini bildirdi. Samoğlu, Bartholomeos Samaras’ın İzmir Metropoliti olarak görevlendirildiğini de söyledi.

ANKARA SESSİZ KALDI

Lozan Antlaşması’na rağmen Fener Patrikanesi’nin İzmir’e atama yapmasına Ankara sessiz kalırken uzmanlar, Balkan dernekleri ve öğretim üyeleri olaya tepki gösterdi. Yapılan atamanın açıkça “Lozan’ın delinmesi” olduğunu kaydedilirken Ankara’nın sessiz kalması protesto edildi.

ANLAŞMADA YOK

Ege Üniversitesi İktisadı ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler bölümü Devletler Hukuku Ana Bilim Dalı üyesi Yardımcı Doç. Turgay Cin: “Lozan’da yapılan mutabakata göre Türkiye Cumhuriyeti’nde İstanbul’da patrikhane ve patrik yoktur. Fakat başpiskoposluk vardır. Yunanistan ile yapılan anlaşmalara göre de, Yunanistan’da da bizim baş müftülüğümüz olması gerekirken buna izin verilmemektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nde olmayan Patriklik İzmir’e “despot” (metropolit) atamaktadır. Bu Lozan’da varılan mutabakata aykırı bir durumdur.”

PROTESTO EDİYORUZ

Ege Balkan Rumeli Dernekleri Federasyonu Başkanı Süleyman Pehlivanoğlu: “Bu olay Lozan’ı delme operasyonunu başladığını gösteriyor. Batı’nın Lozan’ı delme çalışmasının bir ayağı da budur. Her insanın inancı vardır saygımız sonsuzdur. İnanç Allah ile kul arasında bir olaydır. Balkanlar’daki müftü ve imamları Türk devletinin atama yetkisi yok. Yunanlılar bunu kabul etmiyor. Mütekabiliyet yasası gereği dış ilişkilerin esasıdır. İskeçe’de Gümülcine’de bizim elimiz kolumuz bağlıyken Türk devletinin kabul etmediği patrikhane kurumunun yasadışı bir atama yapması devletlerarası hukuka aykırıdır. Fener Patriği hâlâ Lozan’a göre patrik değildir. Kaymakamlığa bağlı bir din görevlisidir. İzmir’e metropolit atayarak Lozan’ı delmiştir. Çeşme Ildır’da kendine bağlı alt birimler atamıştır. Doğudaki PKK, Suriye’deki IŞİD, Fetullah yetmedi, Ege’de de yeni bir sarmalla Lozan’ı delmeye çalışıyorlar. Federasyon başkanlığı olarak protesto ediyoruz. Aydınlık gazetesine de bu olaya dikkat çektiği için teşekkür ediyorum.”

KABUL EDİLEMEZ

Makedonya Kültür ve Dayanışma Derneği eski Başkanı Adnan Taşar: “Böyle bir şey kabul edilemez bunun adı açılım ve demokrasi değildir. Böyle bir dinle arası diyalog kabul edilemez. Türkiye Yunanistan’da yani Batı Trakya da kendi imamını ve müftüsünü koruyamıyor, karışamıyor. Açıkçası camisinin tamirini bile yaptıramıyor. Patrikhane yetkilisi kimdir ki İzmir’e 94 yıl evvelki hatırayı canlandırmak için atama yapıyor. Devletimizin konuya hassas olduğunu biliyor ve olayı kınıyoruz.”