Çay üreticisi destek bekliyor
Çay üreticileri, yüzde 30 zamlanan gübre fiyatlarının düşürülmesini istiyor. Üreticilerin diğer istekleri de, desteklerin artırılması ve KDV'nin kaldırılması.
Geçen sezon salgınla birlikte taban fiyatı, kota ve kontenjan sorunlarıyla uğraşan çay üreticilerinin, yüzde 30 zamlanan gübre fiyatlarıyla da başları dertte. Döviz kurları gerekçesiyle yapılan zamları eleştiren üreticiler ve üretici temsilcileri, taleplerini Aydınlık’a anlattı.
Çayda kullanılan gübrenin çay bitkisine özel olarak hazırlandığını vurgulayan Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, döviz kurundaki düşmeye rağmen gübre fiyatlarında değişiklik olmadığına dikkat çekti. Paliç, şu değerlendirmelerde bulundu:
KOOPERATİFLER: ANLAŞMA TARİHİ GEÇERLİ
“Geçmişten beri çayda kullanılan gübre ısmarlama bir gübre. 25-5-10 dediğimiz gübre her yerde kullanılan gübre değil. Çay bölgesinde ısmarlama gübre. Bunun da fiyatı yüksek. Hammaddesi yurtdışından geldiği için dolar yükseldi mi gübre fiyatları yükseliyor, deniyordu bugüne kadar. Dolar düştüğü halde fiyatların neden düşmediğini dile getirmek istedik. Fakat buradaki gübre kooperatifleri ‘bu ısmarlama gübre olduğu için yılbaşında bu fabrikalarla anlaşma yapıldığında fiyatlar yüksekti’ diyorlar.”
‘MESUT YILMAZ DEVREYE GİRMİŞTİ’
Nevzat Paliç, dövizden kaynaklanan fiyat sorununun geçmişte de yaşandığına dikkat çekiyor ve olayı şöyle özetliyor:
“Mesut Yılmaz Başbakanken kooperatifler Gübretaş ile dolar bazında anlaşma yapmıştı. O zaman dolar çok yükseldi. Sonra Mesut Yılmaz tarafları çağırıp ‘Bırak doları Türk parasına çevir’ dedi. O zaman dolar bazında çok daha yüksek olmasına rağmen gübrenin tonu 240 lira olmuştu.”
Çay üreticisinin yaşadığı sıkışıklığa dikkat çeken Paliç’in bir başka önerisi daha var:
“Çayın kiloda 13 kuruş olarak prim desteği alacağı vardır vatandaşın. Bu da her sene mart ayı içerisinde ödenir. Bunun bir an evvel verilmesini talep ediyoruz. Üretici gübreyi vadeli alırsa daha da yüksek rakamlar ödeyecek.”
‘TOPRAK ARTIK DAHA ÇOK GÜBRE İSTİYOR’
Çay üreticisi Süleyman Hacıbektaşoğlu, devletin çay üreticisine destek vermesini talep etti:
“‘Döviz arttı fiyatlar böyle oldu’ yalan! Halka gerçeklerin söylenmesi gerekiyor. Kurlar bu kadar düşmüşken fiyatlarda hâlâ bir düşme yok.”
“Ziraat Odalarının belirlediği rakamlara göre dönüm başı 75 kilo gübre gerekiyor. Ama toprağımız özelliğini kaybettiği için daha fazla atıyoruz. Dönüm başı 200 kiloya kadar çıkabiliyor.
“Ziraat Odaları veya Tarım Bakanlığı’nın belirlediği kilo üzerinden destekleme yapabilir devlet. Yüzde 18 olarak uygulanan KDV’nin kaldırılması da gerekli.”
İHTİYACININ YARISINI ALABİLDİ
Organik çay üreticisi Erdoğan Bakoğlu, bu amaçla kullandıkları kaliteli gübreye de yaklaşık yüzde 30 zam yapıldığını belirtti. Yüksek fiyatlar nedeniyle ihtiyacı kadar gübre alamadığını vurgulayan Bakoğlu şunları söyledi:
“Biz organik gübre kullanıyoruz. Benim 17 dönüm arazim var. Dönüm başına 200 kilogram gübre kullanacaksın deniyor bana. Yaklaşık 3 bin 400 kilogram gübre almam lazım. Tonu 5 bin liradan 17 bin 500 lira yapıyor. Bunu kimse alamaz. Bu yüzden 2 ton alabildim.”
AZ KULLANIRSAK FİYAT DA DÜŞER
Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi’nin iki çözüm önerisi var. Birincisi, 13 kuruşluk gübre desteğinin de artırılması. İkincisi de üreticilerin gübre kullanımını yarıya indirmesi:
“13 kuruşluk gübre desteği zamların karşısında yok oldu gitti. Gübre desteği alamıyoruz gibi bir şey. Bu 13 kuruşa da taban fiyatına yapılan zam kadar zam yapılmasını istedik. 6 sene önce belki güzel bir paraydı ama şuan çok bir değeri kalmadı.
“Bizim dernek olarak önerimiz Mayıs ayında gübre vermeyelim. Mayıs çayını topladıktan sonra gübreyi yüzde 50 azaltarak verelim. Çok fazla gübre vererek de topraklarımızı kötüleştirdik. Bu olumsuz koşulları fırsata çevirelim, mayıs çayında gübremizi yüzde 50 azaltarak verelim. Üçüncü sürgünde de daha iyi çay vermesi sağlanır. Bu şekilde gübre fiyatlarının da düşeceğini tahmin ediyoruz.”
TON BAŞINA 500 LİRA ZAM GELDİ
Gübrenin tonu geçen sene 2 bin 100 liraydı, şimdi en az 2 bin 600 lira oldu. Çay üreticisi Süleyman Hacıbektaşoğlu, kendisiyle görüştüğümüz gün gübreye 25 lira daha zam geldiğini söyledi.
Kaliteli organik gübrenin tonu ise yaklaşık 5 bin lira. Geçen sene aynı gübrenin tonu 3 bin 900 liraydı.