Cezayir, doğalgaz arzında Rusya'nın yerini alabilir mi?

Ukrayna'daki operasyon sonrası devreye alınan yaptırımların ardından Rusya'nın doğalgaz arzını azaltma ihtimali, Avrupa'da alternatif rota arayışını gündeme getirdi.

Cezayir, doğalgaz kaynakları, mevcut doğalgaz hatları ve Avrupa'ya yakınlığıyla öne çıkan ülkelerden birisi olurken, talebin karşılanma imkanı ve bu ticaretin önündeki engeller sorgulanıyor.

AB ülkelerinin yıllık doğalgaz ihtiyacı, toplam 340-350 milyar metreküp arasında değişiyor. Geçen yıl AB ülkeleri, Rusya'dan boru hattıyla günde ortalama 380 milyon metreküp, yıllık ise yaklaşık 140 milyar metreküp gaz ithal etti.

Rusya'dan ithal edilen toplam 155 milyar metreküp, 2021'de AB'nin gaz ithalatının yaklaşık yüzde 45'ini ve toplam gaz tüketiminin yaklaşık yüzde 40'ını oluşturdu.

Cezayir ise geçen yıl AB ülkelerinin doğalgaz ihtiyacının yüzde 12'sini karşıladı.

'KISA VADELİ BİR SEÇENEK DEĞİL'

Kuzey Afrika uzmanı İntisar Fakir, Washington merkezli Middle East Institute düşünce kuruluşundaki yazısında Cezayir'in Avrupa'nın doğalgaz ihtiyacı için "kısa vadeli bir seçenek" olmadığını belirtti.

Cezayir'in ülke içerisindeki doğalgaz tüketiminin artacağına dikkati çeken Fakir, 2013'ten 2018'e yüzde 10 artan iç tüketimin 2028'e kadar yüzde 50 artmasının beklendiğini kaydetti.

Fakir, doğalgaz sektörüne yönelik yatırımdaki kısıtlamalar ve son dönemdeki yolsuzluk soruşturmalarının Sonatrach'ın gelişimine engel teşkil ettiğini ifade etti.

Cezayir'in boru hatlarının kapasitesinin yanında üretim kapasitesini de artırması gerektiğine dikkati çeken Fakir, Nijerya'dan Cezayir'e uzanması planlanan NIGAL hattının da doğalgaz arzına önemli katkı sunabileceğini vurguladı.

Fakir, Cezayir'in uzun vadede projeleri ve üretimiyle arzını artırabileceğini, ancak Avrupa'nın Rus gazından endişelerini kısa vadede giderebilecek bir konumda olmadığı değerlendirmesinde bulundu.

CEZAYİR RUSYA'NIN DOSTU

Ukrayna operasyonunun başlamasından beri Cezayir, krizle ilgili bir açıklama yapmadı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri operasyonunu kınayan karar tasarısı 141 oyla kabul edilirken, Cezayir çekimser görüş bildiren 5 ülke arasında yer aldı.

İki ülke arasında geçmişe dayanan askeri, enerji ve siyasi alanlardaki köklü ilişkiler, Cezayir’in Avrupa’ya gaz ithalatında Rusya’nın rolünü alma noktasında istekli olup olmadığı hususunda belirsizlik oluşturuyor.

Sovyetler Birliği, bağımsız Cezayir devletini 23 Mart 1962’de tanıyarak ülkeyle diplomatik ilişkiler kuran ilk ülke olurken, Cezayir eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde Rusya ile askeri, ticari ve enerji gibi birçok alanda iş birliği için stratejik ortaklık anlaşması imzalandı.

Cezayir ve Rusya arasında 2006 yılında savunma alanında imzalanan 300 adet T-90 tipi tank, Cezayir’e ait Rus yapımı 250 takın yenilenmesi ve çok sayıda “Kornet” ve “Metis” füzelerinin satışını kapsayan 5,7 Milyar Dolar değerindeki anlaşma, bu anlamda öne çıkan gelişmelerden birisi oldu.

Cezayir ve Rusya, 2001 yılında Cezayir milli petrol şirketi Sonatrach'ın da Gazprom, Lukoil ve Zarubezh Geology gibi Rus enerji şirketleri ile yakın ilişkileri bulunuyor.

Hali hazırda bazı Rus enerji, petrol ve gaz arama şirketlerinin Cezayir’de aldığı enerji arama, boru haklarının yenilenmesi ve yapımı üzerine projelerinin devam ettiği biliniyor.