Çin ile İran arasındaki iş birliği anlaşması yürürlüğe giriyor

Çin Dışişleri Bakanı ile yaptığı detaylı görüşmelerin sonunda açıklamalarda bulunan Abdullahiyan, "Çin'deki görüşmelerle aynı zamanda, bugün iki ülke arasındaki Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması'nın uygulanmasına ilişkin başlangıç tarihini duyurmak için düzenlemeler yaptık. Gündemdeki diğer konular arasında, 25 yıllık anlaşmanın ve çeşitli bölgesel ve uluslararası konuların uygulanması için, Cumhurbaşkanı Reisi'den Çin Devlet Başkanı Xi'ye yazılı bir mesaj taşıdık" diye belirtti.

İran'ın resmi haber ajansı IRNA'nın aktardığı habere göre, yaptırımların kaldırılmasına yönelik Viyana görüşmeleri hakkında detaylı fikir alışverişi yapıldığını ifade eden Emir Abdullahiyan, Viyana'daki Çin temsilcisinin Rus temsilci ile birlikte İran'ın nükleer haklarının desteklenmesinde olumlu rol oynadığını ifade etti.

ÇİN İLE İRAN ARASINDAKİ ANLAŞMA

İki ülke arasındaki stratejik iş birliği anlaşmasına dair iddialar ilk kez 2020 yılının Haziran-Temmuz aylarında gündeme gelmişti.

Çin'in İran ile imzalayacağı anlaşma kapsamında, ülke sınırları içerisine askeri üs kuracağı ifade edilmişti.

New York Times'ın aktardığı habere göre iki ülke arasında akdedilen 18 sayfalık anlaşma uyarınca, Çin ile İran bankacılık, telekomünikasyon, liman, demiryolu, enerji, ulaşım gibi birçok sektörde iş birliği yapacak. Çin'in, Bir Kuşak Bi Yol projesinin uzantısı niteliğinde İran'da büyük yatırımlar yapacağı ifade ediliyor.

Buna karşılık olarak ise İran'ın, 25 yıl boyunca düzenli olarak Çin'e petrol ihraç edeceği ve bu ihracatta büyük bir indirim uygulayacağı belirtiliyor. İran, ABD'nin yaptırımları nedeniyle petrol ihracatı konusunda birçok partnerini kaybetmek zorunda kalmış, bu sebeple İran ekonomisinde kriz yaşanmıştı. Çin'in son dönemde, özellikle Ortadoğu'da ABD ile bozulan ilişkileri paralelinde ekonomik sorunlar yaşayan ülkelerle iş birliğine gittiği ve bu ülkelerde etkinliğini ciddi oranda artırdığı göze çarpıyor.

ÇİN İRAN'DA ASKERİ ÜS AÇACAK

Anlaşmada aynı zamanda iki ülke arasındaki askeri iş birliğine dair de önemli hükümlerin yer aldığı belirtiliyor.

Bu kapsamda iki ülkenin ortak tatbikat ve eğitimler gerçekleştireceği, istihbarat paylaşımında bulunacağı, askeri teknoloji konusunda ortak araştırma ve geliştirme faaliyetleri yapılacağı ifade ediliyor.

Buna ek olarak Çin'in İran topraklarında askeri üsler kuracağı da öne sürülüyor.

İlk olarak 2016 yılında Çin lideri Şi Jinping tarafından İran'a yapılan teklif, Haziran 2020'de İran Cumhurbaşkanı Ruhani'nin kabinesince onaylanmış, kararı İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif duyurmuştu.

İran ile Çin arasındaki iş birliğinin bölgede İran'ın etkinliğinin yayılmasına, Çin'in de Ortadoğu üzerindeki güç sahasının sağlamlaşmasına sebep olacağı tahmin ediliyor.