Xi Jinping, Çin-Orta Asya Zirvesi’nde konuştu: ‘Avrasya’nın kalbinde yeni bir çığır açalım’

Çin Devlet Devlet Başkanı Xi Jinping, Xaanxi eyaletinin merkezi Xian kentinde düzenlenen zirvenin ikinci gününde Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan liderlerine hitap etti. Çin ile Orta Asya liderlerinin geçen yılki buluşmasında “ortak geleceği paylaşan topluluk oluşturma” vizyonunu ortaya koyduğunu belirten Xi, Çin-Orta Asya Zirvesi’nin bu doğrultuda ilişkilerde yeni bir çığır açacağına inandığını vurguladı.

Çin Devlet Başkanı Şi’nin ev sahipliğinde düzenlenen zirveye, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.

İPEK YOLU BOYUNCA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ

Xi, dünyanın yüzyılda bir görünen hızlı bir dönüşümden geçtiğini, zamanın değişimlerinin benzeri görülmedik yollarla tarihin seyrini etkilediğini ifade ederek Avrasya’nın merkezinde Orta Asya’nın bu değişimlerin göbeğinde yer aldığını vurguladı.

Xi, Zirve’nin düzenlendiği Xian kentinin tarihi İpek Yolu’nun başlangıç noktası olduğunu, Çin ile Batı Asya arasında 2 bin yıl önce açılan bu ticaret güzergahının dünya uygarlığının gelişime büyük katkılar sağladığını hatırlatan Çin lideri, “Çin-Orta Asya ilişkileri tarihe kazanmış, gerçek ihtiyaçların yönlendirdiği ve halkların desteklediği bir bağdır. Bu bağ, bugün de zindeliğini ve hayatiyeti sürdürmektedir.” dedi.

Çin’in 5 Orta Asya ülkesi ile kalkınma stratejilerini birleştirmeye hazır olduğuna işaret eden Xi, “Etnik çatışmalar, dini mücadeleler ve kültürel bölünmeler Orta Asya’nın ana gündemi değildir. Orta Asya halklarının arayışı birlik, hoşgörü ve uyumdur. Hiç kimsenin anlaşmazlık ve çatışma çıkarmaya, bundan siyasi çıkarlar elde etmeye hakkı yok.” dedi.

Çin ve Orta Asya ülkeleri arasında kapsamlı işbirliği için sanayi ve yatırım alanlarında diyalog mekanizmalarının oluşturulmasını öneren Xi, 5 Orta Asya ülkesine kolluk gücü, güvenlik ve savunma gücü inşasını ilerletmeleri için destek vermeyi arzuladıklarını belirtti.

‘KÜLTÜREL YABANCILAŞMA KARAKTERİMİZE AYKIRI’

Xi, dünyanın istikrarlı, refah ve uyum içinde bir Orta Asya’ya ihtiyacı olduğuna işaret ederek “Orta Asya ülkelerinin egemenliği, bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve güvenliği korunmalı, Orta Asya halklarının kendi kalkınma yollarını bağımsız şekilde seçmesine saygı gösterilmeli, barış, huzur ve uyum için gösterdiği çabalar desteklenmelidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Çin’in Orta Asya ülkelerine kanun koruma, güvenlik ve savunma alanlarında kapasitelerini geliştirmeleri için desteğe hazır olduğunu ifade eden Xi, terörizmle mücadele ve bölgesel güvenliği sağlamaya yönelik bağımsız çabalarına destek vereceğini, siber-güvenliği geliştirmek için birlikte çalışacağını ifade etti.

Eski bir Orta Asya atasözü olan “Kardeşlik tüm hazinelerden değerlidir” nasihatine işaret eden Xi, “Etnik çatışmalar, dini kavgalar ve kültürel yabancılaşma bu bölgenin karakteri değildir.” dedi

Orta Asya halklarının bağımsız olarak seçtiği kalkınma yoluna saygı gösterilmesi, Orta Asya bölgesinin barış, uyum ve huzur için harcadığı çabaların desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Taraflar arasında güvenlik alanındaki ilişkilerin güçlendirilmesi gerektiğine işaret eden Xi, “Dış güçlerin bölge ülkelerinin iç işlerine müdahale etmesine ve renkli devrimler sahneye koymasına şiddetle karşı çıkacağız.” dedi.

BAĞLANTILAR DERİNLEŞECEK

Xi, Orta Asya ülkeleri ile ekonomi ve ticaret alanında işbirliğini genişletmeyi hedeflediklerini vurgulayarak tarihi İpek Yolu güzergahındaki Doğu-Batı ticaretini canlandırmayı hedefleyen Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki projelerin bölgesel bağlantılılığı derinleştireceğinin altını çizdi.

Çin’in bölgede sınır aşırı kargo ticaretini artırmayı hedeflediğini ifade eden Xi, mevcut gümrük kapılarını hızla modernleştireceklerini ve Sinciang Özerk Bölgesi’nin Kızılsu Kırgız Özerk İli’nin Biedieli geçişinde yeni bir gümrük kapısı kuracaklarını belirtti. Kazakistan’ın Trans Hazar Uluslararası Ulaşım Güzergahı projesini desteklediklerini, Çin-Kırgızistan-Özbekistan ile Çin-Tacikistan-Özbekistan kara yollarının trafik kapasitesini artırmayı, Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolu için çalışmalara başlamayı hedeflediklerini kaydetti.

Ülkeler arasında bir hava ulaştırma piyasasının oluşmasını teşvik edeceklerini ifade eden Xi, Çin-Avrupa Demiryolu Ekspresi için bölgede montaj tesislerini kurulmasını ve ulaştırma şirketlerinin Orta Asya ülkelerinde dijital servis platformları ve kargo depoları kurmasını teşvik ederek bölgesel bir lojistik ağı kurmayı istediklerini dile getirdi.