Çin yaptı sıra bizde: ‘Denetim emperyalizmine’ karşı milli muhasebe çağrısı
Muhasebe ve denetimde dört büyükler; PWC, Ernst & Young, KMPG, Deloitte. Çin Maliye Bakanlığı'nın, veri güvenliği endişeleri nedeniyle devlete ait kuruluşların bu en büyük dört muhasebe firmasını kullanmayı bırakmalarını istediği bildirildi.
Haber hafta içi Bloomberg tarafından yayımlandı. Asia Times'da yer alan Jeff Pao imzalı haberde de Çin'in daha önce, ulusal güvenlik endişelerini gerekçe göstererek, ABD borsasında işlem gören şirketlerin defterlerini deniz aşırı makamlarına ifşa etmelerine izin verme konusunda isteksizdi.
SÜREÇ 2012'DE BAŞLADI
Asia Times'da yer alan Jeff Pao imzalı haberde Çin'in, dört büyüklerin ülkedeki işlerini yerelleştirmelerini on yıl önce talep etmeye başladı. 2012 yılında maliye bakanlığı, küresel muhasebe firmalarının yerel firmalarla ortaklıklar kurmasını gerektiren beş yıllık bir plan başlattı. Çin hükümeti, 2014, 2016 ve 2019 milli denetimi geliştirmek için düzenlemeler yaptı.
Eylül 2021'de, Çinli şirketlerin verileri ulusal güvenlik ve ekonomiyle alaka düzeyine göre sınıflandırmasını gerektiren bir Veri Güvenliği Yasası çıkardı. Bu adım sonrası Beijing'in dört büyüklere olan bağımlılığını azaltarak, dünyaya “daha fazla ekonomik özerklik ve daha az dış etkiye sahip Çin tarzı bir kalkınmayı ilerletmek istediğinin sinyalini verdiği” yorumları yapıldı.
Yabancı muhasebe ve hukuk firmaları ile yatırım bankaları tarafından yönetilen uluslararası sermayenin Çin ekonomisi üzerinde artan bir etkisi olduğu ve bunun Çin'in finansal istikrarına zarar verebileceği kaydedildi. İfadeler Türkiye için hiç de yabancı değil.
TMB: ÇİN'İ KUTLUYORUZ
Konuya ilişkin bir basın açıklaması yapan Türkiye Mali Müşavirler Birliği (TMB) Başkanı Oktay Yeşilyurt, “Bloomberg’in haberine göre Çin Halk Cumhuriyeti, KİT (kamu İktisadi teşebbüsleri) statüsündeki şirketlere çağrı yaparak 'dört büyükler' diye tabir edilen yabancı denetim şirketleri ile çalışmamalarını istemiştir. Çin devleti, 'dört büyüklerin' KİT’ler için veri güvenliği riski yarattığına işaret etmiştir. Bu çağrı Avrasya’nın Atlantik’e karşı önemli bir tutumunu daha ortaya koymaktadır. Çin bu tavrı ile kendi işletmelerine, sanayisine sahip çıkmıştır. Denetim alanını millileştirme hamlesi yapan Çin’i kutluyoruz.” dedi.
'MİLLİ GÜVENLİK SORUNU'
Aynı tutumun Türkiye'de de alınması gerektiğini savunan TMB Başkanı Yeşilyurt, “Çünkü Yabancı denetim tekelleri bir milli güvenlik sorunudur. Türkiye’nin Avrasya’da yer alması karşısında Atlantik cephesi ülkemize karşı ekonomik alandaki saldırılarını daha da artıracaktır. Bu durumda kendi kontrolündeki yabancı denetim tekellerini harekete geçirecektir. Zaten bu türden çalışmaları olduğu bilinen ABD, kamu ve özel ayrımı yapmaksızın 'dört büyükler'in veri riski yaratma girişimlerini hızlandıracaktır.”görüşlerini dile getirdi.
'ÖZELLEŞTİRİLEN DENETİM YIKIM GETİRDİ'
Yabancı denetim tekelleri ülkemizdeki denetim piyasasının yüzde 80'ini elinde tuttuğuna dikkat çeken Yeşilyurt, şunları söyledi: “Arkalarına aldıkları uluslararası destekle, meslektaşlarımıza karşı yoğun şekilde haksız rekabete sebep olmaktadır. Hem ülkemizin çıkarları hem de mesleki çıkarlarımız açısından denetim kamunun üstlenmesi gereken bir iştir. Özelleştirilen denetimin yarattığı yıkımları deprem felaketi nedeniyle çok net olarak gözlemledik. Siyasi iktidarı ve mesleki kurum yöneticilerimizi ortak hareket ederek öncelikle 'dört büyükler'in denetim faaliyetlerinin sonlandırılması için gerekli tedbirleri almaya davet ediyoruz.”