Çin'de başkanlık seçimi sonuçlandı: Mao'dan sonra bir ilk!

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, yeniden göreve seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşıdı.

Xi, Çin Ulusal Halk Meclisi başkent Pekin'de devam eden 14. döneminin 1. Genel Kurulu'nda, tek aday olduğu oylamada, delegelerin oy birliği ile üçüncü kez devlet başkanı seçildi.

Kongrede devlet başkanı yardımcılığına Han Cıng, meclis başkanlığına ise Cao Licı seçildi.
Xi, Cao ve Han, yemin ederek görevlerine başladı.

Daha önce 2013 ve 2018'de iki kez devlet başkanı seçilen, 10 yıldır görev yapan Şi, 5 yıllığına yeniden seçilerek, Çin Halk Cumhuriyeti tarihinde devlet başkanlığını üçüncü dönme taşıyan ilk isim oldu.
Xi, ayrıca Merkezi Askeri Komisyon Başkanlığına da yeniden seçilerek ordunun başındaki başkomutan konumunu sürdürdü.

Xi'nin devlet başkanlığını üçüncü dönemde sürdüreceğinin işareti, Çin Anayasası'nda 2018'de yapılan değişiklikle verilmişti. Değişiklikle devlet başkanının görev süresini iki dönemle sınırlayan kural kaldırılmış, böylece Xi'nin üçüncü döneminin önü açılmıştı.

MAO'DAN SONRA İLK İSİM

69 yaşındaki Xi, ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisinin (ÇKP) Ekim 2022'de düzenlediği 20. Ulusal Kongresi'nde üçüncü kez parti genel sekreterliğine seçilerek Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zedong'dan bu yana parti yöneticiliğini iki dönemden fazla sürdüren ilk lider olmuştu.

Xi, mevcut haliyle 1982 Anayasası ile kurulan devlet başkanlığı makamında iki dönemden fazla kalan ilk lider olacak.

PUTİN: SEVGİLİ DOSTUM SİZİ KALPTEN TEBRİK ETMEME İZİN VERİN

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yeniden seçilmiş olması nedeniyle Çinli mevkidaşı Xi’ye bir tebrik telgrafı gönderdi. Kremlin’in açıklamasına göre Putin telgrafında, “Sayın Xi Jinping, sevgili dostum, Çin Halk Cumhuriyeti’nin devlet başkanı seçilmiş olmanız nedeniyle sizi kalpten tebrik etmeme izin verin” ifadelerini kullandı.

Putin, ‘Rusya ve Çin arasındaki kapsamlı partnerlik ve stratejik işbirliği ilişkilerinin güçlenmesine Şi’nin sunduğu kişisel katkıya çok değer verdiğini’ kaydetti ve ekledi:

“Eminim ki beraber çalışarak ülkelerimiz arasındaki verimli ilişkilerin pek çok alanda genişlemesini sağlayacağız ve uluslararası meselelerde de ortak çalışmalarımızı koordine etmeyi sürdüreceğiz.”

Putin bu mesajıyla Xi’yi üçüncü dönemi nedeniyle tebrik eden ilk dünya lideri oldu.

Daha önce The Wall Street Journal gazetesi şubat ayında, Xi’nin yakında Moskova’yı ziyaret edip Putin ile bir araya geleceğini yazmıştı. Kremlin yetkilileri de Xi’nin Moskova ziyaretinin planlandığına ilişkin açıklamalar yaptı ancak söz konusu ziyaretin tarihine ilişkin bir açıklama yapılmış değil.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin (ÇHC) 1949'da kurulmasının ardından devlet başkanlığı ilk kez 1954 Anayasası'nda "ÇHC Başkanlığı" adıyla oluşturuldu. Ülkenin kurucu lideri Mao, 1954-1959 yıllarında 5 yıl süreyle görevi sürdürdükten sonra devretti.

Mao'nun 1976 yılındaki ölümünün ardından "Devlet Başkanlığı" 1982 Anayasası ile yeniden yapılandırıldı. Deng Şiaoping'in "yüksek lider" kabul edildiği bu dönemde parti genel sekreterliği, devlet başkanlığı, başbakanlık ve orduyu idare eden Merkezi Askeri Komisyon'un başkanlığının ayrı kişilerce üstlenilmesi ve bu sayede güç yoğunlaşmasının önlenmesi hedeflendi.

XI JINPING'DEN ÖNCEKİ İKİ LİDER İKİ DÖNEMDE BIRAKMIŞTI

Xi'den önce 1993-2003 yıllarında Ciang Zımin, 2003-2013 yıllarında Hu Cintao, iki dönem devlet başkanlığı yaptıktan sonra devlet ve parti görevlerinden ayrıldı.

Xi’nin “Yeni Dönemde Çin Karakterinde Sosyalizm” adı verilen düşünceleri, Parti Tüzüğü’ne ve Anayasa’ya girmiş, ÇKP'nin 2021'de parti tarihine ilişkin aldığı kararda, Xi, Mao ve Dıng ile birlikte “düşünce kurucu önder” olarak tanımlanmıştı.